Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Đau dây thần kinh sinh ba (đau dây V)

Đau dây thần kinh sinh ba là tình trạng đau mạn tính của dây thần kinh sinh ba (dây thần kinh sọ số V).

Có 2 dây thần kinh sinh ba riêng biệt ở hai bên mặt. Dây thần kinh này đóng vai trò mang tín hiệu về cảm giác đau và các cảm giác khác từ mặt về não. Một dây gồm có 3 nhánh (nhánh mắt, nhánh hàm trên và hàm dưới). Có thể đau ở bất kì nhánh nào hoặc tất cả các nhánh; gây ra đau mức độ nặng ở một phần hoặc toàn bộ mặt.

Đau có thể xảy ra khi kích thích nhẹ ở mặt, ví dụ như đánh răng hoặc cạo râu. Cảm giác này thường được mô tả như điện giật hoặc dao đâm. Những người bị đau dây thần kinh sinh ba thường bắt đầu bằng những cơn đau ngắn và nhẹ nhưng theo thời gian sẽ xuất hiện nhưng cơn đau có cường độ mạnh, kéo dài hơn và thường xuyên hơn. Hầu hết họ đều sẽ trải qua những triệu chứng có tính chu kì – đau xuất hiện trong vòng vài ngày đến vài tuần, sau đó lắng xuống. Trong một số trường hợp, bệnh tiến triển và đau thường xuất hiện liên tục.

Không có xét nghiệm đặc biệt nào cho đau dây thần kinh sinh ba, vì vậy cần thời gian để chẩn đoán. Điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng của bệnh. Một số thuốc có thể được sử dụng để giảm đau và hạn chế số lượng cơn. Đôi khi cần phải phẫu thuật.

Triệu chứng

Đau dây thần kinh sinh ba có thể khiến bạn cảm giác như bị điện giật. Đau thường xảy ra ở một bên mặt và có thể xảy ra khi có âm thanh hoặc va chạm. Đau có thể xuất hiện trong những hoạt động hàng ngày như:

  • Đánh răng
  • Cạo râu
  • Trang điểm
  • Chạm vào mặt
  • Ăn hoặc uống
  • Nói
  • Thổi nhẹ trên mặt

Bạn có thể trải qua các cơn đau kéo dài chỉ vài giây hoặc vài phút. Nhiều cơn đau có thể kéo dài vài tuần, vài ngày hoặc vài tháng.

Bệnh có thể tiến triển với các cơn đau nặng dần và thường xuyên hơn. Trong một số trường hợp, đau xuất hiện liên tục.

Nguyên nhân

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh sinh ba không được tìm ra. Tuy nhiên, những nguyên nhân biết đến có thể bao gồm:

  • Mạch máu bị hoặc khối u chèn ép vào dây thần kinh
  • Đa xơ cứng (bệnh gây tổn thương bao myelin bọc xung quanh các sợi thần kinh)

Theo Viện nghiên cứu rối loạn thần kinh và đột quỵ Hoa Kỳ, mặc dù bất kì ai cũng có thể bị đau dây thần kinh sinh ba nhưng bệnh thường gặp ở nữ nhiều hơn nam. Bệnh cũng có thể xảy ra ở bất kì độ tuổi nào nhưng gặp nhiều hơn ở những người trên 50 tuổi.

Chẩn đoán

Không có xét nghiệm đơn giản nào có thể giúp chẩn đoán đau dây thần kinh sinh ba. Chẩn đoán tùy thuộc vào loại và vị trí cũng như các yếu tố gây ra cơn đau. Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn tiền sử bệnh và thăm khám lâm sàng để xác định phần dây thần kinh sinh ba bị ảnh hưởng. Bác sĩ sẽ chạm vào các vùng khác nhau trên mặt để xác định vị trí đau.

Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm khác để loại trừ những bệnh lí khác có triệu chứng tương tự, như đau thần kinh do Herpes là bệnh lí gây đau ảnh hưởng đến sợi thần kinh và da. Bác sĩ cũng có thể chụp cộng hưởng từ sọ não để chẩn đoán xác định bệnh đa xơ cứng gây đau.

Điều trị

Nội khoa

Thuốc có thể giúp giảm đau và giảm số lượng cơn. Loại đầu tiên được lựa chọn thường là thuốc chống động kinh nhằm ngăn chặn sự rung giật của dây thần kinh. Một số dòng thứ hai hoặc được phối hợp cùng bao gồm thuốc giãn cơ và thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Ngoại khoa

Trong khi hầu hết các trường hợp đau dây thần kinh sinh ba đáp ứng với thuốc thì một số ngừng đáp ứng và các triệu chứng nặng có thể xuất hiện trở lại. Trong một số trường hợp, điều trị ngoại khoa có thể là một lựa chọn: tiêm glycerol, xạ trị đích, xạ phẫu bằng dao gamma, nhiệt đông bằng sóng radio, giải áp vi mạch.

Các lựa chọn khác

Các lựa chọn ngoại khoa khác nhằm mục đích giảm áp lực lên dây thần kinh sinh ba. Tất cả các phẫu thuật đều có thể gây ra nguy cơ tế bì mặt tạm thời hoặc vĩnh viễn. Trong một số trường hợp, đau có thể tái phát.

Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn các thông tin về lợi ích cũng như rủi ro liên quan đến bất kì phương pháp điều trị nào. Dựa vào đánh giá các triệu chứng của bạn, tiền sử bệnh cũng như sự phù hợp với từng cá nhân, bác sĩ sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.

Chuẩn bị

Bạn cần theo dõi các triệu chứng hàng ngày, chú ý thời gian kéo dài và các yếu tố gây khởi phát cơn đau. Báo cho bác sĩ về bất kì phương pháp nào mà bạn đã dùng thử ở nhà và các danh sách thuốc hoặc thực phẩm chức năng bạn đã dùng. Tiền sử dị ứng thuốc của bạn cũng hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần liệt kê những bệnh đang điều trị và bất kì chấn thương mặt, phẫu thuật hoặc thủ thuật nào đã được tiến hành trên mặt của bạn.

Tiên lượng

Điều trị là cần thiết đối với đau dây thần kinh sinh ba. Hãu trao đổi với bác sĩ để lựa chọn được phương pháp thích hợp nhất. Các kĩ thuật bổ sung như châm cứu, liệu pháp dinh dưỡng cũng có thể giúp cải thiện một số triệu chứng nào. Hãy báo cho bác sĩ nếu bạn có ý định sử dụng bất kì biện pháp nào vì chúng có thể tương tác với các thuốc khác.

Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch: Những điều cần biết

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 28/06/2025

    Người mắc bệnh tim có nên ăn trứng?

    Quan niệm sai về hàm lượng cholesterol trong trứng đã khiến nhiều người, đặc biệt là những người mắc bệnh tim hoặc đái tháo đường, loại bỏ trứng khỏi chế độ ăn uống của mình.

Xem thêm