Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nhân sâm và phụ nữ có thai: an toàn hay rủi ro?

Nhân sâm được tiêu thụ rộng rãi ở nhiều quốc gia và được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe. Nhưng phụ nữ mang thai có nên dùng nhân sâm không?

Nhân sâm và phụ nữ có thai: an toàn hay rủi ro?

Nhân sâm hay còn gọi là sâm là loại thảo mộc được cho rằng có khả năng tăng cường miễn dịch, chống mệt mỏi và giảm căng thẳng. Trong nền y học phương Đông, nhân sâm được dùng từ hàng ngàn năm nay với nhiều tác dụng được cho là kỳ diệu.

Trà sâm và các thực phẩm chức năng nghe có vẻ như là giải pháp hoàn hảo cho những thai kì khó khăn. Những thật không may là có rất ít bằng chứng khoa học ủng hộ quan điểm này. Điều quan trọng hơn, sự an toàn của việc sử dụng nhân sâm khi mang thai không được các chuyên gia khuyến cáo. Thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn nhân sâm khi mang thai có thể không an toàn.

Dưới đây là những rủi ro có thể gặp phải khi dùng nhân sâm khi mang thai và các khuyến cáo của các chuyên gia để giữ bạn và thai nhi được an toàn.

Các loại nhân sâm

Nhân sâm gồm nhiều loại khác nhau, một số loại thường gặp nhất ở các cửa hàng là nhân sâm châu Á và nhân sâm châu Mỹ.

Nhân sâm châu Á (hay còn gọi là Panax ginseng) có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Đây là một thành phần quan trọng trong bài thuốc truyền thống của người Trung Quốc và một số nước châu Á như Hàn Quốc, Việt Nam từ hàng ngàn năm nay.

Nhân sâm châu Mỹ (hay còn gọi là Panax quinquefolis) được trồng chủ yếu ở châu Mỹ, đặc biệt là Canada.

Rễ, củ nhân sâm được sấy khô và sử dụng để làm:

  • Viên nén
  • Viên nhộng
  • Cao
  • Kem
  • Trà
Chú ý: Sâm Xi-bê-ri (hay còn gọi là Eleutherococcus senticosus) có nguồn gốc từ họ thực vật khác so với nhân sâm châu Á và châu Mỹ, không được gọi là sâm đúng nghĩa.

Sử dụng nhân sâm

Rễ, củ sâm có chứa các chất hóa học hoạt động được gọi là ginsenosides, đóng vai trò là thành phần dược liệu chính của sâm. Mặc dù bằng chứng còn hạn chế, nhưng sâm vẫn được biết đến với tác dụng:

  • Giảm đường huyết ở những người bị tiểu đường
  • Phòng ngừa và hạn chế các triệu chứng của cảm lạnh và cảm cúm
  • Tăng cường miễn dịch
  • Cải thiện các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh
  • Điều trị rối loạn cương dương
  • Giảm chấn thương cơ sau tập luyện

Bạn có thể cũng đã từng được nghe tới nhân sâm giúp:

  • Phòng ngừa mất trí nhớ
  • Tăng cường trí nhớ và các chức năng tâm thần
  • Cải thiện tiêu hóa
  • Điều trị ung thư

Tuy nhiên, hiện tại có rất ít, thậm chí là không có bằng chứng khoa học nào ủng hộ những quan điểm trên.

Sâm có chứa các thành phần kháng viêm được gọi là chất chống oxy hóa. Các chất này giúp phòng ngừa tổn thương các tế bào do các gốc tự do trong cơ thể; có tác dụng chống lại một số loại ung thư và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Mức độ an toàn khi sử dụng sâm trong thời kỳ mang thai

Sâm có thể an toàn cho hầu hết các phụ nữ không mang thai khi sử dụng trong thời gian ngắn, nhưng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Khi mang thai, sử dụng nhân sâm qua đường miệng (uống hoặc ăn) có thể gây ra các tác dụng phụ:

  • Tiêu chảy
  • Khó ngủ
  • Khô miệng
  • Đau đầu
  • Ngứa
  • Ra máu âm đạo
  • Thay đổi huyết áp
  • Tim đập nhanh
  • Dị ứng
  • Cảm giác bồn chồn

Sâm cũng có thể tương tác với một số thuốc khác, ví dụ như các thuốc điều trị bệnh tiểu đường. Nếu bạn đang uống các thuốc hoặc thực phẩm chức năng khác, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng sâm.

Những cảnh báo về sử dụng sâm khi mang thai

Các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng phụ nữ nên thận trọng khi sử dụng nhân sâm trong giai đoạn đầu của thai kì. Những cảnh báo này dựa vào một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Human Reproduction, chỉ ra rằng một thành phần trong sâm có tên là ginsenoside Rb1 gây ra các dị dạng ở phôi thai chuột cống. Nghiên cứu cũng cho biết nồng độ ginsenoside Rb1 càng cao thì rủi ro càng lớn. Một nghiên cứu trên chuột nhắt cũng đưa ra các kết luận tương tự.

Nghiên cứu về những ảnh hưởng của nhân sâm lên phụ nữ có thai vẫn còn rất hạn chế. Rất khó để có một nghiên cứu thử nghiệm thích hợp hơn trên người vì những vấn đề an toàn và đạo đức. Các nhà khoa học thường dựa vào những nghiên cứu trên động vật, ví dụ như chuột cống và chuột nhắt để kiểm tra về độ an toàn của các thuốc và thực phẩm chức năng. Những nghiên cứu ở các loài gậm nhấm không phải luôn giải thích chính xác trên người, nhưng có thể giúp bác sỹ cảnh giác về những vấn đề tiềm tàng.

Một tài liệu được công bố trên tạp chí Dược lâm sàng Canada đã thống kê lại tất cả bằng chứng về Sâm châu Á - Panax ginseng. Các chuyên gia đã tìm thấy rằng có thể an toàn khi sử dụng nhân sâm cho phụ nữ có thai.

Nhưng dựa trên những bằng chứng lặp lại về mức độ an toàn khi thử nghiệm trên chuột nhắt và chuột cống, các tác giả đã kết luận rằng, phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng nhân sâm, đặc biệt là trong 3 tháng đầu.

Nhân sâm có an toàn trong thời gian cho con bú?

Độ an toàn của nhân sâm cũng không rõ ràng khi sử dụng trong thời kì cho con bú. Trong khi cảnh báo có thể thay đổi một khi các nghiên cứu được tiến hành nhiều hơn, các chuyên gia khuyên bạn nên tránh dùng nhân sâm cho đến khi bạn cai sữa hoàn toàn cho bé.

Trà thảo mộc khác

Cũng như nhân sâm, hầu hết các loại thực phẩm chức năng và trà thảo dược không được chứng minh đầy đủ về độ an toàn cho phụ nữ có thai. Vì vậy, tốt nhất là bạn nên thận trọng. Cục Quản lí thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ FDA không điều chỉnh mức độ an toàn và hiệu quả của các sản phẩm và trà thảo mộc đối với phụ nữ có thai. Một số loại thảo mộc có thể gây ra tác dụng phụ cho bạn và thai nhi.

Khi dùng số lượng lớn, một số loại trà thảo mộc có thể gây kích thích tử cung, tạo nên những cơn co thắt và dẫn đến sảy thai. Để an toàn, nên tránh sử dụng các loại trà và sản phẩm thảo mộc này khi mang thai, trừ khi được bác sĩ khuyến cáo.

Đọc kĩ nhãn mác

Nhân sâm không được khuyến cáo là luôn an toàn cho phụ nữ có thai. Do vậy, bạn nên đọc kĩ những thành phần trên nhãn mác để đảm bảo bạn biết được mình đang ăn gì hay uống gì khi mang thai. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống bất kì loại trà thảo mộc hoặc thực phẩm chức năng nào khi mang thai.

Tên của nhiều sản phẩm có thể gây hiểu lầm. Việc đọc kỹ nhãn sản phẩm để biết được có nhân sâm hay các thảo mộc khác trong thành phần là hết sức quan trọng. Lưu ý với một số sản phẩm dưới đây có thể chứa các dưỡng chất không an toàn cho phụ nữ có thai:

  • Đồ uống giàu năng lượng
  • Nước ép đóng chai
  • Trà
  • Smoothie (nước uống pha chế từ trái cây)
  • Những loại đồ uống có chứa thảo mộc khác

Bạn cần nhớ điều gì?

Sâm và các loại thảo mộc khác có nguy hiểm cho thai nhi không?

Hiện nay, có những báo cáo đối lập về mức độ an toàn của sâm đối với phụ nữ mang thai.

Về vấn đề đạo đức, rất khó để tiến hành những nghiên cứu thích hợp hơn để đánh giá chính xác về mức độ an toàn của hầu hết các thuốc và thảo mộc với phụ nữ có thai. Sâm cũng được chỉ ra rằng có thể gây nguy hiểm cho bào thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu. Mặc dù các nghiên cứu không được tiến hành trên người, nhưng chúng cũng đủ cảnh báo các nguy cơ khi sử dụng, ít nhất là trong giai đoạn đầu của thai kì.

Lời khuyên chúng tôi dành cho các bà mẹ mang thai: đừng vội sử dụng sâm và các loại thảo mộc, hãy hỏi ý kiến bác sỹ và cân nhắc thật kỹ bạn nhé.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tác dụng của nhân sâm với đường huyết

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

Xem thêm