Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mắc bệnh Beriberi do thiếu vitamin B1

Vitamin B1 (còn có tên là thiamin) có vai trò quan trọng đối với cơ thể, nếu cơ thể bị thiếu hụt loại vitamin này sẽ gây ra bệnh (beriberi) - bệnh tê phù.

Mắc bệnh Beriberi do thiếu vitamin B1

Beriberi là một bệnh tê phù gây ra do sự thiếu hụt vitamin B1 (thiamin). Bệnh được phân làm hai loại: Tê phù ướt (wet beriberi) và tê phù khô (dry beriberi). Bệnh tê phù ướt có ảnh hưởng đến tim mạch và hệ tuần hoàn. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, tê phù ướt còn dẫn đến suy tim. Bệnh tê phù khô gây tổn thương các dây thần kinh và gây ra mất trương lực cơ và thậm chí gây liệt cơ. Bệnh Beriberi có thể gây đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị.

Nếu bạn ăn đủ và đa dạng các loại thực phẩm giàu thiamin như đậu, rau xanh, thịt và các loại hạt nguyên cám, nguy cơ mắc bệnh Beriberi là rất thấp. Ngày nay, bệnh này chủ yếu hay gặp ở những người nghiện rượu.

Nguyên nhân gây bệnh Beriberi – Những đối tượng có nguy cơ cao

Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh Beriberi là chế độ dinh dưỡng thiếu hụt thiamin. Bệnh này phổ biến tại những khu vực mà người dân có thói quen ăn gạo xay xát quá kỹ, hoặc những loại gạo chỉ chứa khoảng 1/10 hàm lượng thiamin so với gạo trắng bình thường như gạo nâu.

Những nguyên nhân khác có thể gây thiếu hụt thiamin bao gồm:

  • Những người nghiện rượu: cơ thể những người này sẽ khó hấp thu và dự trữ thiamin.
  • Mắc bệnh Beriberi do gen: đây là trường hợp rất hiếm khi cơ thể không thể hấp thu thiamin từ thức ăn.
  • Những phụ nữ mang thai, bà mẹ cho con bú và những người mắc chứng cường giáp cần bổ sung tăng cường thiamin.
  • Tiêu chảy kéo dài hoặc sử dụng các thuốc lợi tiểu cũng dẫn tới thiếu hụt thiamin.
  • Những trẻ sơ sinh bú sữa công thức chứa hàm lượng thiamin thấp.
  • Những bệnh nhân phải chạy thận cũng có nguy cơ cao mắc bệnh Beriberi do cơ thể thiếu hụt nguồn thiamin dự trữ.

Các triệu chứng của bệnh Beriberi

Triệu chứng của bệnh Beriberi phụ thuộc vào từng loại bệnh.

Với bệnh tê phù ướt:

  • Khó thở khi tập luyện thể dục, thể thao
  • Khó thở khi thức dậy vào buổi sáng
  • Tim đập nhanh
  • Sưng ống quyển

Với bệnh tê phù khô:

  • Suy giảm trương lực cơ
  • Ngứa hoặc mất cảm giác ở bàn tay, bàn chân
  • Đau
  • Lú lẫn
  • Khó khăn khi nói
  • Nôn mửa
  • Mắt chuyển động không tự chủ
  • Tê liệt

Trong những trường hợp nặng, bệnh Beriberi thường kết hợp với hội chứng Wernicke-Korsakoff. Bệnh não Wernicke và hội chứng Korsakoff là hai dạng tổn thương não bộ gây ra do sự thiếu hụt thiamin. Bệnh não Wernicke gây tổn thương một số vị trí trên não như vùng dưới đồi. Căn bệnh này có thể gây chứng lú lẫn, mất trí nhớ, mất phối hợp vận động cơ và các vấn đề về thị giác như mắt chuyển động nhanh và nhìn đôi. Hội chứng Korsakoff là hậu quả gây ra do các tổn thương vĩnh viễn tại một số vùng của não có chức năng lưu giữ ký ức. Người mắc hội chứng này thường bị mất trí nhớ, không có khả năng hình thành những ký ức mới và hay bị ảo giác.

Chẩn đoán bệnh Beriberi

Bác sỹ sẽ tiến hành một loạt các xét nghiệm để có thể chẩn đoán chính xác bạn có bị mắc bệnh Beriberi hay không. Xét nghiệm máu và nước tiểu giúp đo nồng độ vitamin B1 trong cơ thể, đặc biệt là xác định hoạt tính enzyme transketolase của hồng cầu. Nếu cơ thể không thể hấp thu thiamin, nồng độ thiamin trong máu sẽ thấp và trong nước tiểu sẽ cao.

Ngoài ra, bác sỹ cũng dựa vào những bài kiểm tra chức năng não bộ để xác định xem bệnh nhân có gặp phải tình trạng thiếu phối hợp vận động, khó khăn khi đi lại, mức độ rủ của mí mắt và phản xạ yếu hay không. Các giai đoạn muộn hơn, bệnh nhân mắc Beriberi sẽ bị mất trí nhớ, lú lẫn và tình trạng ảo tưởng.

Ngoài ra, các triệu chứng như tim đập nhanh, sưng ống quyển và khó thở đều là các dấu hiệu của bệnh Beriberi.

Điều trị bệnh Beriberi

Mặc dù các triệu chứng của bệnh này khá nghiêm trọng nhưng bệnh Beriberi hoàn toàn có thể trị khỏi dễ dàng được bằng viên uống bổ sung thiamin. Trong những trường hợp nặng, bệnh nhân có thể phải truyền thiamin tĩnh mạch. Các xét nghiệm thiamin trong máu sẽ giúp theo dõi khả năng hấp thụ thiamin của cơ thể.

 
Phòng bệnh Beriberi

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và cân bằng bao gồm những thực phẩm giàu thiamin là biện pháp phòng bệnh tốt nhất. Các thực phẩm giàu thiamin bao gồm:

  • Rau xanh
  • Các loại cây họ đậu
  • Thịt
  • Các loại hạt nguyên cám
  • Các loại quả hạch
  • Các sản phẩm bơ sữa

Nhiều sản phẩm ngũ cốc có bổ sung 100% nhu cầu thiamin khuyến nghị hàng ngày.

Phụ nữ có thai và cho con bú nên được kiểm tra tình trạng thiếu vitamin định kỳ. Các sản phẩm sữa công thức cho trẻ em nên được bổ sung đủ  nhu cầu thiamin của trẻ.

Hạn chế sử dụng các loại đồ uống có cồn cũng giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Beriberi. Những đối tượng nghiện rượu cũng nên được kiểm tra tình trạng thiếu vitamin B1 thường xuyên.

Tiên lượng điều trị

Nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn. Các tổn thương trên thần kinh và tim mạch do bệnh Beriberi là có thể khắc phục được nếu được phát hiện trong giai đoạn sớm.

Nếu để bệnh tiến triển đến giai đoạn hội chứng Wernicke-Korsakoff, triển vọng điều trị sẽ thấp hơn. Mặc dù việc điều trị có thể kiểm soát các triệu chứng của bệnh não Wernicke, nhưng các tổn thương trên não do hội chứng Korsakoff thường là vĩnh viễn.

Duy trì một chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh, cân bằng là yếu tố quan trọng để có một sức khỏe tốt, do vậy hãy thông báo cho bác sỹ biết nếu bạn nghi ngờ mình có những dấu hiệu của chứng thiếu hụt vitamin B1 hoặc trường hợp bạn cần những lời khuyên về chế độ dinh dưỡng của bản thân.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Lợi ích của Niacin (vitamin B3)

PGs.Ts.Bs. Phạm Văn Hoan - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm