Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những nguyên nhân chính gây ra đau bụng và tiêu chảy

Tiêu chảy ảnh hưởng đến hầu hết tất cả mọi người tại một thời điểm nào đó. Đau bụng hoặc rối loạn đường ruột có thể kèm theo tiêu chảy. Một số nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm nhạy cảm với thực phẩm, nhiễm vi khuẩn hoặc virus, sử dụng thuốc hoặc rượu. Chúng cũng có thể là kết quả của căng thẳng hoặc các tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS).

Dưới đây chúng tôi xin mô tả một số nguyên nhân phổ biến gây đau bụng và tiêu chảy.
Tiêu chảy có thể là một triệu chứng cấp tính, xảy ra đột ngột, hoặc là bệnh phát triển chậm và kéo dài vài ngày. Một vài lý do gây ra đau bụng và tiêu chảy cấp và mạn tính bao gồm:
1. Nhiễm khuẩn 
Tiêu chảy có thể là do nhiễm vi khuẩn hoặc virus trong dạ dày và ruột, mà các bác sĩ gọi là viêm dạ dày ruột. Mọi người có thể bị viêm dạ dày ruột do vi khuẩn khi ăn hoặc uống nước bị ô nhiễm. Các triệu chứng thường xảy ra trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm.
Mọi người cũng có thể mắc bệnh viêm dạ dày ruột do virus, còn được gọi là bệnh cúm dạ dày, từ một người đã mắc trước đó. Các triệu chứng thường biến mất mà không cần điều trị sau vài ngày trong cả hai trường hợp. Mọi người có thể thử các biện pháp điều trị tại nhà, chẳng hạn như uống nhiều nước, nghỉ ngơi và dùng thuốc không kê đơn để giảm bớt sự khó chịu.
Nhiễm ký sinh trùng cũng có thể gây tiêu chảy cấp và đau bụng. Loại nhiễm trùng này thường khỏi trong vòng vài tuần. Các đợt bùng phát dai dẳng có thể phải điều trị y tế.
2. Phản ứng với thực phẩm 
Một người đã ăn hoặc uống thứ gì đó có thể gây tiêu chảy, đau bụng và các loại bệnh dạ dày khác. Các triệu chứng thường xảy ra trong thời gian ngắn và thường sẽ biến mất vài giờ sau khi ăn.
Tiêu chảy sau khi ăn có thể do các nguyên nhân bao gồm:
Thay đổi chế độ ăn uống đột ngột
Ăn thức ăn giàu chất béo
Nhạy cảm với thực phẩm
Bệnh celiac, cơ thể không thể phân hủy gluten, một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch
Theo một số nghiên cứu, hơn 20% mọi người bị nhạy cảm với thực phẩm.
Các biện pháp khắc phục có thể bao gồm sử dụng thức ăn mới và thay đổi chế độ ăn uống từ từ, ăn ít bữa ăn nhiều chất béo và hạn chế hoặc tránh thức ăn gây kích thích. Những người bị bệnh celiac sẽ cần loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống của họ vĩnh viễn.
 
3. Khó tiêu và ăn quá nhiều
Ăn quá nhiều có thể dẫn đến khó tiêu, tiêu chảy và đau dạ dày do hệ tiêu hóa phải vật lộn để giải quyết một lượng lớn thức ăn.
Cả người lớn và trẻ em đều có thể gặp các tác dụng phụ của việc ăn quá nhiều, nhưng trẻ em có thể dễ bị như vậy hơn. Điều này là do trẻ không phải lúc nào cũng phân biệt được cảm giác đói và cảm giác no.
Để tránh ăn quá nhiều, mọi người có thể:
Thực hành kiểm soát khẩu phần và đo lường thực phẩm
Bổ sung các lựa chọn giàu chất xơ, ít calo, chẳng hạn như rau
Dành thời gian để nhai kỹ thức ăn
4. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Tiêu chảy kéo dài có thể gợi ý một tình trạng mãn tính, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS). Tình trạng này không làm tổn thương đường tiêu hóa nhưng có thể gây ra các triệu chứng bao gồm:
Bệnh tiêu chảy
Co thắt dạ dày
Đầy hơi
Chướng bụng
Theo Viện Quốc gia về Bệnh tiểu đường và Tiêu hóa và Bệnh thận Hoa Kỳ, khoảng 12 phần trăm người dân ở Hoa Kỳ mắc IBS. Đa số là nữ. Không có cách chữa trị, nhưng mọi người có thể kiểm soát các triệu chứng của mình bằng cách:
Giảm căng thẳng
Thay đổi chế độ ăn uống
Ngủ đủ giấc chất lượng tốt
Uống nhiều chất lỏng
Tập thể dục
Uống thuốc bổ sung
Sử dụng thuốc điều trị
5. Căng thẳng và lo lắng (Stress)
Căng thẳng và lo lắng có thể kích thích nhu động ruột, dẫn đến tiêu chảy. Căng thẳng cũng có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của IBS hoặc làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.
Có một mối liên hệ giữa não và ruột, điều này có thể giải thích tại sao căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa. Ví dụ, căng thẳng nghề nghiệp có thể kích thích phản ứng của dạ dày. Mọi người có thể giảm căng thẳng bằng cách thử các phương pháp sau:
Thiền định và chánh niệm
Tập thể dục thường xuyên
Tập thở sâu
Liệu pháp nghệ thuật hoặc âm nhạc
Mọi người nên gặp bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, người có thể đề nghị dùng thuốc, liệu pháp hoặc kết hợp cả hai đối với trường hợp căng thẳng dai dẳng hoặc nghiêm trọng.
Mọi người nên đến gặp bác sĩ nếu họ tiếp tục bị tiêu chảy kéo dài hơn một tuần. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu sốt và các triệu chứng khác kèm theo phân lỏng, hoặc nếu tiêu chảy xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc người lớn tuổi.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 7 dấu hiệu không dung nạp lactose
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm