Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ung thư phát triển như thế nào, di căn kiểu gì và có mấy loại?

Ung thư là một thuật ngữ chung để chỉ một nhóm nhiều bệnh gây ra khi các tế bào bình thường trở nên bất thường, phân chia nhanh chóng và lây lan sang các mô và cơ quan khác xung quanh. Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới hiện nay. Cùng tìm hiểu về cách ung thư phát triển, di căn và các loại ung thư.

Ung thư phát triển và di căn như thế nào?

Trong một cơ thể khỏe mạnh, có hàng nghìn tỷ tế bào đang phát triển và phân chia. Các tế bào khỏe mạnh có một vòng đời cụ thể, sinh ra và chết đi theo một cách xác định đặc trưng bởi từng loại tế bào. Các tế bào mới thay thế cho các tế bào cũ hoặc bị hư hại khi chết. Ung thư làm gián đoạn quá trình bình thường này và dẫn đến sự phát triển bất thường bên trong các tế bào. Nguyên nhân là do những thay đổi hoặc đột biến trong mã gen DNA.

DNA tồn tại trong các gen riêng lẻ của mọi tế bào. Mã DNA mang các hướng dẫn cho tế bào biết những chức năng cần thực hiện cũng như cách phát triển và phân chia của tế bào đó. Các đột biến xảy ra thường xuyên trong các DNA, nhưng thông thường các tế bào sẽ tự sửa chữa những sai lầm này. Khi một sai lầm không được sửa chữa, một tế bào có thể trở thành ung thư do hoạt động sai lệch liên tục và gây ảnh hưởng.

Các đột biến có thể khiến một tế bào nào đó cần được thay thế để tồn tại thay vì chết đi – lại sản sinh ra các tế bào mới không cần thiết. Những tế bào thừa này có thể phân chia không kiểm soát được, gây ra sự hình thành khối u. Các khối u có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, tùy thuộc vào vị trí chúng phát triển trong cơ thể.

Nhưng không phải tất cả các khối u đều là ung thư. Các khối u lành tính không phải là ung thư và không lây lan sang các mô lân cận. Đôi khi, chúng có thể phát triển lớn và gây ra vấn đề khi chúng đè lên các cơ quan và mô xung quanh. Các khối u ác tính là ung thư và có thể xâm lấn các bộ phận khác của cơ thể.

Một số tế bào ung thư cũng có thể di chuyển theo đường máu hoặc hệ thống bạch huyết đến các vùng xa của cơ thể. Quá trình này được gọi là di căn. Ung thư đã di căn được coi là trong giai đoạn tiến triển so với những ung thư chưa di căn. Ung thư di căn có xu hướng khó điều trị hơn và nguy cơ tử vong cũng cao hơn.

Các loại ung thư

Ung thư được đặt tên cho khu vực mà các khối u và các tế bào được tạo ra, kể cả là khi chúng có lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Ví dụ: ung thư bắt đầu từ phổi, nhưng di căn đến gan và phát hiện tại gan thì vẫn gọi là ung thư phổi (ung thư phổi di căn gan). Ngoài ra, một số thuật ngữ lâm sàng được sử dụng cho một số loại ung thư như:

  • Carcinoma – Ung thư biểu mô. Là ung thư bắt đầu ở vùng da hoặc mô lót của các cơ quan.
  • Sarcoma – Ung thư mô liên kết. Là ung thư các mô liên kết như xương, cơ, sụn, mạch máu
  • Leukemia – bệnh bạch cầu. Là một tình trạng ung thư của tủy xương tạo ra các tế bào máu
  • Lymphoma và myeloma – u tủy. Là ung thư của hệ thống miễn dịch.
Nguồn: Verywellhealth

Các yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân trực tiếp của ung thư là những thay đổi (hoặc đột biến) đối với DNA trong tế bào cơ thể. Các đột biến gen có thể được di truyền. Chúng cũng có thể xuất hiện sau khi sinh do tác động của môi trường sống. Một số tác động của môi trường xung quanh bao gồm:

  • Tiếp xúc với các hóa chất gây ung thư
  • Tiếp xúc với bức xạ, phóng xạ
  • Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và không có biện pháp bảo vệ
  • Một số loại virus, chẳng hạn như virus gây u nhú ở người (HPV)
  • Hút thuốc
  • Lối sống không lành mạnh, chẳng hạn như có một chế độ ăn quá mất cân bằng hay mức độ hoạt động thể chất thấp

Nguy cơ ung thư có xu hướng gia tăng theo độ tuổi. Một số tình trạng sức khỏe tiềm ẩn cũng có thể gây ra viêm nhiễm và làm tăng nguy cơ ung thư, ví dụ là viêm loét đại tràng – một bệnh viêm ruột mãn tính có thể là yếu tố nguy cơ gây ung thư đại tràng…

Tổng kết

Ung thư xuất phát từ các thay đổi hoặc đột biến trong DNA, dẫn đến các tế bào trong cơ thể phát triển bất thường và gây ảnh hưởng đến các mô, các vùng lân cận. Nguyên nhân có thể do di truyền, song các yếu tố môi trường sống tác động cũng đóng góp một phần không nhỏ. Việc duy trì một chế độ sinh hoạt, lao động, rèn luyện thể chất và tinh thần chính là những điểm mấu chốt để ngăn ngừa ung thư xảy ra.

Tham khảo thêm thông tin tại: 7 hiểu lầm về bệnh ung thư phổi

 

Bình luận
Tin mới
Xem thêm