Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tại sao chúng ta không nên nhìn vào mặt trời?

Trong khoảng thời gian nhật thực (mặt trời bị che khuất một phần hay hoàn toàn bởi mặt trăng khi nhìn từ trái đất) bạn có thể nhìn trực tiếp vào mặt trời dễ dàng hơn.

Nhưng khi bạn nhìn trực tiếp vào mặt trời khi không có các thiết bị bảo vệ mắt dù chỉ một vài giây cũng gây nên những tổn thương nghiêm trọng tại mắt. Hầu hết chúng ta đều không thể nhìn trực tiếp vào mặt trời trong thời gian dài. Đôi mắt nhạy cảm của chúng ta sẽ không thể chịu đựng được và theo bản năng chúng ta sẽ chớp mắt và nhìn đi hướng khác.
Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu những nguy cơ sức khỏe khi bạn nhìn trực tiếp vào mặt trời và cách xử lý những tổn thương này nhé.
Điều gì xảy ra khi bạn nhìn quá lâu vào mặt trời?
Tia UV (tử ngoại) từ mặt trời sẽ vào mắt của bạn, chúng xuyên qua các thấu kính tự nhiên của mắt vào tới võng mạc nằm sâu bên trong mắt. Võng mạc là nơi tiếp nhận các kích thích ánh sáng từ môi trường rồi truyền về trung tâm phân tích thị giác ở vỏ não. Khi vào võng mạc tia UV kích thích hình thành các gốc tự do (free radicals). Các gốc tự do sau khi hình thành bắt đầu oxy hóa các mô và tế bào xung quanh, kết quả sau cùng chúng làm phá hủy các tế bào hình que và tế bào hình nón trong giác mạc. Các tổn thương do sự oxy hóa này còn được gọi là tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời (solar retinopathy hoặc photic retinopathy). Tổn thương có thể xuất hiện chỉ sau một vài giây bạn nhìn trực tiếp vào mặt trời.
 
Các dấu hiệu của tổn thương mắt
Bỏ qua tất cả những lời cảnh báo, một vài người vẫn nhìn trực tiếp vào mặt trời trong khoảng thời gian nhật thực mà không có thiết bị bảo vệ mắt. Hầu hết chúng ta không cảm nhận được bất kì cơn đau nào tại mắt khi mà những tổn thương thực sự đã xảy ra. 
Trong hầu hết các trường hợp, bạn thậm chí còn chẳng hề chú ý gì đến những dấu hiệu hay sự thay đổi thị lực ngay thời điểm đó. Có thể cần tới 12 giờ để xuất hiện các triệu chứng đầu tiên. Các triệu chứng có thể xuất hiện ở chỉ một mắt nhưng đa số các trường hợp chúng xuất hiện đồng thời ở cả hai mắt.
Một số triệu chứng nhẹ của tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời:
Chảy nước mắt
Khó chịu khi nhìn màu sắc, ánh sáng rực rỡ
Đau, nhức mắt
Đau đầu
Những triệu chứng cảnh báo tổn thương nặng hơn:
Nhìn mờ
Giảm khả năng phân biệt màu sắc
Khó nhận biết các hình khối
Nhìn hình bị méo
Xuất hiện một hoặc nhiều điểm mù trong thị trường của mắt
Khi nào cần gặp bác sỹ?
Nếu bạn có các triệu chứng của tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời sau vài giờ hoặc khoảng một ngày sau khi xem nhật thực hãy đi khám bác sỹ chuyên khoa mắt.
Bác sỹ sẽ chẩn đoán xác định tình trạng tổn thương võng mạc của bạn và thực hiện các bài test để đánh giá chính xác mức độ tổn thương tại võng mạc.
Một số thiết bị bác sỹ có thể sử dụng để kiểm tra đánh giá là: máy chụp đáy mắt - chụp huỳnh quang võng mạc, chụp mạch máu võng mạc…
Điều trị các tổn thương mắt
Hiện tại không có liệu pháp điều trị đặc hiệu nào cho tình trạng tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời. Tiến trình hồi phục phụ thuộc vào mức độ của tổn thương tại mắt. Các triệu chứng có thể dần dần được cải thiện theo thời gian đôi sau hàng tháng hoặc mất cả năm. Một vài người thậm chí có những tổn thương vĩnh viễn không hồi  phục.
Các thực phẩm bổ sung chống oxy hóa có thể có ích trong suốt giai đoạn hồi phục, nhưng vẫn chưa có nghiên cứu đánh giá hiệu quả cụ thể của việc sử dụng các chất chống oxy hóa.
Hiện tượng Nhật thực
Dự phòng tổn thương
Khi chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu cho tình trạng tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời thì việc dự phòng lại càng trở nên quan trọng.
Dự phòng mỗi ngày
Vào những ngày nắng, nhớ đeo kính bảo vệ mắt và đội mũ rộng vành. Những người tham gia các môn thể thao dưới nước như lướt sóng cũng cần sử dụng thiết bị bảo vệ mắt để chống lại tia UV được phản chiếu từ mặt nước vào mắt họ. Điều bạn cần nhớ là chọn loại kính có thể chống lại cả tia UVA và UVB.
Trẻ em là đối tượng đặc biệt có nguy cơ cao với tổn thương võng mạc do năng lượng mặt trời. Đôi mắt của trẻ em có thể tiếp nhận nhiều tia UV tới võng mạc hơn so với người trưởng thành. Trẻ em cũng chưa nhận thức được đầy đủ hậu quả của việc nhìn quá lâu vào mặt trời. Nếu bạn có con hãy giải thích cho trẻ những hậu quả của việc này cũng như hướng dẫn trẻ sử dụng mũ và kính khi tham gia các hoạt động ngoài trời. 
Khi xem nhật thực
Bạn không nên xem nhật thực khi mà không có các thiết bị bảo vệ mắt. Nếu bạn biết có hiện tượng nhật thực tại khu vực của mình có thể quan sát được hãy chuẩn bị kính bảo vệ sớm nhất có thể bởi vì sản phẩm này có thể khan hiếm khi đến gần thời điểm nhật thực.
Đừng bao giờ nhìn mặt trời qua ống nhòm, các loại kính thông thường, kính viễn vọng hoặc ống kính máy ảnh. Nhìn mặt trời qua kính viễn vọng hoặc ống nhòm thậm chí còn làm tổn thương tại mắt trở nên trầm trọng hơn. Các khuyến nghị cũng cho rằng bạn không nên nhìn nhật thực qua máy ảnh của smartphone, bạn có thể vô tình nhìn thẳng vào mặt trời trong quá trình điều chỉnh máy ảnh trên điện thoại di động.
Một số loại thuốc gây ảo giác bạn cũng không nên sử dụng trước và trong khi quan sát nhật thực như LSD.
Lời kết
Mặt trời là không thể thay thế cho cuộc sống con người, nhưng điều quan trọng bạn cần nhớ là đừng nhìn trực tiếp vào mặt trời khi không có thiết bị bảo vệ mắt dù là nhật thực toàn phần hay nhật thực một phần. Khi mà bạn không hề cảm nhận được tổn thương tại mắt thì những tổn thương có thể đã xảy ra rồi, với những hậu quả có thể vô cùng tồi tệ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thói quen giúp bảo vệ thị lực

Bs.Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm