Tầm soát ung thư - Phần 1
Ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhiều quốc gia. Nếu ung thư được phát hiện đủ sớm qua các chương trình tầm soát, người bệnh có thể được điều trị sớm và tránh được các biến chứng, sự đau đớn và cái chết.
Đối tượng nào cần được tầm soát ung thư?
Tốt nhất là bạn nên đi kiểm tra nếu bạn có một người thân trong gia đình đã được chẩn đoán mắc một loại ung thư nào đó.
Bác sỹ sẽ tiến hành các xét nghiệm sàng lọc và mức độ thường xuyên phải làm các xét nghiệm đó. Nếu kết quả là bất thường, bạn có thể sẽ cần thêm những xét nghiệm đặc hiệu hơn để khẳng định xem bạn có bị ung thư hay không.
Đây là loại ung thư vùng đầu mặt cổ phổ biến nhất. Việc điều trị thành công phụ thuộc vào giai đoạn của ung thư. Tuy nhiên, phát hiện sớm giúp tăng tỉ lệ chữa khỏi.
Tầm soát: Xét nghiệm máu có thể được tiến hành để tầm soát và chẩn đoán ung thư biểu mô mũi hầu.
Bạn có nên được tầm soát ung thư biểu mô mũi hầu?
Nếu bạn có từ hai thành viên trong gia đình hoặc họ hàng trở lên mắc ung thư biểu mô mũi hầu, bạn nên được xét nghiệm sàng lọc kháng thể IgA kháng EBV và nội soi mũi hằng năm.
Ung thư đại trực tràng
Đây là ung thư của đại tràng (ruột già) và trực tràng (cấu trúc ống nối giữa đại tràng và hậu môn). Nó là loại ung thư phổ biến nhất ở đàn ông và phổ biến thứ hai ở phụ nữ.
Hầu hết ung thư đại trực tràng bắt đầu dưới dạng các khổi tăng sinh được gọi là polyp đại tràng. Nếu những polyp này được phát hiện sớm, chúng có thể được cắt bỏ để ngăn ngừa ung thư.
Tầm soát
- Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): Phát hiện máu bị ẩn trong phân, có thể do xuất huyết. Những người có FOBT dương tính sẽ được nội soi đại tràng để loại trừ ung tư.
- Nội soi đại tràng: Một chiếc ống soi sẽ được dùng để kiểm tra bề mặt của ruột già. Đây là xét nghiệm duy để phát hiện và cắt bỏ các polyp được tìm thấy.
- Nội soi đại tràng sigma ống mềm – Một chiếc ống soi sẽ được đưa qua trực tràng, vào đại tràng sigma để kiểm tra bề mặt của đoạn cuối ruột già.
- Chụp cắt lớp vi tính đại tràng: Thiết bị X quang sẽ tạo ra hình ảnh của đại tràng và trực tràng. Mặc dù đây là xét nghiệm ít xâm lấn nhưng bệnh nhân sẽ tiếp xúc với tia xạ.
Bạn có nên được tầm soát ung thư đại trực tràng?
Bạn có nguy cơ cao nếu từ một người họ hàng của bạn trở lên được chẩn đoán ung thư hoặc polyp đại tràng. Phụ nữ đã bị ung thư tử cung, buồng trứng hoặc vú có thể có nguy cơ cao hơn bị ung thư đại trực tràng.
- Cho dù bạn không có triệu chứng và không được xem là có nguy cơ cao, hãy tiến hành tầm soát kể từ tuổi 50 trở đi.
- Nếu bạn có nguy cơ cao, có thể sẽ nội soi đại tràng từ độ tuổi thấp hơn và thường xuyên hơn. Gặp bác sỹ của bạn để có lời khuyên.
Ung thư phổi
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở đàn ông tại Singapore. Mặc dù tiền sử hút thuốc là yếu tố nguy cơ chính được biết đến, số ca xảy ra trên những người chưa bao giờ hút thuốc đang ngày càng tăng. Bỏ thuốc giúp giảm nguy cơ ung thư phổi, mặc dù không loại bỏ được hoàn toàn nguy cơ.
Tầm soát
Chưa xét nghiệm nào được kiểm chứng. Những người có nguy cơ cao có thể xem xét chụp CT sau khi được thông báo các hạn chế và nguy cơ của thủ thuật này.
Bạn có nên được tầm soát ung thư phổi?
Những người có nguy cơ bao gồm những người đã hoặc đang hút thuốc. Tầm soát ở những người này có thể giúp phát hiện sớm ung thư.
Ung thư gan
Yếu tố nguy cơ chính gây ung thư gan là:
- Viêm gan B mạn tính
- Xơ gan do viêm gan C
- Xơ gan do các nguyên nhân khác
Bệnh nhân bị viêm gan B mạn tính cuối cùng có thể tiến triển nặng hoặc tử vong do bệnh gan và/hoặc ung thư gan, Do đó tầm soát viêm gan B được khuyến cáo cho: :
- Phụ nữ có thai
- Nhân viên y tế
- Bệnh nhân phải lọc máu
- Những người có tiền sử gia đình bị viêm gan B hoặc ung thư gan
- Những người có hành vi nguy cơ cao: quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình, có bạn tình bị viêm gan B và những người nghiện thuốc dùng chung bơm tiêm.
Tầm soát
Xét nghiệm alpha feto-protein máu nên được làm ba đến sáu tháng một lần, do lượng chất này tăng ở những người bị viêm gan và ung thư gan. Siêu âm gan nên được làm mỗi sáu đến mười hai tháng.
Bạn có nên được tầm soát ung thư gan?
Những người bị viêm gan B mạn tính và xơ gan do viêm gan C có nguy cơ và nên được tầm soát. Không cần tầm soát ung thư gan nếu bạn không có nguy cơ.
Ung thư vú
Tỉ lệ mắc đạt cao nhất ở phụ nữ có độ tuổi từ 55 đến 59. Phụ nữ được cho rằng có nguy cơ cao nếu họ có:
- Tiền sử có vài người họ hàng gần bị ung thư vú
- Một người họ hàng gần được chẩn đoán ung thư vú khi chưa đến 40 tuổi
- Tiền sử có các thành viên trong gia đình bị các loại ung thư khác, đặc biệt là ung thư buồng trứng và trực tràng.
Tầm soát
Tự khám vú hàng tháng được khuyến cáo cho phụ nữ từ độ tuổi 30 trở đi. Chụp X quang vú định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện ung thư vú, ngay cả khi chưa sờ thấy khối.
Bạn có nên được tầm soát ung thư vú?
Sàng lọc sớm ung thư vú có thể phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm giúp điều trị hiệu quả. Dưới đây là hướng dẫn sàng lọc được khuyến cáo cho phụ nữ khỏe mạnh:
- Từ 50 đến 69 tuổi: Chụp X quang tuyến vú hai năm một lần
- Từ 40 đến 49 tuổi: Thảo luận với bác sỹ của bạn về lợi ích, hạn chế và tác hại của chụp X quang tuyến vú. Nếu bạn quyết định chụp, hãy chụp mỗi năm một lần.
- Dưới 40 tuổi: Không cần chụp X quang tuyến vú.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Dự phòng ung thư
-
Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh
Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.
-
8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh
Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.
-
Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ
Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.
-
Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn
Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
-
Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?
Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?
-
Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?
Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.
-
Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da
Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.
-
Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam
Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.
