Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài (jet lag) xảy ra khi bạn di chuyển từ vĩ tuyến này qua vĩ tuyến khác khiến đồng hồ sinh học của bạn cũng thay đổi theo làm bạn mệt mỏi cả tinh thần và thể xác.

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài hay còn gọi là hội chứng lệch múi giờ xảy ra khi bạn bay từ vĩ tuyến này qua vĩ tuyến khác khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn, làm cho bạn mệt mỏi cả tinh thần và thể xác. Những triệu chứng thường gặp của hội chứng này  bao gồm:

  • Buồn ngủ vào ban ngày, mất ngủ hoặc khó ngủ vào buổi tối
  • Lo lắng, khó chịu, lơ đễnh, mất tập trung
  • Táo bón hoặc tiêu chảy
  • Đau đầu, buồn nôn, tiêu hóa kém, mất nước hoặc bất an
     

Những ảnh hưởng về mặt tâm thần nhanh chóng mất đi khi bạn làm quen được với múi giờ bạn đang ở nhưng một số trường hợp lại xuất hiện những dấu hiệu của bệnh cơ thể. Điều này cực lỳ quan trọng, nhất là những vận động viên đi ra nước ngoài tập luyện hoặc thi đấu

Lệch múi giờ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động thể chất

Nhìn vào số liệu theo dõi của một nghiên cứu tiến hành dựa trên 40.000 trận đấu trong suốt hai thập kỷ qua, các nhà khoa học đã phát hiện ra những thay đổi cực kỳ tinh tế của các cầu thủ khi phải di chuyển qua một hay hai múi giờ khác nhau để thi đấu. Người ta thấy như sau: các đội đến từ các bang miền Đông nước Mỹ trở về nhà sau một trận đấu ở miền Tây có xu hướng ghi bàn ít hơn so với các cầu thủ không di chuyển đi đâu trước đó. Người ta cũng thấy ảnh hưởng của những chuyến đi từ tây sang đông thường mạnh mẽ hơn từ đông sang tây.

Lý giải cho hiện tượng trên, người ta cho rằng lỗi thuộc về đồng hồ sinh học. Đồng hồ sinh học không chỉ được thiết lập trong giấc ngủ mà còn trong cả cơ bắp. Khi đồng hồ sinh học bị xáo trộn thì các cơ quan cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Đó là lý do tại sao bạn cảm thấy các cơ bắp  dường như cũng yếu đi theo.

Ảnh hưởng của lệch múi giờ cũng có khi rất nghiêm trọng

Một nghiên cứu khác tập trung nghiên cứu vào những ảnh hưởng dài hạn của lệch múi giờ đến phi công và phi hành đoàn – những người thường xuyên tiếp xúc với việc lệch múi giờ. Kết quả là tỷ lệ mắc ung thư (ung thư hắc tố, ung thư tinh hoàn, ung thư vú) của những người trên cao hơn bình thường. Tiếp xúc với bức xạ nhiều hơn người khác có thể tạm coi là một nguyên nhân gây ra tỷ lệ mắc ung thư cao ở phi hành đoàn.

Hội chứng lệch múi giờ mạn tính cũng gây ra việc suy giảm trí tuệ do ảnh hưởng đến nồng độ cortisol trong máu. Một nghiên cứu đã chỉ ra nồng độ cortisol của những người trong tổ bay đường dài cao hơn những đội mặt đất hoặc những tổ bay đường ngắn.

Lời khuyên để giảm những ảnh hưởng của việc lệch múi giờ

  • Cơ thể sẽ thích nghi nhanh nếu như bạn được nếu như bạn đã từng có kinh nghiệm trải qua việc lệch múi giờ nhiều lần. Nếu có thể thì cố gắng đi du lịch xuyên quốc gia một vài lần để cơ thể có thể làm quen với sự thay đổi đó. Nhưng có lẽ lời khuyên này chỉ hữu ích nhất với những vận động viên, bởi họ có khoảng thời gian phù hợp khi di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác và việc làm quen này giúp họ chuẩn bị được thể lực tốt nhất khi thi đấu.
  • Nếu bạn không có đủ thời gian và tiền để theo lời khuyên trên thì bạn có thể vặn đồng hồ theo múi giờ của nơi bạn định đến trước một hai ngày và thay đổi chế độ sinh hoạt theo đồng hồ đó để điều chỉnh  đồng hồ sinh học của chính mình.
  • Đeo kính phản quang màu xanh trong chuyến bay tối kể cả lúc bạn ngủ.
  • Nếu bạn là phi công hay tiếp viên hàng không hoặc đi công tác thường xuyên phải bay chuyến đường dài thì tốt nhất là bạn nên làm việc dưới ánh sáng nhân tạo và có thời gian nghỉ ngơi trong bóng tối khi bay.

Hãy nhớ rằng nhịp sinh học có thể thay đổi được nên điều quan trọng để tránh mệt mỏi do lệch múi giờ vẫn là cách bạn tự luyện tập cho chính cơ thể mình, thiết lập thói quen mới khi chuẩn bị đi xa. Thi thoảng có một vài chuyến đi khác múi giờ không có bất kỳ những ảnh hưởng sức khỏe nào lâu dài  nhưng những ảnh hưởng đến tâm trí và thể chất có thể diễn ra vài ngày nên  bạn phải có kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng để bắt kịp với những hoạt động ở miền đất mới.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 10 điều bạn chưa biết về nhịp điệu sinh học

Bs.Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Mercola
Bình luận
Tin mới
  • 27/08/2025

    Có nên chạy bộ mỗi ngày để giảm cân?

    Chạy bộ là một bài tập thể dục đã được chứng minh là có thể cải thiện sức bền và giảm mỡ cơ thể một cách an toàn. Tuy nhiên, việc chạy bộ mỗi ngày có mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn?

  • 27/08/2025

    Tại sao ngón chân của bạn bị tê?

    Tê ở ngón chân là một trong triệu chứng dai dẳng khó xác định. Nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng ví dụ như bệnh tiểu đường hoặc có thể chỉ là do bạn đi giày không phù hợp.

  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

Xem thêm