Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hội chứng suy nhược do HIV

Hội chứng suy nhược do HIV được định nghĩa là quá trình sụt cân tiến triển, ngoài mong muốn, thường thấy ở bệnh nhân HIV.

Hội chứng suy nhược do HIV

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã phân loại hội chứng suy nhược do HIV như một điều kiện để xác định AIDS vào năm 1987, và đã được xác định theo các tiêu chí sau:

  • Giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể;
  • Sụt cân xảy ra cùng với tình trạng tiêu chảy mạn tính
  • Sụt cân xảy ra đồng thời với tình trạng sốt
  • Sụt cân trong thời gian ít nhất 30 ngày;
  • Sụt cân mà không phải là do một tình trạng nào khác ngoài HIV.

Không nên nhầm lẫn sụt cân với việc giảm cân. Giảm cân (weight loss) là mất đi khối lượng chung của toàn cơ thể, còn sụt cân (wasting) là sự giảm cả về kích thước và khối lượng cơ thể, đáng chú ý nhất là giảm khối lượng cơ. Ví dụ, một trường hợp có thể xảy ra là người có HIV có thể giảm đáng kể khối lượng cơ trong khi lại tăng chất béo trong cơ thể.

Nguyên nhân gì gây ra hội chứng suy nhược do HIV?

Trong thời kỳ nhiễm HIV, cơ thể có thể tiêu thụ rất nhiều năng lượng dự trữ. Thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người nhiễm HIV - ngay cả những người vẫn còn khoẻ và không có triệu chứng - sẽ đốt cháy trung bình nhiều hơn 10% calo so với những người bình thường. Vì protein dễ chuyển đổi thành năng lượng hơn chất béo nên cơ thể sẽ chuyển hóa protein tại cơ đầu tiên khi nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể cạn kiệt hoặc không đủ.

Sự cạn kiệt protein huyết thanh có thể là do suy dinh dưỡng hoặc rối loạn hấp thu – tình trạng mà cơ thể không thể hấp thụ chất dinh dưỡng.

Trong các trường hợp suy nhược do HIV, tiêu chảy mãn tính thường đi kèm với sự giảm hấp thu dinh dưỡng và có thể là kết quả của việc nhiễm HIV vì vi rút HIV sẽ gây tổn thương các mô niêm mạc ruột.

Sự mất khối cơ sẽ xảy ra từ từ và thường được ghi nhận ở người bị AIDS, mặc dù nó có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình nhiễm HIV.

Suy nhược do HIV và Điều trị Kháng Vi-rút HIV

Trước khi phối hợp điều trị ARV tỷ lệ suy nhược ở người bệnh HIV ước tính cao đến 37%. Một số nghiên cứu cho thấy rằng, khi điều trị ARV, tỷ lệ bị suy nhược sẽ giảm chỉ còn từ 20% đến 34% bệnh nhân.

Trong khi ARV được biết là cải thiện tình trạng sụt cân và suy dinh dưỡng ở những người HIV, nhưng ARV có thể không thực sự có thể ngăn ngừa việc mất khối cơ hoặc không thể hồi phục được việc mất khối cơ sau khi cân nặng được phục hồi. Vấn đề khiến nhiều người có HIV lo lắng là mất khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong. Ước tính, mất 3% khối cơ sẽ bắt đầu làm tăng nguy cơ tử vong và mất trên 10% khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong lên từ 4-6 lần.

Điều trị và dự phòng suy nhược do HIV

Hiện nay không có phương pháp tiếp cận chuẩn để điều trị suy nhược do HIV vì thường có những nhân tố chồng chéo góp phần vào tình trạng này (ví dụ: bệnh đồng thời, tác dụng điều trị thuốc, suy dinh dưỡng). Tuy nhiên, có những hướng dẫn chung để kiểm soát hiệu quả tình trạng suy dược do HIV:

  • Bắt đầu sử dụng ARV để giảm nguy cơ nhiễm trùng cơ hội, bao gồm cả các nhiễm trùng đường tiêu hóa.
  • Điều chỉnh chế độ ăn uống để tăng lượng calo lên 10% (và lên đến 30% ở những người hồi phục sau bệnh tật). Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm giữ nguyên lượng chất béo, carbohydrate và protein. Tiến hành truyền thông và tư vấn dinh dưỡng cho những người mắc phải các vấn đề về cân nặng (ví dụ như cân nặng thấp hoặc mắc phải hội chứng chuyển hóa) hoặc với những người không thể tiếp cận tới nguồn thực phẩm lành mạnh. 
  • Đảm bảo tập thể dục thường xuyên, tập trung vào việc tập luyện có sức cản để xây dựng hoặc duy trì cơ bắp. 
  • Các sản phẩm dinh dưỡng lỏng có thể hữu ích cho những người gặp khó khăn khi ăn thức ăn cứng hoặc những người ăn nhưng không thể tăng cân. Tuy nhiên, giống như thực phẩm chức năng, các sản phẩm này không thể  thay thế một chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng.
  • Mặc dù việc uống đa vitamin hàng ngày được khuyếnnghị để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, nhưng có rất ít bằng chứng cho thấy việc này có hiệu quả với những người bị suy nhược do HIV.
  • Trong trường hợp tiêu chảy dai dẳng hoặc mãn tính, cần tiến hành chẩn đoán lâm sàng và chẩn đoán xác định. Thuốc chống tiêu chảy nên được kê đơn để giúp làm giảm tần số hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng tiêu chảy. Thuốc Mytesi (crofelemer) đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt trong năm 2012 để điều trị tiêu chảy ở những người có HIV.
  • Trong trường hợp suy nhược nghiêm trọng, việc sử dụng hoóc môn tăng trưởng của người (GH) có thể giúp khôi phục khối lượng cơ trong một số trường hợp, mặc dù việc điều trị rất tốn kém và hiệu quả sẽ giảm xuống khi ngừng điều trị.

Tham khảo thêm thông tin trong bài viết: Kiểm soát phản ứng phụ của việc điều trị HIV

Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm