Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Suy hô hấp cấp

Suy hô hấp là một rối loạn nguy hiểm, cần được phát hiện và điều trị kịp thời.

Suy hô hấp cấp

Suy hô hấp cấp xảy ra khi dịch ứ đọng lại ở các phế nang trong phổi. Khi đó, phổi không thể trao đổi oxy vào máu. Vì vậy, các cơ quan sẽ không đủ máu giàu oxy để thực hiện các chức năng. Bạn cũng có thể bị suy hô hấp cấp nếu phổi không thể loại bỏ khí cacbonic từ máu.

Suy hô hấp xảy ra khi các mao mạch của phế nang không thể trao đổi khí cacbonic và oxy một cách thích hợp. Rối loạn này có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Suy hô hấp cấp khiến bạn xuất hiện các triệu chứng ngay khi cơ thể không được cung cấp đủ oxy. Ở hầu hết các trường hợp, suy hô hấp có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Phân loại

Có hai loại suy hô hấp cấp tính và mạn tính là giảm oxy máu và tăng thán huyết. Cả hai rối loạn này đều có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Suy hô hấp giảm oxy máu có nghĩa là bạn không có đủ lượng oxy trong máu nhưng lượng cacbonic trong máu vẫn gần sát giới hạn bình thường.

Suy hô hấp tăng thán huyết là có quá nhiều khí cacbonic trong máu và lượng oxy không đủ hoặc gần như bình thường.

Nguyên nhân

Suy hô hấp cấp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau:

Tắc nghẽn

Khi có một vật gì đó làm tắc nghẽn đường dẫn khí của bạn, bạn có thể khó lấy đủ oxy vào phổi.

Chấn thương

Một chấn thương làm tổn thương hệ hô hấp có thể gây ảnh hưởng bất lợi đến lượng oxy trong máu. Ví dụ như một chấn thương vào tủy sống hoặc não có thể ảnh hưởng ngay lập tức đến hoạt động hô hấp. Não kiểm soát hoạt động hô hấp của phổi. Nếu não không tiếp nhận được các thông tin do chấn thương, phổi có thể không tiếp tục duy trì được chức năng thích hợp.

Chấn thương vào xương sườn hoặc lồng ngực cũng có thể cản trở quá trình hô hấp. Những chấn thương này làm ảnh hưởng đến khả năng hít vào để lấy đủ lượng oxy của phổi.

Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS)

Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển là một rối loạn nghiêm trọng, được đặc trưng bởi nồng độ oxy trong máu thấp. Hội chứng này có thể xảy ra nếu bạn đã bị một bệnh lý trước đó, ví dụ như viêm tụy, viêm phổi hoặc nhồi máu cơ tim. Nó có thể gặp khi bạn đang nằm viện điều trị các bệnh lý này.

Nghiện rượu hoặc ma túy

Nếu bạn sử dụng quá liều ma túy hoặc uống quá nhiều rượu, bạn có thể bị tổn thương chức năng não và cản trở não duy trì hoạt động hô hấp của phổi.

Hít phải hóa chất độc hại

Hít phải các hóa chất độc hại, khói cũng có thể gây suy hô hấp cấp. Những chất hóa học này có thể làm tổn thương các mô ở phổi, bao gồm các phế nang và mao mạch.

Đột quỵ

Đột quỵ xảy ra khi tổn thương hoặc chết các mô ở một hoặc cả hai bên của não. Thông thường thì nó chỉ ảnh hưởng ở một bên não. Mặc dù đột quỵ có thể xuất hiện một vài dấu hiệu cảnh báo, ví dụ như nói lắp hoặc lú lẫn, nhưng nó thường xảy ra nhanh chóng. Nếu bạn bị đột quỵ, bạn có thể mất khả năng hô hấp thích hợp.

Những yếu tố nguy cơ

Bạn có thể có nguy cơ bị rối loạn hô hấp nếu bạn:

  • Hút thuốc lá
  • Uống quá nhiều rượu
  • Có tiền sử bệnh lý hoặc rối loạn hô hấp
  • Bị chấn thương cột sống, não hoặc ngực
  • Có các vấn đề hô hấp mạn tính, ví dụ như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc hen suyễn

Triệu chứng

Các triệu chứng thay đổi tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn. Hầu hết những người bị suy hô hấp cấp và nồng độ oxy thấp sẽ có các triệu chứng:

  • Khó thở
  • Tím da, đầu chi hoặc môi
  • Kích thích
  • Lo lắng
  • Lơ mơ
  • Thay đổi ý thức
  • Thở nhanh, nông
  • Tim đập nhanh
  • Vã mồ hôi

Nhịp tim có thể tăng khi nồng độ cacbonic trong máu cao. Bạn có thể mơ hồ về những gì xung quanh, bạn là ai và ai đang ở quanh bạn.

Chẩn đoán

Suy hô hấp cấp cần được chẩn đoán và điều trị ngay lập tức. Bạn có thể được thở oxy để hỗ trợ hô hấp và phòng ngừa sự chết các mô ở nội tạng và não.

Sau khi bác sĩ đã kiểm soát được tình hình, bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân thông qua:

  • Thăm khám lâm sàng
  • Hỏi tiền sử gia đình và tiền sử cá nhân
  • Kiểm tra lượng oxy và cacbonic trong máu bằng máy đo SpO2 hoặc xét nghiệm khí máu
  • Chỉ định chụp Xquang ngực để tìm các bất thường ở phổi

Điều trị

Điều trị thường hướng đến bất kì bệnh lý nguyên nhân nào của bạn. Bác sĩ sẽ điều trị suy hô hấp bằng nhiều giải pháp khác nhau:

  • Kê thuốc giảm đau hoặc các thuốc khác giúp bạn dễ thở hơn
  • Trong một số trường hợp nặng có thể cần đặt nội khí quản
  • Bạn có thể được thở oxy qua mặt nạ.

Tiên lượng

Bạn sẽ cải thiện chức năng của phổi nếu được điều trị tích cực bệnh lý nguyên nhân. Bạn cũng có thể cần phục hồi chức năng phổi thông qua các bài tập, giáo dục và tư vấn. Suy hô hấp cấp có thể trở thành mạn tính nếu không điều trị chính xác. Điều quan trọng là bạn phải tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức nếu bạn xuất hiện các triệu chứng của suy hô hấp.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Vai trò của chất xơ và các bệnh hô hấp

Bình luận
Tin mới
Xem thêm