Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phòng nCOV dựa trên cơ sở khoa học, không phải theo tin đồn

Cộng đồng đang “sôi sục” vì khẩu trang. Nhà nhà đi tìm khẩu trang, người người đi săn lùng khẩu trang. Một nhóm đầu cơ, tích trữ khẩu trang để trục lợi… Vậy chúng ta phòng bệnh chỉ bằng khẩu trang liệu đã đủ?

Chúng ta sử dụng khẩu trang đã đúng cách để phòng bệnh hay chỉ mang khẩu trang để tạo “niềm tin”? Xin được bàn thêm về việc phòng ngừa 2019-nCoV sao cho hợp lý.

Vi rút 2019-nCoV phát tán và lây truyền thế nào?

Các báo cáo khoa học đã công bố cho biết nCoV phát tán chủ yếu từ người bệnh (người đang mắc viêm hô hấp do 2019-nCoV) ra ngoài qua các “giọt bắn” (thuật ngữ chuyên môn là droplets). Đây là các giọt nước bọt, chất tiết đường hô hấp có kích thước từ 5micron mét (µm) trở lên văng bắn ra ngoài khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc đờm ...Kích nước của những “giọt bắn” này được gọi là lớn, vì vậy chúng không  bay lơ lửng trong không khí được mà chỉ văng bắn ra từ người bệnh trong một khoảng cách từ 1-2m. Trong khoảng cách này nếu “giọt bắn” xâm nhập được vào người khác thông qua việc hít phải, hay qua niêm mạc mắt…thì có thể gây bệnh. Chuyên môn gọi là “Lây truyền qua giọt bắn”. Với “giọt bắn” thì chỉ cần khẩu trang y tế thông thường – nếu được sử dụng đúng (chứ chưa cần khẩu trang có độ lọc cao) là đã có thể ngăn chặn được sự phát tán hoặc sự xâm nhập của vi rút. Lưu ý tiếp theo, các “giọt bắn” có chứa vi rút khi văng bắn ra từ người bệnh, có thể tồn tại trên các bề mặt như bàn tay của người bệnh và các bề mặt khác có nhiều tiếp xúc, đụng chạm  như mặt bàn, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, tay vịn thang máy… vi rút có thể tồn tại trên các bề mặt hàng giờ, thậm chí một vài ngày nếu có điều kiện thích hợp. Có một số nghiên cứu thông báo đã tìm thấy vật liệu di truyền của vi rút trong các dịch bài tiết của cơ thể. Như vậy khả năng vi rút tồn tại trên các bề mặt càng nhiều. Khi người khác đụng chạm vào các bề măt này (chủ yếu thông qua bàn tay), rồi lại hít phải, hay dụi mắt… là tạo điều kiện để vi rút xâm nhập vào cơ thể. Phương thức này được gọi là “Lây truyền qua tiếp xúc”. Trong một số ít trường hợp tại bệnh viện người bệnh được làm các thủ thuật như hút nội khí quản, mở khí quản, bóp bóng, lấy bệnh phẩm đường hô hấp … làm văng bắn ra các giọt nhỏ, có kích thước dưới 5 micron mét. Giọt này có thể lơ lửng trong không khí, nên được gọi là “Lây truyền qua không khí”. Trong trường hợp này thì mới cần các dụng cụ bảo vệ hô hấp đặc biệt, như khẩu trang có độ lọc cao. Cơ chế phát tán và phương thức lây truyền của vi rút là cơ sở khoa học để phòng ngừa chứ không phải tin đồn.

Phòng ngừa viêm đường hô hấp cấp do 2019-nCOV dựa trên cơ sở khoa học, không phải theo tin đồnPGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế tặng hoa chúc mừng người bệnh bị dương tính với nCoV điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã khỏi và ra viện ngày 4/2

Phòng ngừa 2019-nCoV như thế nào cho đúng

Trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm cộng đồng:  Phòng bệnh không phải chỉ phòng người khác lây cho mình. Điều này không đúng và không hiệu quả. Phải luôn biết rằng phòng bệnh là việc hai chiều, từ bản thân phát tán ra cộng đồng và người khác lây truyền cho mình. Vì vậy những người trong vòng 14 ngày qua có đến, ở trong vùng có dịch hoặc tiếp xúc gần với người bệnh, người có thể,  người nghi ngở mắc bệnh cần có trách nhiệm thông báo với chính quyền và cơ quan y tế. Đồng thời có ý thức tự cách ly, theo dõi trong vòng 14 ngày. Khi có các dấu hiệu như sốt, ho, hắt hơi, khó thở… cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. Mọi người có trách nhiệm phát hiện, chia sẻ, động viên người có phơi nhiễm cách ly và khai báo. Trong thời gian đang có dịch không nên đến vùng có dịch (trừ yêu cầu đặc biệt).

Xây dựng lối sống, sinh hoạt hướng đến văn minh: Các hành động như khạc nhổ, thải bỏ chất bài tiết bừa bãi hay xả rác (trong đó có cả khẩu trang đã sử dụng) không đúng nơi quy định… làm tăng nguy cơ phát tán mầm bệnh, cần phải được chấn chỉnh. Mọi cá nhân có ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh không chỉ ở nhà mà cả ở nơi công cộng và phương tiện công cộng.

Vệ sinh tay: Vệ sinh tay đúng bằng nước và xà phòng hoặc cồn có hóa chất sát khuẩn trước khi đưa tay lên miệng, dụi mắt hoặc bắt tay; sau khi tiếp xúc, đụng chạm với các bề mặt, sau khi tiếp xúc với các dịch bài tiết.

Vệ sinh hô hấp: sử dụng khăn giấy che mũi, miệng khi ho, hắt hơi  rồi bỏ vào thùng rác và rửa tay. Hoặc dùng mặt trong cánh tay để che miệng khi ho, hắt hơi và rửa tay.

Sử dụng khẩu trang y tế: sử dụng khẩu trang y tế khi bản thân có triệu chứng của viêm đường hô hấp; khi tiếp xúc gần trong vòng 2m với người bệnh/người có thể/ người nghi ngờ viêm đường hô hấp cấp; ở nơi đông người mà không rõ trong đó có người có triệu trứng viêm đường hô hấp mà lại không đeo khẩu trang (trong một nhóm mà đã biết chắc không có ai có triệu chứng viêm đường hô hấp hoặc có người có ho, hắt hơi nhưng đã mang khẩu trang đúng thì những người còn lại cũng không cần mang khẩu trang). Mang khẩu trang phải che kín, khít mũi và miệng. Khi tháo bỏ khẩu trang, không được chạm tay vào hai mặt của khẩu trang, cầm vào hai dây đeo và bỏ vào thùng rác.  Khẩu trang chỉ sử dụng một lần, không sử dụng lại.

Tiêm chủng đúng, đủ theo lich, đảm bảo đủ dinh dưỡng, uống đủ nước và thường xuyên rèn luyện thể lực: Các đối tượng  trong diện khuyến cáo cần tiêm chủng vắc xin như trẻ nhỏ, người cao tuổi cần tuân thủ việc tiêm vắc xin đúng, đủ theo lịch. Ăn đúng, ăn đủ, ăn phù hợp dưỡng chất, uống đủ nước kèm theo thường xuyên rèn luyên và nâng cao thể lực là cách để có thể trạng khỏe mạnh, đủ sức đê kháng chống chọi với dịch bệnh.

Phòng bệnh dựa theo chứng cứ khoa học, trong đó  trách nhiệm của mỗi cá nhân đóng vai trò quan trọng, có như vậy mới huy động được sức mạnh tổng hợp đối phó với dịch bệnh, chứ không thể phòng bệnh theo tin đồn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: TẶNG KHẨU KHẨU TRANG Y TẾ MIỄN PHÍ - CHUNG TAY CÙNG CỘNG ĐỒNG PHÒNG DỊCH CORONA

TS.BS. Lê Kiến Ngãi, Trưởng Khoa Phòng ngừa và Kiểm soát nhiễm khuẩn – Bệnh viện Nhi Trung ương - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch: Những điều cần biết

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 28/06/2025

    Người mắc bệnh tim có nên ăn trứng?

    Quan niệm sai về hàm lượng cholesterol trong trứng đã khiến nhiều người, đặc biệt là những người mắc bệnh tim hoặc đái tháo đường, loại bỏ trứng khỏi chế độ ăn uống của mình.

  • 28/06/2025

    Thói quen sử dụng dầu mỡ trong chế độ ăn hiện nay của người Việt Nam

    Nhịp sống hiện đại cũng dần làm thay đổi chế độ ăn uống của con người, khi thời gian đôi lúc được coi là ưu tiên số 1. Việt Nam cũng không ngoại lệ trong tiến trình này. Từ những bữa ăn truyền thống giản dị vừa phải, ngày nay, các món ăn nhanh, nhiều dầu mỡ dường như đã trở thành một phần không thể thiếu, hiện diện đậm nét trong hầu hết các bữa cơm gia đình đến các bữa tiệc bên ngoài. Không nằm ngoài quy luật đó, sự dịch chuyển của xu hướng tiêu thụ dầu mỡ trong chế độ ăn cũng thể hiện rõ nét, bao gồm sự tăng vọt về số lượng và sự ưu tiên thiên lệch ngày càng rõ rệt đối với một số loại chất béo nhất định.

Xem thêm