Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Viêm mạch quá mẫn

Viêm mạch (vasculitis) là một tình trạng viêm các mạch máu, gây ra những thay đổi tại thành mạch như dày lên, làm suy yếu, thu hẹp mạch và gây sẹo hóa. Có rất nhiều loại viêm mạch. Một số chỉ xảy ra trong thời gian ngắn (cấp tính), trong khi có những loại lại kéo dài (mãn tính).

Viêm mạch quá mẫn

Viêm mạch quá mẫn (hypersensitivity vasculitis) là dạng cấp tính của viêm mạch được đặc trưng bởi tình trạng viêm hay sưng đỏ ở các mạch máu nhỏ dưới da chủ yếu do dị ứng với thuốc, nhiễm trùng (vi khuẩn hoặc virus) hay tiếp xúc với những dị nguyên có thể gây dị ứng.

Những tác nhân kích thích phản ứng viêm mạch quá mẫn

Tình trạng viêm mạch quá mẫn chủ yếu là do dị ứng với thuốc. Một số thuốc gây dị ứng phổ biến nhất bao gồm:

  • Penicillin
  • Sulfonamide
  • Một số thuốc hạ huyết áp
  • Phenytoin (Dilantin, thuốc chống động kinh)

Viêm mạch quá mẫn cũng có thể bị kích thích bởi nhiễm vi khuẩn hay virus mạn tính như HIV hay virus viêm gan B, C. Những người mắc rối loạn tự miễn như lupus cũng thường xuất hiện những ban đỏ trên da tương tự như căn bệnh này.

Triệu chứng của viêm mạch quá mẫn

Tình trạng viêm và tổn thương mạch máu gây ra những triệu chứng ban đầu của viêm mạch, có thể xuất hiện một vài đốm xuất huyết sờ thấy được trên da. Những đốm này có thể có màu đỏ hoặc tím, chủ yếu ở chân, mông và thân mình. Da người bệnh còn có thể xuất hiện mụn nước hay nổi mề đay là hậu quả của phản ứng dị ứng.

Những triệu chứng ít phổ biến hơn bao gồm:

  • Đau khớp
  • Sưng hạch bạch huyết
  • Viêm thận (rất hiếm)

Khi nguyên nhân gây bệnh là do dị ứng thuốc, các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng từ 7-10 ngày. Một số người có thể biểu hiện các triệu chứng sớm hơn chỉ sau 2 ngày sử dụng thuốc.

Chẩn đoán

Theo Hội thấp khớp Hoa Kỳ, một người sẽ được chẩn đoán mắc chứng viêm mạch quá mẫn nếu có ít nhất 3 trong số các tiêu chuẩn sau:

  • Trên 16 tuổi
  • Phát ban da (ban xuất huyết hay ban dát sần)
  • Đã từng sử dụng một loại thuốc nào đó trước khi xuất hiện ban da
  • Sinh thiết ban da cho thấy sự xuất hiện của các tế bào bạch cầu xung quanh mạch máu

Để chẩn đoán, bác sỹ sẽ:

  • Đánh giá các triệu chứng và hỏi về tiền sử dùng thuốc
  • Xem xét lại tiền sử bệnh và tiến hành kiểm tra toàn thân
  • Lấy mẫu mô hay mẫu sinh thiết từ vết ban da để xem có bằng chứng của viêm mạch máu hay không
  • Chỉ định xét nghiệm máu như đo tốc độ máu lắng để đánh giá mức độ viêm

Việc chẩn đoán và điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm mạch của bạn, và trong cả trường hợp nếu bạn bị nhiễm trùng hay viêm tại các cơ quan khác.

Lựa chọn điều trị

Hiện chưa có biện pháp điều trị khỏi hoàn toàn đối với chứng viêm mạch quá mẫn. Mục tiêu chính là giảm nhẹ triệu chứng cho bệnh nhân.

Hãy trao đổi với bác sỹ về loại thuốc mà bạn đang sử dụng, thông tin này có thể rất hữu ích trong việc tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Nếu thực sự là do thuốc thì việc cần làm là ngừng sử dụng chúng. Cần lưu ý là bạn không nên tự ý ngừng sử dụng bất cứ loại thuốc nào mà không có chỉ định của bác sỹ. Các triệu chứng thường sẽ hết đi trong vòng một vài tuần sau khi ngừng thuốc.

Các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) có thể được kê để giúp giảm nhẹ triệu chứng sưng viêm mạch máu, ví dụ như aspirin. Tuy nhiên aspirin thường không được chỉ định cho trẻ nhỏ do có thể gây ra hội chứng Reye nguy hiểm.

Khi các NSAIDs thất bại trong việc giúp làm giảm triệu chứng, corticosteroid có thể là lựa chọn tiếp theo. Đây là nhóm thuốc có tác dụng ức chế miễn dịch và giảm viêm. Corticosteroid cũng có rất nhiều các tác dụng phụ như gây tăng cân, thay đổi tâm trạng, mụn trứng cá đặc biệt nếu sử dụng trong thời gian dài. Thuốc này thường sẽ được kê ở liều thấp nhất mà vẫn có tác dụng.

Biến chứng, phòng và tiên lượng bệnh

Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm mạch quá mẫn có thể dẫn tới viêm thận. Biến chứng này không phổ biến nhưng việc sử dụng kéo dài một số loại thuốc hay nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến thận. Hầu hết mọi người đếu không để ý đến các triệu chứng của viêm thận. Bác sỹ có thể chẩn đoán các vấn đề của thận dựa trên kiểm tra mẫu nước tiểu xem có máu hay protein hay không.

Viêm mạch quá mẫn hoàn toàn có thể tái phát nếu bạn sử dụng trở lại các thuốc gây dị ứng, nhiễm trùng hay tiếp xúc với dị vật. Việc tránh xa các tác nhân dị ứng sẽ giúp phòng tái phát các triệu chứng của viêm mạch quá mẫn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Bị dị ứng: Nên và không nên làm gì?

Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    5 nguyên tắc ăn uống người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ

    Trên thực tế, không có một chế độ ăn uống nào dùng chung được cho tất cả người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn uống cần phải được “cá thể hóa”, tức là xây dựng cho riêng từng người bệnh cụ thể. Để xây dựng chế độ ăn phù hợp, người bệnh cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng trong bài viết sau.

  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

Xem thêm