Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Anphantasia và chứng “không biết sợ”

Đối với mỗi người, thông thường có một hoặc ít nhất là một nỗi sợ với một thứ, một điều gì đó. Có thể là các hội chứng phobia như sợ không gian hẹp (Claustrophobia) hoặc sợ độ cao (Acrophobia) – 2 trong số các nỗi sợ phổ biến nhất. Tuy nhiên, một số những người gặp phải chứng Anphatasia – một rối loạn thần kinh và họ tiến triển một trạng thái dường như không biết sợ trước những thứ mà chúng ta vẫn thường sợ.

Anphantasia là gì?

Aphantasia là một bệnh rối loạn mà khi đó, người mắc phải chứng bệnh không thể hình dung nổi bất cứ hình ảnh gì trong đầu. Nói cách khác, tâm trí của họ hoàn toàn trống rỗng cho dù họ đã cố gắng hết sức nhưng dường như họ không thể hình dung nổi thứ gì.

Theo các nghiên cứu mới đây, những người mắc chứng rối loạn thần kinh này cho thấy khả năng khó hình dung và cảm nhận những câu chuyện, sự việc đáng sợ. Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Proceedings of the Royal Society B, đã thử nghiệm phản ứng của những người gặp phải chứng bệnh này với các trải nghiệm tạo cảm giác sợ hãi, chẳng hạn như bị cá mập đuổi theo, bị rơi từ vách đá hay rơi máy bay. Sau đó, các nhà khoa học đo lường phản ứng sợ hãi của đối tượng bằng cách theo dõi mức độ thay đổi xung thần kinh trên da – nói đơn giản là những người này có toát mồ hôi hay không. Đây là một bài kiểm tra thường dùng trong nghiên cứu tâm lý học để đo lường biểu hiện cảm xúc của cơ thể.
Thực nghiệm nghiên cứu

Để kiểm tra vai trò của hình ảnh trực quan đối với nỗi sợ hãi, nghiên cứu đã thực hiện trên 46 người tham gia (22 người mắc chứng Anphantasia và 24 người đối chứng không mắc bệnh) vào một căn phòng kín, được dán đen toàn bộ và gắn một số điện cực vào da. Da được coi là môi trường dẫn điện tốt khi ai đó cảm trải qua một cảm xúc mạnh, chẳng hạn như sợ hãi. Sau đó, các nhà khoa học tắt đèn và bắt đầu chiếu các câu chuyện – bối cảnh trên màn hình trước mặt.

Ban đầu, các câu chuyện mở đầu với nội dung vô thưởng vô phạt — ví dụ như bạn đang ở bãi biển, ở dưới nước hoặc đang ở trên máy bay, bên cửa sổ. Nhưng khi câu chuyện tiếp diễn đến cao trào, sự hồi hộp dần được xây dựng như một tia chớp chói lòa trong những cơn sóng xa, hoặc những người trên bãi biển chỉ trỏ, hoặc đèn cabin máy bay mờ đi khi máy bay bắt đầu rung lắc. Lúc này, mức độ dẫn điện của da nhanh chóng tăng lên đối với những người có thể hình dung được câu chuyện. Câu chuyện càng kịch tính về sau, sự phản ứng của da càng dữ dội hơn. Tuy nhiên, đối với những người mắc chứng Aphantasia, mức độ dẫn điện của da khá phẳng và gần như không có sự thay đổi.

Để kiểm tra xem sự khác biệt về ngưỡng sợ hãi và phản ứng đáp ứng, thử nghiệm được lặp lại bằng cách sử dụng một loạt hình ảnh đáng sợ rất trực quan, thay vì hình ảnh gợi ý tưởng tượng nội dung như trước, như ảnh xác chết hoặc con rắn mang răng nanh. Tuy nhiên ở lần này, những bức hình khiến cả hai nhóm người sởn da gà.

Theo các chuyên gia, 2 kết quả này cho thấy rằng chứng Anphantasia không liên quan đến việc giảm cảm xúc nói chung, mà chỉ ảnh hưởng riêng tới những người cần phải hình tượng hóa những câu chuyện đáng sợ trong đầu. Phản ứng sợ hãi về mặt cảm xúc xuất hiện khi những người tham gia thực sự nhìn thấy hình ảnh đáng sợ một các trực quan được bày ra trước mặt họ. Đồng thời, những phát hiện cũng cho thấy rằng hình ảnh là một bộ công cụ khuếch đại suy nghĩ về cảm xúc. Chúng ta có thể nghĩ mọi thứ, nhưng nếu không có hình ảnh, những suy nghĩ sẽ không có được sự bùng nổ về cảm xúc.

Nhìn chung, kết quả nghiên cứu cho thấy bối cảnh đáng sợ mà những người tham gia trải nghiệm đã bị mất sự đáng sợ khi mà bản thân họ không thể hình dung ra các bối cảnh đó một cách trực quan. Điều này cho thấy hình ảnh có thể có mối liên hệ chặt chẽ với cảm xúc hơn so với những gì các nhà khoa học hiện vẫn đang nghĩ. Trong tất cả các nghiên cứu từ trước đến nay, đây là sự khác biệt lớn nhất mà các nhà khoa học nhận thấy được giữa những người mắc chứng bệnh tính trên dân số nói chung.

Sự ảnh hưởng của Anphantasia

Anphantasia ảnh hưởng đến 2-5% dân số, nhưng vẫn còn rất ít thông tin về tình trạng này. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 cho thấy rằng chứng mất ngủ có liên quan đến mô hình thay đổi rộng rãi đối với các quá trình nhận thức khác nhau như ghi nhớ, mơ và trí tưởng tượng. Nhưng trong khi hầu hết các nghiên cứu về chứng Anphantasia trước đây đều tập trung vào hành vi, thì nghiên cứu này sử dụng một thước đo khách quan về độ dẫn xung thần kinh điện của da. Bằng chứng từ nghiên cứu này hỗ trợ thêm cho những hiểu biết chứng Anphantasia – một hiện tượng độc đáo có thể kiểm chứng được.

Các chuyên gia cho rằng Aphantasia có nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau. Một số người không có khả năng liên tưởng các hình ảnh trực quan ở tất cả các giác quan, trong khi những người khác chỉ không có khả năng liên tưởng hình ảnh ở một hoặc một vài các giác quan khác. Một số người vẫn có thể mơ được những hình ảnh đó, trong khi có người thì lại không.

Tổng kết

Anphantasia cho thấy sự đa dạng vềvthần kinh. Đó là một ví dụ đáng kinh ngạc về việc bộ não và tâm trí của chúng ta có thể mang đến sự khác biệt như thế nào. Sự thú vị về bộ não vẫn cần được nghiên cứu nhiều hơn trong tương lai để có thể hiểu hết những điều kỳ diệu.

Tham khảo thêm thông tin tại: Phobia – hội chứng ám ảnh sợ hãi

 

Bình luận
Tin mới
  • 24/12/2025

    Gợi ý 8 biện pháp khắc phục tại nhà cho môi khô và nứt nẻ

    Để bảo vệ đôi môi, chúng ta thường sử dụng son dưỡng môi, giúp duy trì độ ẩm và ngăn ngừa tình trạng khô môi. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm thương mại chứa các chất hóa học, một số nguyên liệu tự nhiên có thể được tận dụng như các biện pháp khắc phục tại nhà an toàn và hiệu quả.

  • 24/12/2025

    Những mẹo để cải thiện trí nhớ của bạn

    Bạn có thường xuyên quên những điều nhỏ nhặt như tên người quen hay vị trí chìa khóa không? Trí nhớ suy giảm là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta phải chấp nhận nó.

  • 23/12/2025

    4 loại trái cây tăng lợi ích khi ăn cả vỏ

    Vỏ của nhiều loại trái cây và rau củ có chứa các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe như chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tiêu hóa...

  • 23/12/2025

    7 thực phẩm hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn gừng

    Gừng thường được coi là nguyên liệu chính trong các phương pháp tự nhiên để giảm bớt các vấn đề về tiêu hóa. Mặc dù gừng là một lựa chọn tốt nhưng có một số loại thực phẩm khác có thể hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả hơn.

  • 23/12/2025

    Vai trò của giấc ngủ với sức khỏe

    Giấc ngủ là một phần thiết yếu của cuộc sống, chiếm khoảng 1/3 thời gian của chúng ta, mặc dù nó khiến cơ thể dễ bị tổn thương. Điều này là do giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tái tạo năng lượng, duy trì sức khỏe tổng thể, hỗ trợ chức năng não bộ, cải thiện trí nhớ, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào những lợi ích này và hướng dẫn cách tối ưu hóa giấc ngủ để nâng cao chất lượng cuộc sống.

  • 22/12/2025

    Protein động vật và protein thực vật - loại nào tốt hơn?

    Cuộc tranh luận về protein động vật và protein thực vật đã kéo dài từ lâu. Sự khác biệt cốt lõi giữa hai nguồn đạm này là gì và nó ảnh hưởng thế nào đến mục tiêu sức khỏe?

  • 22/12/2025

    Hormone giảm trong mùa đông

    Việc suy giảm hormone không phải là vấn đề riêng của ai cả, đặc biệt là trong mùa đông. Mùa đông gây ảnh hưởng tới rối loạn hormone và nội tiết tố cả ở nam giới và nữ giới.

  • 21/12/2025

    Hậu quả của loãng xương

    Loãng xương là tình trạng giảm mật độ và chất lượng xương, làm tăng nguy cơ gãy và làm thay đổi cấu trúc xương theo thời gian. Hậu quả của loãng xương không chỉ dừng lại ở gãy xương mà còn tạo ra một chuỗi hệ lụy trên nhiều phương diện về mặt lâm sàng, hành vi, thói quen hằng ngày, tâm lý, xã hội và kinh tế.

Xem thêm