Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những lợi ích khi đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc

Khi dùng bất cứ loại thuốc nào, người bệnh cần phải đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng đi kèm với thuốc, mục đích cuối cùng giúp việc sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả...

Thuốc không kê đơn là thuốc người bệnh có thể mua trực tiếp tại các nhà thuốc mà không cần đơn của bác sĩ để trị những chứng bệnh thông thường như cảm cúm, sốt, đau (đau đầu), sổ mũi, ngạt mũi, ho... Các thuốc này được sử dụng để làm giảm bớt các triệu chứng bệnh hay gặp, tương đối an toàn nhưng không phải là vô hại, dùng thế nào cũng được, mà chúng vẫn có những tác dụng không mong muốn cho người dùng, nhất là đối với những người mắc bệnh mạn tính hoặc có những vấn đề về sức khỏe trước đó… thì càng phải thận trọng dùng.

Việc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng sẽ giúp người bệnh biết được:

Liều và cách dùng thuốc đúng

Việc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc còn giúp người bệnh biết được liều lượng dùng, số lần dùng trong ngày và thời gian trị liệu (chỉ được dùng tối đa là trong bao nhiêu ngày); biết được cách uống thuốc đúng (đối với những thuốc có những lưu ý đặc biệt khi uống), uống vào thời điểm nào (vào buổi sáng, uống trước ăn, uống sau ăn hay uống vào buổi tối…) để thuốc đạt hiệu quả cao nhất và tránh bị đồ ăn, thức uống làm hỏng thuốc; tránh tình trạng mặc định bấy lâu nay ở nhiều người là cứ ăn xong rồi mới uống thuốc, bất kể đó là thuốc gì.

Ví dụ: Các loại vitamin uống sau ăn hấp thu tốt hơn, các thuốc giảm đau chống viêm không steroid uống sau ăn để giảm kích ứng dạ dày… Phải uống các thuốc mình đang dùng trị nhiều bệnh cách nhau thế nào để tránh được tương tác bất lợi do thuốc gây nên… vì một số thuốc không kê đơn có thể gây tương tác với các thuốc kê đơn khi sử dụng đồng thời. Ví dụ, nhóm thuốc chống sung huyết làm giảm tác dụng của thuốc trị tăng huyết áp, thuốc aspirin làm gia tăng nguy cơ chảy máu ở người đang sử dụng thuốc chống đông heparin (thuốc chống đông máu), vitamin B6 làm giảm tác dụng của levodopa (thuốc trị Parkinson)...

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc mang lại nhiều lợi ích cho người dùng.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc mang lại nhiều lợi ích cho người dùng.

Đối tượng chống chỉ định hoặc phải thận trọng dùng

Hầu hết các thuốc đều có chống chỉ định nhất định (tức là những đối tượng không được dùng) và những đối tượng nếu dùng phải rất thận trọng (có sự theo dõi sát sao về tình trạng sức khỏe trong quá trình dùng thuốc).

Mỗi loại thuốc sẽ có những chống chỉ định riêng, những thận trọng riêng. Ví dụ: Đối với thuốc hạ sốt, giảm đau paracetamol, người bệnh nhiều lần bị thiếu máu hoặc có bệnh tim, phổi, thận hoặc gan không được dùng. Thuốc mebendazol (thuốc trị giun) không dùng cho người mang thai 3 tháng đầu, người bị bệnh gan và những người quá mẫn với mebendazol. Thuốc nhuận tràng macrogol không dùng cho người bị viêm loét đại trực tràng, đau bụng không rõ nguyên nhân. Hay thuốc nhỏ mũi oxymetazolin, trẻ em dưới 6 tuổi, người bệnh bị glocom không được dùng và những đối tượng như người bị bệnh mạch vành, đau thắt ngực hoặc tăng huyết áp… dùng phải hết sức thận trọng vì bệnh có thể nặng lên do thuốc gây tác dụng trên tim mạch. Dùng oxymetazolin quá liều, kéo dài hoặc quá thường xuyên có thể kích ứng niêm mạc mũi, đặc biệt ở trẻ em; có thể gây tác dụng phụ toàn thân như tăng huyết áp, hồi hộp lo lắng, buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, đánh trống ngực hoặc nhịp tim chậm phản xạ…

Đối với những người có bệnh mạn tính như bệnh tăng huyết áp, phì đại tuyến tiền liệt, đái tháo đường, hen suyễn... cần hết sức thận trọng khi dùng các thuốc không kê đơn vì có thể gây ra tác hại nguy hiểm (làm trầm trọng thêm bệnh sẵn có) hoặc gây ra những phản ứng cơ thể nghiêm trọng. Ví dụ: Các thuốc chống sung huyết gây co mạch trong điều trị nghẹt mũi (phenylephedrin, pseudoephedrin...) làm gia tăng huyết áp ở người bệnh tăng huyết áp; thuốc kháng histamin thế hệ cũ (chlorpheniramin, dexchlorpheniramin...) gây bí tiểu ở người phì đại tuyến tiền liệt; thuốc aspirin và các thuốc kháng viêm NSAID (ibuprofen, diclophenac...) gây khởi phát đợt hen suyễn, gây ra viêm loét dạ dày - tá tràng...

Nắm được các tác dụng phụ của thuốc để xử lý và phòng tránh

Trong mỗi tờ hướng dẫn của từng loại thuốc, ít, nhiều đều có đề cập tới những tác dụng không mong muốn của thuốc có thể xảy ra khi dùng ở liều bình thường và khi quá liều. Các tác dụng phụ thường gặp nhẹ như buồn nôn, nôn, chóng mặt, dị ứng da (mẩn ngứa)... đến nặng như gây loét, chảy máu dạ dày, tá tràng; phản ứng dị ứng nặng... có thể tử vong nếu như không được cấp cứu kịp thời. Đọc kỹ điều này giúp người bệnh nhận diện được những “thủ phạm” bất lợi (những bất thường) khi dùng thuốc để biết cách xử lý thích hợp như ngừng thuốc, đi khám...

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hiểu đúng về thuốc điều trị bệnh do vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng ở trẻ em

DS. Nguyễn Thu Giang - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm