Hội chứng khô mắt

Hội chứng khô mắt

Bề mặt của mắt luôn được bao phủ bởi một lớp nước mắt nhằm giữ cho mắt luôn ướt, bảo vệ mắt chống lại sự viêm nhiễm, bụi và các tác nhân gây kích ứng và giúp làm lành các vết thương ở bề mặt.

Hội chứng khô mắt là tình trạng khi chất lượng và/hay số lượng nước mắt bất thường, và điều này gây tổn hại cho bề mặt của mắt, gây kích thích mắt hay rối loạn thị lực. Các triệu chứng của hội chứng khô mắt bao gồm:

• Ngứa mắt
• Bỏng rát
• Đau mắt
• Đỏ mắt

Đọc sách quá lâu, làm việc trên máy tính nhiều giờ đồng hồ, hay sống trong môi trường có độ ẩm quá thấp là những yếu tố nguy cơ có thể gây khô mắt. Khi mắt bị khô, mắt bạn cũng sẽ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn hay bị viêm nhiễm, gây sẹo ở giác mạc. Tuy nhiên, hội chứng này hầu như không gây ra mất thị lực vĩnh viễn.

Triệu chứng

Các triệu chứng phổ biến nhất của hội chứng khô mắt bao gồm bỏng rát, đau và đỏ ở mắt. Những triệu chứng khác như chảy nước mắt hay tiết dịch nhầy ở mắt. Mắt của bạn sẽ dễ bị nhức mỏi hơn bình thường, gây khó khăn khi đọc sách hoặc sử dụng máy tính trong một khoảng thời gian dài. Cảm giác cộm như có sạn trong mắt và nhìn mờ cũng là những triệu chứng thường gặp.

Nguyên nhân gây hội chứng khô mắt

Màng phim nước mắt gồm 3 lớp. Lớp nhầy trong cùng do tế bào chế nhầy của biểu mô kết mạc tiết ra, có nhiệm vụ hút lớp nước vào giác mạc, giảm sức căng bề mặt nhãn cầu, bảo vệ và chống nhiễm khuẩn. Lớp nước ở giữa do tuyến nước mắt phụ tiết ra, giúp bảo vệ và nuôi dưỡng bề mặt nhãn cầu, cung cấp oxy, làm sạch và làm ướt bề mặt nhãn cầu. Lớp mỡ ngoài cùng, do tuyến Meibomius tiết ra, giúp bôi trơn bề mặt, giảm sự bốc hơi của nước mắt. 

Màng phim nước mắt được trải đều và tái tạo sau mỗi lần chớp mắt. Cả 3 thành phần này luôn cân bằng nhau, nếu thiếu một trong số chúng sẽ gây mất ổn định nước mắt, dẫn đến khô mắt.

Những nguyên nhân có thể gây hội chứng khô mắt bao gồm:

• Sử dụng liệu pháp thay thế hormon
• Tiếp xúc với gió hay không khí khô, ví dụ như thường xuyên sử dụng thiết bị sưởi trong mùa đông
• Dị ứng
• Phẫu thuật LASIK mắt
• Một số loai thuốc như thuốc kháng histamine, thuốc trị nghẹt mũi, thuốc tránh thai và thuốc chống trầm cảm
• Tuổi tác
• Đeo kính áp tròng trong thời gian dài
• Sử dụng máy tính quá nhiều
• Ít chớp mắt

Những đối tượng có nguy cơ cao

Hội chứng khô mắt khá phổ biến ở những người trên 50 tuổi. Theo ước tính, có khoảng 5 triệu người Mỹ trên 50 tuổi đang mắc phải căn bệnh này. Đa số là phụ nữ nhưng nam giới hoàn toàn vẫn có thể mắc phải. Những phụ nữ mang thai, đang sử dụng liệu pháp thay thế hormone hay những người đang bước vào thời kỳ tiền mãn kinh là những đối tượng có nguy cơ cao. Mắc một số căn bệnh sau đây cũng làm tăng nguy cơ của bạn:

• Dị ứng mãn tính
• Bệnh tuyến giáp hay các bệnh về mắt khác
• Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, và rối loạn miễn dịch
• Viêm giác mạc tiếp xúc do khi ngủ mắt thường không khép hoàn toàn
• Thiếu vitamin A

Chẩn đoán hội chứng khô mắt

Nếu bạn có cảm giác khô mắt và bỗng nhiên nhìn mọi thứ mờ hơn bình thường, hãy đi khám bác sỹ ngay.  Bạn sẽ được thực hiện một số xét nghiệm để kiểm tra lượng nước mắt trong mắt như sử dụng kính hiển vi (slit lamp). Để thực hiện kiểm tra này bác sỹ cũng sẽ sử dụng chất nhuộm huỳnh quang để quan sát phần màng phim nước mắt của bạn.

Schirmer’s test là phương pháp được sử dụng để kiểm tra khả năng sản xuất nước mắt của bạn sử dụng một mảnh giấy thấm đặt ở rìa của mí mắt.

Ngoài ra, nếu hội chứng khô mắt của bạn có liên quan đến bệnh dị ứng, bạn có thể được chỉ định đến gặp chuyên gia về dị ứng.

Điều trị

Sử dụng nước mắt nhân tạo

Sử dụng nước mắt nhân tạo giúp làm tăng độ ẩm của mắt là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với hội chứng khô mắt. Phương pháp này có thể được áp dụng cho hầu hết mọi đối tượng.

Bịt đầu vào tuyến lệ hoặc lòng lệ quản (Lacrimal plugs)

Bác sỹ của bạn có thể dùng tấm silicone nhỏ để bịt đầu vào tuyến lệ hoặc lòng lệ quản, làm giảm quá trình thoát lệ khỏi mắt. Đây là kỹ thuật không gây đau, bạn có thể tháo những tấm đầu bịt này ra khi cần thiết. Tuy nhiên, nếu căn bệnh của bạn nghiêm trọng hơn bình thường, bác sỹ có thể bịt vĩnh viễn tuyến lệ.

Sử dụng thuốc

Loại thuốc được kê phổ biến nhất cho hội chứng khô mắt là thuốc kháng viêm cyclosporine. Thuốc này làm tăng lượng nước mắt và giảm nguy cơ tổn thương giác mạc. Nếu tình trạng khô mắt của bạn trở nên nghiêm trọng, bạn có thể cần phải sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa corticoid trong một khoảng thời gian. Các loại thuốc điều trị khác bao gồm thuốc nhóm cholinergic là pilocarpine có tác dụng kích thích tạo nước mắt.

Nếu nguyên nhân bị khô mắt là do thuốc thì bác sỹ có thể chuyển sang một loại thuốc khác mà không gây ra tác dụng phụ này.

Dinh dưỡng

Bạn cần cung cấp một chế độ dinh dưỡng cân bằng với đủ protein và vitamin để giữ đôi mắt luôn khỏe mạnh. Việc bổ sung các thực phẩm chức năng chứa omega-3 cũng được khuyến cáo sử dụng để tăng cường thành phần dầu của mắt. Thông thường thì những thực phẩm bổ sung này cần được sử dụng trong ít nhất 3 tháng mới thấy được hiệu quả.

Phẫu thuật

Nếu hội chứng khô mắt của bạn không được cải thiện với các phương pháp điều trị thông thường, bác sỹ có thể đề xuất phẫu thuật. Phẫu thuật thông tuyến lệ ở góc mắt có thể giúp nước mắt tiết trở lại bình thường.

Chăm sóc tại nhà

Nếu bạn dễ bị khô mắt, hãy sử dụng một chiếc máy phun sương tạo độ ẩm để tăng độ ẩm trong phòng và tránh tiếp xúc quá lâu với không khí khô. Nên hạn chế đeo kính áp tròng và giảm thời gian ngồi trước máy tính cũng như tivi.

Triển vọng điều trị

Hội chứng khô mắt thường chỉ gây ảnh hưởng tạm thời đến thị lực. Bạn có thể khắc phục tình trạng khô mắt bằng cách áp dụng các phương pháp điều trị nêu trên với sự chỉ định của bác sỹ. Trong một số trường hợp hiếm gặp, mắt có thể bị nhiễm trùng và loét, khi đó cần phải áp dụng các phương pháp điều trị kết hợp.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Vì sao mắt trở nên mỏi mệt sau một ngày dài làm việc?