Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mối lo ngại từ dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Không dung nạp thực phẩm khác với dị ứng thực phẩm như thế nào? Phải ngăn ngừa và xử lý ra sao nếu cơ thể xảy ra phản ứng trầm trọng với thức ăn?

Hàng năm, có hàng chục triệu người trên thế giới bị dị ứng với thực phẩm. Mặc dù hiện tượng này phổ biến hơn ở đối tượng trẻ nhỏ và ở những người có tiền sử gia đình, phần lớn tình trạng dị ứng thực phẩm đều xuất hiện ở giai đoạn sớm và có thể diễn biến khá nghiêm trọng.

Dị ứng thực phẩm diễn ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với những chất có trong thực phẩm, thường là protein, mà cơ thể cho là những chất gây hại. Hiện tượng này khởi đầu cho một chuỗi các phản ứng dị ứng diễn ra trong cơ thể. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng một vài phút và có biểu hiện từ nhẹ như là chảy nước mũi, mắt đỏ cho tới các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng.

 
Không dung nạp thực phẩm không hoàn toàn giống với dị ứng thực phẩm và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiện tượng không dung nạp xảy ra khi cơ thể không thể thể tiêu hóa được một thành phần nào đó trong thực phẩm, ví dụ như lactose – một loại đường có trong sữa. Các triệu chứng của không dung nạp thực phẩm thường gây khó chịu như đau bụng âm ỉ, tiêu chảy nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Các dạng dị ứng thực phẩm

Hiện nay, có hơn 170 nhóm thực phẩm đã được biết đến là có khả năng gây dị ứng. Tuy nhiên, có 8 loại thực phẩm thường gây dị ứng nhiều nhất, chiếm tới khoảng 90% các ca dị ứng bao gồm:

  • Sữa
  • Trứng
  • Lạc
  • Các loại hạt (óc chó, hồ đào)
  • Cá (cá hồi, cá tuyết, cá ngừ, cá hồng, cá chình, cá rô phi)
  • Các hải sản có vỏ (tôm, cua, tôm hùm)
  • Đậu nành
  • Lúa mỳ

Chế độ dinh dưỡng khi bị dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Người bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm cần phải tránh ăn những loại thực phẩm khiến họ bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, lựa chọn trong một danh sách các món ăn trong đó kết hợp rất nhiều loại nguyên liệu thực sự rất khó khăn. Các đồ ăn gây dị ứng có thể được chuẩn bị trong cùng dụng cụ và thiết bị nấu nướng với đồ ăn không gây dị ứng. Và thông qua tiếp xúc chéo, những chất gây dị ứng trong thực phẩm có thể lẫn vào những đồ ăn được cho là an toàn.

Nếu bạn bị dị ứng hay không dung nạp với loại thực phẩm nào đó, hãy nói điều đó với những người chuẩn bị đồ ăn cho bạn để báo cho họ biết về những loại thực phẩm bạn không thể ăn và yêu cầu họ đặc biệt cẩn thận khi nấu ăn cho bạn.

Những nguyên tắc cần tuân theo khi bạn bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm

Gặp gỡ chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn: Chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu được loại thực phẩm nào là an toàn và cách tốt nhất để tránh những loại thực phẩm gây nên các phản ứng có hại cho cơ thể. Khi một loại thực phẩm nào đó đã được cắt giảm từ chế độ ăn, cơ thể bạn có thể có những thiếu hụt tạm thời về những vitamin và khoáng chất quan trọng. Các chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn để giúp bạn cung cấp đủ chất dinh dưỡng bạn cần để đảm bảo sức khỏe tốt.

Tìm hiểu về các thành phần trong các loại thực phẩm: Trứng, lúa mỳ, sữa và các chất gây dị ứng khác đôi khi có thể được gọi bằng các tên khác. Để tránh những tác nhân gây dị ứng này, FDA Hoa Kỳ đã yêu cầu các công ty thực phẩm phải ghi cụ thể trên nhãn nếu một trong số 8 tác nhân hay gây dị ứng nhất (liệt kê ở trên) có chứa trong thực phẩm.

Đọc nhãn trên thực phẩm một cách cẩn thận: Các nhà sản xuất có thể thay đổi các thành phần có trong sản phẩm mà không thông báo trước, do vậy, hãy kiểm tra kỹ thành phần ghi trên nhãn mỗi khi bạn mua một loại thực phẩm nào, kể cả đó là loại thực phẩm bạn thường dùng. Các loại mỹ phẩm và sản phẩm làm đẹp cũng có thể chứa những chất gây dị ứng như sữa, trứng, lúa mỳ và các loại hạt.

Hãy luôn trò chuyện, thảo luận với các giáo viên, nhân viên y tế tại trường học của con bạn: Đảm bảo rằng các giáo viên, y tá và những người quản lý tại trường học của con bạn biết được rõ về tình trạng dị ứng của trẻ và biết được họ phải làm những gì mỗi khi có phản ứng dị ứng có hại xảy ra đối với trẻ.

Ngoài ra nếu bản thân bạn bị dị ứng thì hãy thông báo điều đó với các đồng nghiệp. Một số người khá quen thuộc với việc bị dị ứng với thực phẩm nên sẽ biết rõ phải làm gì nếu một người khác cũng bị dị ứng. 

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thực phẩm mà bà bầu nên tránh

PGS.TS.Bs. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Eatright
Bình luận
Tin mới
  • 27/11/2025

    Hội thảo khoa học" Thực trạng dinh dưỡng, sức khỏe người cao tuổi ở một số thành phố lớn và đề xuất một số giải pháp"

    Hà Nội, ngày 27/11/2025 – Kết quả nghiên cứu mới nhất do Viện Y học ứng dụng Việt Nam thực hiện được công bố tại Hội thảo khoa học “Thực trạng dinh dưỡng, sức khỏe người cao tuổi ở một số thành phố lớn và đề xuất một số giải pháp” đã chỉ ra những thách thức lớn trong công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi (NCT) tại các đô thị lớn.

  • 27/11/2025

    Cách ăn low-carb giúp giảm cân bền vững

    Chế độ ăn kiêng low-carb (ít carbohydrate) đã chứng minh được hiệu quả trong việc giảm cân nhanh chóng và cải thiện nhiều chỉ số sức khỏe. Tuy nhiên, chìa khóa để thành công không phải là việc cắt giảm carb một cách mù quáng, mà là thực hiện một cách thông minh, bền vững để biến nó thành một lối sống lâu dài.

  • 27/11/2025

    Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng?

    Ung thư đại trực tràng là căn bệnh phổ biến và gây tử vong cao trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng cũng nằm trong top năm loại ung thư gây tử vong hàng đầu. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh có thể giảm đáng kể thông qua các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bài viết này sẽ đưa ra lời khuyên thiết thực để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường vận động và sàng lọc định kỳ, giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe.

  • 26/11/2025

    Tầm soát loãng xương và những điều cần biết

    Loãng xương (osteoporosis) là một bệnh lý phổ biến thường gặp ở người cao tuổi gặp cả ở nam và nữ . Do đó, việc chuẩn đoán sớm, theo dõi và kiểm soát loãng xương là điều rất thiết, từ đó ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

  • 26/11/2025

    Có nên ăn trứng khi mắc hội chứng ruột kích thích không?

    Trứng là thực phẩm giàu dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe nhưng lại gây triệu chứng khó chịu cho nhiều người mắc hội chứng ruột kích thích.

  • 26/11/2025

    Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua sau tuổi 50

    Tuổi 50 được xem là giai đoạn “chín muồi” của cuộc đời – nhưng cũng là thời điểm nhiều bệnh lý mạn tính bắt đầu xuất hiện. Nếu không chú ý chăm sóc, các vấn đề sức khỏe âm thầm tiến triển có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và rút ngắn tuổi thọ.

  • 25/11/2025

    Trẻ bị cúm A: nên cho chăm sóc tại nhà hay tiếp tục đến trường?

    Mùa cúm đến, câu hỏi "Liệu con tôi bị cúm A có nên đi học không?" luôn là nỗi băn khoăn của nhiều phụ huynh. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và tốc độ hồi phục của trẻ mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe của cộng đồng trường học.

  • 25/11/2025

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là gì?

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là một bệnh lý hiếm gặp. Bệnh chủ yếu gây ra các khối u ở các tuyến sản xuất hormone hay còn được gọi là các tuyến nội tiết. Bệnh cũng có thể gây ra các khối u ở ruột non và dạ dày. Một tên gọi khác của bệnh là hội chứng Wermer. Cùng tìm hiểu về bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 qua bài viết sau đây!

Xem thêm