Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

Khi nhiệt độ môi trường tăng cao vượt quá khả năng điều hòa của cơ thể, hệ thống thần kinh và tuần hoàn có thể bị rối loạn, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Thực tế, các nghiên cứu gần đây cho thấy số ca cấp cứu liên quan đến nguy cơ đột quỵ gia tăng đáng kể trong những ngày nắng nóng kéo dài, đặc biệt ở người cao tuổi, trẻ em và những người có bệnh lý nền.

Không giống như các cơn đột quỵ thông thường liên quan đến tắc nghẽn mạch máu não, đột quỵ nhiệt bắt nguồn từ sự gia tăng thân nhiệt quá mức, gây tổn thương đa cơ quan, đặc biệt là hệ thần kinh trung ương. Sự nhầm lẫn giữa các triệu chứng của đột quỵ nhiệt và say nắng thông thường càng khiến nhiều người chủ quan, bỏ qua khoảng thời gian vàng để cứu chữa. Vậy, làm thế nào để nhận diện và phòng tránh đột quỵ một cách hiệu quả trong những ngày hè khắc nghiệt? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Đột quỵ nhiệt là gì và tại sao nó nguy hiểm?

Đột quỵ nhiệt là tình trạng cơ thể không thể kiểm soát được nhiệt độ do tiếp xúc lâu dài với môi trường nóng ẩm, thường kết hợp với tình trạng mất nước. Khi thân nhiệt vượt quá 40°C, các cơ quan quan trọng như não, tim và thận bắt đầu chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Khác với say nắng thông thường chỉ gây mệt mỏi tạm thời, đột quỵ nhiệt có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn hoặc tử vong nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Nguyên nhân chính của nguy cơ đột quỵ trong thời tiết nắng nóng là sự rối loạn hệ thống điều hòa thân nhiệt. Khi cơ thể mất nước qua mồ hôi mà không được bổ sung đầy đủ, máu trở nên cô đặc, làm tăng áp lực lên hệ tim mạch và dễ hình thành cục máu đông. Đặc biệt, những người có sẵn bệnh lý như tăng huyết áp, tiểu đường hay bệnh tim mạch càng dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao, khiến nguy cơ đột quỵ tăng thêm đáng kể.

Dấu hiệu nhận biết đột quỵ nhiệt

Nhận diện sớm các triệu chứng của đột quỵ là yếu tố then chốt để cứu sống người bệnh. Một trong những dấu hiệu điển hình nhất là thân nhiệt tăng đột ngột lên 40-41°C, kèm theo tình trạng da khô nóng và không tiết mồ hôi dù thời tiết rất nóng. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải đau đầu dữ dội, chóng mặt, buồn nôn, thậm chí co giật hoặc mất ý thức.

Các biểu hiện khác bao gồm nhịp tim nhanh bất thường, thở nông và rối loạn hành vi như lú lẫn hoặc mất phương hướng. Ở trẻ em, triệu chứng thở dốc và mệt lả có thể xuất hiện rõ rệt khi chơi ngoài trời nắng lâu. Đối với người lớn tuổi, những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với kiệt sức thông thường, dẫn đến việc xử lý muộn và làm tăng nguy cơ biến chứng nặng.

Để phân biệt đột quỵ với kiệt sức do nắng nóng, cần chú ý đến tình trạng mồ hôi. Trong khi kiệt sức thường gây tiết mồ hôi nhiều khiến da ẩm ướt, đột quỵ lại làm cơ thể ngừng bài tiết mồ hôi, khiến da trở nên khô và nóng ran. Việc nhận biết chính xác giúp người xung quanh đưa ra biện pháp sơ cứu phù hợp, tránh bỏ lỡ thời gian quý giá.

Đọc thêm tại bài viết:  Phòng say nắng và đột quỵ do thời tiết

Những đối tượng dễ bị đột quỵ nhiệt

Không phải ai cũng có nguy cơ đột quỵ như nhau khi thời tiết nắng nóng. Trẻ em dưới 4 tuổi và người cao tuổi trên 65 tuổi là hai nhóm dễ tổn thương nhất do khả năng thích nghi với nhiệt độ kém. Cơ chế điều hòa thân nhiệt ở trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện, trong khi ở người già lại suy giảm dần theo tuổi tác, khiến họ dễ bị sốc nhiệt hơn.

Ngoài ra, những người mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim, tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì hoặc rối loạn mỡ máu cũng nằm trong nhóm có nguy cơ đột quỵ cao. Việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta hay thuốc chống trầm cảm càng làm tăng khả năng mất nước và rối loạn điện giải, thúc đẩy nguy cơ xảy ra đột quỵ. Người lao động ngoài trời hoặc sống ở khu vực đô thị với hiệu ứng “đảo nhiệt” cũng cần đặc biệt cảnh giác.

Cách xử trí khi gặp người bị đột quỵ nhiệt

Khi phát hiện ai đó có dấu hiệu đột quỵ, việc đầu tiên cần làm là đưa họ vào nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Tiếp theo, nới lỏng quần áo và dùng nước mát lau khắp cơ thể để hạ thân nhiệt dần dần. Có thể đặt túi chườm lạnh ở vùng nách và bẹn  để tăng hiệu quả làm mát.

Trong trường hợp người bệnh ngừng thở hoặc không còn dấu hiệu mạch đập, cần tiến hành hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực ngay lập tức, đồng thời gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp. Tuyệt đối không tự ý cho người bệnh ăn uống hay sử dụng các biện pháp dân gian như cạo gió, vì điều này có thể gây nguy hiểm thêm. Việc xử trí nhanh chóng và đúng cách sẽ giúp giảm thiểu tổn thương và tăng cơ hội phục hồi.

CPR là gì? Các bước tiến hành hồi sức tim phổi CPR

Phòng tránh đột quỵ nhiệt hiệu quả

Để phòng tránh đột quỵ trong mùa nắng nóng, việc duy trì lượng nước cần thiết cho cơ thể là yếu tố tiên quyết. Mỗi ngày, một người trưởng thành nên uống ít nhất 2 lít nước, chia đều trong ngày, ngay cả khi không cảm thấy khát. Đối với người lao động nặng hoặc tập thể dục ngoài trời, cần bổ sung nước thường xuyên hơn, khoảng 500-700 ml trước khi hoạt động và 200 ml mỗi 20 phút trong quá trình vận động.

Bên cạnh đó, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng gay gắt từ 10h -16h, sử dụng quần áo thoáng mát, đội mũ rộng vành và kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên. Người cao tuổi và người có bệnh lý nền nên tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, giữ điều hòa ở mức 26-28°C để không gây sốc nhiệt. Một chế độ ăn uống giàu rau xanh, trái cây và thực phẩm hỗ trợ mạch máu như đậu tương lên men cũng góp phần giảm nguy cơ đột quỵ.

Đọc thêm tại bài viết:  Đột quỵ do nhiệt: Triệu chứng và điều trị

Kết luận

Đột quỵ nhiệt là một mối đe dọa nguy hiểm trong mùa nắng nóng, nhưng hoàn toàn có thể ngăn ngừa nếu chúng ta hiểu rõ các dấu hiệu và áp dụng các biện pháp bảo vệ kịp thời. Từ việc nhận biết triệu chứng như thân nhiệt tăng cao, nhịp tim nhanh đến các bước sơ cứu và phòng tránh như uống đủ nước, tránh nắng gắt, mỗi người đều có thể tự bảo vệ mình và người thân khỏi nguy cơ đột quỵ. Hãy chủ động hành động ngay hôm nay để không trở thành nạn nhân của cái nóng khắc nghiệt!

 

Bình luận
Tin mới
  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

  • 07/07/2025

    Liệu bạn có đang lo lắng về hiệu suất tình dục?

    Tình dục được cho là một hoạt động thú vị, nhưng thật khó để vui vẻ nếu bạn liên tục lo lắng về việc mình đang làm tốt như thế nào. Nếu bạn muốn làm cho cuộc sống tình yêu của mình trở nên hấp dẫn trở lại, hãy tìm hiểu lý do tại sao bạn có thể bị lo lắng về hiệu suất tình dục và nhận một số mẹo để giúp bạn thoải mái.

Xem thêm