Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phobia – hội chứng ám ảnh sợ hãi

Phobia là hội chứng sợ, hay ám ảnh sợ hãi có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp. Là một loại rối loạn lo âu, Phobia còn đặc trưng bởi ám ảnh hay một phản ứng sợ hãi quá mức và phi lý.

Nỗi sợ hãi của những người gặp phải hội chứng này có thể là từ một địa điểm, một hoàn cảnh hay một đối tượng không xác định. Không giống như rối loạn lo âu nói chung, những ám ảnh này thường liên quan đến một vấn đề nào đó cụ thể, đặc biệt.

Những người mắc chứng này thường nhận ra sự sợ hãi và những phản ứng của họ là vô lý, song họ lại không thể làm gì với điều đó. Theo ước tính, có khoảng 19 triệu người tại Hoa Kỳ gặp phải tình trạng này trong đời.

Nguyên nhân

Các yếu tố di truyền và môi trường có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Trẻ em nếu sống trong gia đình có người mắc chứng Phobias cũng có nguy cơ mắc phải. Một số sự kiện ảnh hưởng tâm lý nặng nề, đau buồn cũng có thể khiến bạn gặp phải ám ảnh.

Ở một số người, việc tiếp xúc với hoàn cảnh và không gian đặc biệt như không gian hẹp, độ cao, hay côn trùng – động vật cắn cũng có thể gây ám ảnh cho tâm trí họ. Những người mắc bệnh kéo dài triền miên, hoặc có mối quan tâm đặc biệt về một khía cạnh sức khỏe bản thân cũng có thể phát triển chứng ám ảnh này. Đồng thời, việc lạm dụng các chất gây nghiện, thuốc trầm cảm cũng có liên quan đến chứng ám ảnh sợ hãi.

Một điều bạn cần biết là chứng ám ảnh sợ hãi rất khác so với các triệu chứng của tâm thần phân liệt. Trong tâm thần phân liệt, người bệnh gặp phải ảo giác về thị giác, thính giác, có hoang tưởng và các triệu chứng tiêu cực khác như rối loạn trương lực cơ hay vô tổ chức. Còn đối với chứng ám ảnh sợ hãi, các ám ảnh là phi lý và người mắc chứng này vẫn nhận ra những hành động như vậy là vô căn cứ, và họ vẫn hoàn toàn thực hiện được các bài kiểm tra về thực tế.

Dưới đây là một số loại rối loạn ám ảnh sợ hãi:

  1. Agoraphobia – chứng rối loạn ám ảnh sợ khoảng trống

Agoraphobia là chứng bệnh mang đến nỗi sợ ở khu vực hay vị trí mà bạn cảm thấy không thể thoát ra được. Một cách hiểu khác là những người gặp phải hội chứng này có cảm giác sợ một “không gian mở”.

Những người mắc phải hội chứng này thường cảm thấy sợ khi đang ở trong một không gian hội họp lớn đông người, hay cảm giác mắc kẹt bên ngoài nhà. Do đó, họ thường có xu hướng tránh các nơi tụ họp đông người và thường ở nguyên trong nhà.

Rất nhiều người mắc chứng này cho biết họ có cảm giác có thể gặp phải một cuộc “tấn công hoảng loạn” ở nơi mà họ có cảm giác không thể thoát ra được. Đặc biệt trên những người có các vấn đề sức khỏe mạn tính, họ sẽ có cảm giác không an toàn vì sẽ không nhận được sự hỗ trợ y tế khẩn cấp.

  1. Social phobia – hội chứng ám ảnh sợ xã hội

Social phobia còn được gọi là chứng rối loạn lo âu xã hội. Đó là cảm giác lo lắng quá mức cần thiết về các tình huống xã hội và có thể kéo theo tình trạng tự cô lập, cách ly bản thân. Chứng bệnh này còn có thể nghiêm trọng đến mức những hành động tương tác xã hội đơn giản, nhỏ nhất cũng có thể gây khó khăn như trả lời điện thoại, đặt món ăn giao về nhà. Những người gặp phải chứng bệnh này cũng thường có xu hướng tránh khỏi các tình huống công khai bản thân bên ngoài xã hội.

  1. Glossophobia – chứng sợ nói trước đám đông

Glossophobia được gọi là chứng sợ nói trước đám đông. Những người mắc chứng này thường có cảm giác sợ hãi, lo lắng khi nói trước đám đông. Thậm chí, họ còn có thể xuất hiện các triệu chứng như tăng nhịp tim, tăng huyết áp, tăng tiết mồ hôi, cứng cổ/lưng và khô miệng.

  1. Acrophobia – hội chứng sợ độ cao

Acrophobia là hội chứng ám ảnh sợ hãi đối với độ cao. Những người mắc chứng sợ độ cao thường tránh những nơi phải leo lên cao như núi, cầu hay nhà cao tầng. Các triệu chứng bao gồm chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi và thậm chí trong một số trường hợp phải đối mặt trực tiếp, họ có thể ngất hoặc bất tỉnh.

  1. Claustrophobia – hội chứng sợ không gian hẹp, kín

Claustrophobia là chứng sợ không gian kín hoặc chật chội. Những người gặp phải chứng này thường có xu hướng tránh không vào các không gian mà họ cảm thấy ngột ngạt, ví dụ như xe hơi, thang máy. Nỗi sợ này có thể đến từ cảm giác không thể thoát ra trong không gian chật hẹp đó. Các triệu chứng điển hình nhất là sợ hãi, cảm giác ngạt thở vì nghĩ rằng không đủ không khí để thở.

  1. Aviophobia – chứng sợ bay

Nghe có vẻ khó tin nhưng đây là một chứng bệnh mà những người gặp phải tiến triển một cảm giác sợ hãi khi di chuyển bằng đường hàng không. Nó còn có thể được ghi là chứng “Flying phobia”.

  1. Dentophobia – chứng sợ nha sĩ hoặc các thủ thuật nha khoa

Dentophobia là chứng bệnh gặp phải mà cảm giác sợ nha sĩ, sợ các thủ thuật nha khoa. Nỗi ám ảnh này thường xuất phát từ một trải nghiệm khó chịu, gây ám ảnh trong tâm trí về các hành động nha khoa, như đi khám răng, làm thủ thuật nha khoa hay từ lời truyền đạt của người đi trước tạo cảm giác ám ảnh mà bạn đã từng trải dù không có nguyên nhân từ nha khoa.

  1. Hemophobia – chứng sợ máu

Hemophobia là chứng sợ máu. Những người gặp phải chứng sợ máu có thể ngất hoặc bất tỉnh nếu trực tiếp đối mặt, tiếp xúc với máu không chỉ của người khác mà còn của chính bản thân mình.

  1. Arachnophobia – chứng sợ nhện

Arachnophobia là chứng sợ nhện. Chứng bệnh này khiến người mắc phải có cảm giác bất an ở bất kỳ khu vực bào mà họ tin rằng có thể có nhện, hoặc những nơi có dấu hiện của nhện. Nếu có xuất hiện nhện, những người này có thể bỏ chạy, la hét, khóc hay bộc phát một cảm xúc bất ngờ nào đó và có thể hơn nữa là khó thở, đổ mồ hôi, nhịp tim tăng thậm chí là ngất xỉu khi tiếp xúc gần. Thậm chí, một bức tranh về nhện cũng có thể khiến họ sợ hãi dữ dội.

  1. Cynophobia – chứng sợ chó

Cynophobia là chứng sợ chó. Đây là chứng ám ảnh sợ hãi thuộc nhóm ám ảnh sợ động vật, đứng sau ám ảnh sợ nhện và rắn. Những người mắc phải chứng này cũng có những biểu hiện tương tự như sợ nhện, và đặc biệt là hội chứng này có thể tiến triển từ người bình thường nhưng sau khi điều trị chó cắn.

  1. Ophidiophobia – chứng sợ rắn

Ophidiophobia là chứng sợ rắn – một trong những chứng phổ biến nhất bên cạnh chứng sợ nhện và thuộc nhóm hội chứng ám ảnh sợ hãi về động vật. Các biểu hiện của hội chứng cũng tương tự như các chứng sợ động vật như chó, nhện…

  1. Nyctophobia – chứng sợ bóng đêm

Nyctophobia là chứng sợ thời điểm ban đêm hoặc bóng đêm. Hội chứng này phát triển từ nỗi sợ hồi nhỏ tuổi. Khi lớn lên đến thiếu niên, nỗi sợ sẽ tiến triển dần thành hội chứng ám ảnh sợ bóng đêm.

  1. Trypophobia – chứng sợ lỗ

Trypophobia là chứng ám ảnh sợ hãi khi quan sát các vật có lỗ nhỏ hoặc vết thâm. Tuy chưa được công nhận chính thức là rối loạn tâm thần, song chứng ám ảnh này gặp phải ở khá nhiều đối tượng. Những người mắc phải chứng này thường bộc lộ cảm giác ghê tởm hoặc sợ hãi đi kèm với những hình ảnh, vật dụng có dạng nhiều lỗ nhỏ. Các triệu chứng khác có thể bao gồm nổi da gà, ám ảnh, buồn nôn, chóng mặt… Một số vật dụng có thể gây ra tình trạng này như tổ ong, bát sen, lỗ trên thân cây hay xăm hình lỗ trên cơ thể…

Các triệu chứng thường gặp

Triệu chứng phổ biến nhất của chứng rối loạn ám ảnh sợ hãi chính là cơn hoảng sợ nhưng hầu hết là vô hại. Các đặc điểm của cơn hoảng sợ bao gồm:

  • Tim đập nhanh, loạn nhịp
  • Thở hụt hơi
  • Nói nhanh hoặc không thể nói được
  • Khô miệng
  • Đau bụng, buồn nôn
  • Tăng huyết áp, run rẩy
  • Đau tức ngực, cảm giác nghẹt thở
  • Chóng mặt, choáng váng
  • Toát mồ hôi
  • Cảm giác tận thế, sự diệt vong

Tổng kết

Nếu bạn đang gặp phải một chứng ám ảnh cưỡng chế, bạn nên tìm cách điều trị chúng. Vượt qua nỗi ám ảnh có thể là rất khó khăn, nhưng không phải là vô vọng. Những phương pháp phù hợp sẽ giúp bạn vượt qua nỗi sợ hãi, đối diện với nó tốt hơn.

Tham khảo thêm thông tin tại: Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế là gì?

 

Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm