Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hội chứng suy nhược do HIV

Hội chứng suy nhược do HIV được định nghĩa là quá trình sụt cân tiến triển, ngoài mong muốn, thường thấy ở bệnh nhân HIV.

Hội chứng suy nhược do HIV

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã phân loại hội chứng suy nhược do HIV như một điều kiện để xác định AIDS vào năm 1987, và đã được xác định theo các tiêu chí sau:

  • Giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể;
  • Sụt cân xảy ra cùng với tình trạng tiêu chảy mạn tính
  • Sụt cân xảy ra đồng thời với tình trạng sốt
  • Sụt cân trong thời gian ít nhất 30 ngày;
  • Sụt cân mà không phải là do một tình trạng nào khác ngoài HIV.

Không nên nhầm lẫn sụt cân với việc giảm cân. Giảm cân (weight loss) là mất đi khối lượng chung của toàn cơ thể, còn sụt cân (wasting) là sự giảm cả về kích thước và khối lượng cơ thể, đáng chú ý nhất là giảm khối lượng cơ. Ví dụ, một trường hợp có thể xảy ra là người có HIV có thể giảm đáng kể khối lượng cơ trong khi lại tăng chất béo trong cơ thể.

Nguyên nhân gì gây ra hội chứng suy nhược do HIV?

Trong thời kỳ nhiễm HIV, cơ thể có thể tiêu thụ rất nhiều năng lượng dự trữ. Thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người nhiễm HIV - ngay cả những người vẫn còn khoẻ và không có triệu chứng - sẽ đốt cháy trung bình nhiều hơn 10% calo so với những người bình thường. Vì protein dễ chuyển đổi thành năng lượng hơn chất béo nên cơ thể sẽ chuyển hóa protein tại cơ đầu tiên khi nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể cạn kiệt hoặc không đủ.

Sự cạn kiệt protein huyết thanh có thể là do suy dinh dưỡng hoặc rối loạn hấp thu – tình trạng mà cơ thể không thể hấp thụ chất dinh dưỡng.

Trong các trường hợp suy nhược do HIV, tiêu chảy mãn tính thường đi kèm với sự giảm hấp thu dinh dưỡng và có thể là kết quả của việc nhiễm HIV vì vi rút HIV sẽ gây tổn thương các mô niêm mạc ruột.

Sự mất khối cơ sẽ xảy ra từ từ và thường được ghi nhận ở người bị AIDS, mặc dù nó có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình nhiễm HIV.

Suy nhược do HIV và Điều trị Kháng Vi-rút HIV

Trước khi phối hợp điều trị ARV tỷ lệ suy nhược ở người bệnh HIV ước tính cao đến 37%. Một số nghiên cứu cho thấy rằng, khi điều trị ARV, tỷ lệ bị suy nhược sẽ giảm chỉ còn từ 20% đến 34% bệnh nhân.

Trong khi ARV được biết là cải thiện tình trạng sụt cân và suy dinh dưỡng ở những người HIV, nhưng ARV có thể không thực sự có thể ngăn ngừa việc mất khối cơ hoặc không thể hồi phục được việc mất khối cơ sau khi cân nặng được phục hồi. Vấn đề khiến nhiều người có HIV lo lắng là mất khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong. Ước tính, mất 3% khối cơ sẽ bắt đầu làm tăng nguy cơ tử vong và mất trên 10% khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong lên từ 4-6 lần.

Điều trị và dự phòng suy nhược do HIV

Hiện nay không có phương pháp tiếp cận chuẩn để điều trị suy nhược do HIV vì thường có những nhân tố chồng chéo góp phần vào tình trạng này (ví dụ: bệnh đồng thời, tác dụng điều trị thuốc, suy dinh dưỡng). Tuy nhiên, có những hướng dẫn chung để kiểm soát hiệu quả tình trạng suy dược do HIV:

  • Bắt đầu sử dụng ARV để giảm nguy cơ nhiễm trùng cơ hội, bao gồm cả các nhiễm trùng đường tiêu hóa.
  • Điều chỉnh chế độ ăn uống để tăng lượng calo lên 10% (và lên đến 30% ở những người hồi phục sau bệnh tật). Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm giữ nguyên lượng chất béo, carbohydrate và protein. Tiến hành truyền thông và tư vấn dinh dưỡng cho những người mắc phải các vấn đề về cân nặng (ví dụ như cân nặng thấp hoặc mắc phải hội chứng chuyển hóa) hoặc với những người không thể tiếp cận tới nguồn thực phẩm lành mạnh. 
  • Đảm bảo tập thể dục thường xuyên, tập trung vào việc tập luyện có sức cản để xây dựng hoặc duy trì cơ bắp. 
  • Các sản phẩm dinh dưỡng lỏng có thể hữu ích cho những người gặp khó khăn khi ăn thức ăn cứng hoặc những người ăn nhưng không thể tăng cân. Tuy nhiên, giống như thực phẩm chức năng, các sản phẩm này không thể  thay thế một chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng.
  • Mặc dù việc uống đa vitamin hàng ngày được khuyếnnghị để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, nhưng có rất ít bằng chứng cho thấy việc này có hiệu quả với những người bị suy nhược do HIV.
  • Trong trường hợp tiêu chảy dai dẳng hoặc mãn tính, cần tiến hành chẩn đoán lâm sàng và chẩn đoán xác định. Thuốc chống tiêu chảy nên được kê đơn để giúp làm giảm tần số hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng tiêu chảy. Thuốc Mytesi (crofelemer) đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt trong năm 2012 để điều trị tiêu chảy ở những người có HIV.
  • Trong trường hợp suy nhược nghiêm trọng, việc sử dụng hoóc môn tăng trưởng của người (GH) có thể giúp khôi phục khối lượng cơ trong một số trường hợp, mặc dù việc điều trị rất tốn kém và hiệu quả sẽ giảm xuống khi ngừng điều trị.

Tham khảo thêm thông tin trong bài viết: Kiểm soát phản ứng phụ của việc điều trị HIV

Bình luận
Tin mới
  • 09/10/2025

    Uống gì mỗi sáng để giảm mỡ bụng?

    Bên cạnh chế độ ăn uống và luyện tập khoa học, lựa chọn đúng loại đồ uống vào buổi sáng có thể giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, hỗ trợ giảm cân, giảm mỡ một cách hiệu quả.

  • 09/10/2025

    Làm thế nào để chống lại sự mệt mỏi khi bạn mắc bệnh đa u tủy?

    Mệt mỏi đi kèm với ung thư như trong bệnh đa u tủy khác với sự mệt mỏi mà bạn có thể đã từng cảm thấy trước đây. Nó có thể là sự kiệt sức sâu trong xương tủy và không thể cải thiện khi bạn nghỉ ngơi.

  • 08/10/2025

    5 thực phẩm hỗ trợ giảm mỡ cánh tay hiệu quả

    Mỡ thừa ở cánh tay không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn khiến nhiều người tự ti khi diện những bộ đồ sát nách, áo ngắn tay... Để sở hữu cánh tay thon gọn, săn chắc, ngoài việc tập luyện cần có chế độ ăn uống lành mạnh. Thường xuyên ăn những thực phẩm dưới đây có thể hỗ trợ giảm mỡ cánh tay hiệu quả.

  • 07/10/2025

    Chất béo lành mạnh giúp bảo vệ da như thế nào?

    Chất béo lành mạnh đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da. Chúng không chỉ giúp giữ ẩm, duy trì sự dẻo dai của làn da mà còn có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa, giúp giảm thiểu tổn thương do tia UV gây ra.

  • 07/10/2025

    “Bốn mùa” chu kì của phụ nữ

    Chu kỳ kinh nguyệt là một phần tự nhiên và thiết yếu trong cuộc đời mỗi người phụ nữ, phản ánh sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng thể của họ. Đây là một quá trình sinh học phức tạp, được điều hòa bởi nội tiết tố, chuẩn bị cơ thể cho khả năng mang thai hàng tháng. Hiểu rõ về chu kỳ kinh nguyệt giúp phụ nữ nhận biết những thay đổi bình thường của cơ thể, từ đó chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân.

  • 06/10/2025

    Vì sao nên tập giãn cơ mỗi ngày?

    Giãn cơ không chỉ giúp cơ thể dẻo dai hơn mà còn giảm nguy cơ chấn thương, xua tan nhức mỏi và mang lại cảm giác nhẹ nhõm, tinh thần tỉnh táo hơn...

  • 05/10/2025

    Vì sao có người chạy nhiều vẫn không giảm vòng eo?

    Không ít người tin rằng chỉ cần chạy nhiều là vòng eo sẽ nhanh chóng thon gọn. Thế nhưng, thực tế lại có người càng chạy nhiều càng thất vọng vì mỡ bụng vẫn không giảm. Vậy nguyên nhân nằm ở đâu, cần điều chỉnh thế nào để đạt hiệu quả?

  • 05/10/2025

    Cúm mùa ở trẻ em trong thời điểm giao mùa

    Giao mùa là giai đoạn nhạy cảm đối với sức khỏe, đặc biệt ở trẻ em. Trong thời điểm nhiệt độ thay đổi đột ngột, độ ẩm dao động và môi trường dễ xuất hiện các tác nhân gây bệnh, hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó phổ biến nhất là cúm theo mùa.

Xem thêm