Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những ai dễ mắc sỏi túi mật?

Sỏi túi mật liên quan đến kích thích tố nữ (progesteron, estrogen) nên đối tượng dễ mắc là phụ nữ và người béo phì có lượng cholesterol trong máu cao.

Sỏi túi mật gặp nhiều ở các nước phương Tây, nơi mà khẩu phần ăn có thành phần dinh dưỡng nhiều chất béo hơn ở thức ăn phương Đông. Ở Mỹ có khoảng 20 triệu người mắc sỏi túi mật và mỗi năm có khoảng 500.000 người được cắt túi mật.

Phó giáo sư Nguyễn Cao Cương công tác tại Bệnh viện Bình Dân cho biết, có 2 loại sỏi túi mật chính là sỏi cholesterol và sỏi sắc tố, có thể kể thêm sỏi túi mật hỗn hợp. Sỏi cholesterol hình thành do sự bão hòa cholesterol trong dịch mật, ứ đọng mật và tạo sỏi. Điều này giải thích vì sao sỏi túi mật gặp nhiều ở người cao tuổi với lượng cholesterol cao và có sự giảm vận động túi mật.

Bệnh nhân phần lớn là nữ vì liên quan kích thích tố nữ như progesteron khiến giảm vận động túi mật, trong khi estrogen làm tăng cholesterol và giảm acid mật hòa tan cholesterol. Sỏi túi mật cũng gặp nhiều ở người béo phì có lượng cholesterol trong máu cao.

Sỏi sắc tố chiếm tỷ lệ nhỏ, gặp ở bệnh nhân bị tán huyết do các bệnh về máu (sỏi đen) hay do nhiễm trùng mật (sỏi nâu). Sỏi túi mật được tạo thành và lớn dần, có khi chỉ có một viên hoặc vài viên đến hàng chục, hàng trăm viên. Kích thước sỏi cũng thay đổi từ vài mm đến vài cm. Sỏi thường hình tròn, bầu dục và nhiều hình dạng tùy theo cấu tạo.

Một trường hợp bệnh nhân phẫu thuật tại Bệnh viện Bình Dân, lấy ra 985 viên sỏi túi mật . Ảnh: Q.N

Theo phó giáo sư Nguyễn Cao Cương, hầu hết bệnh nhân mắc sỏi túi mật thường không biết mình bị sỏi, chỉ khi có dịp đi siêu âm hay chụp X-quang bụng tình cờ phát hiện sỏi túi mật. Đây là sỏi túi mật không triệu chứng.

Tình huống khác là bệnh nhân có cơn đau quặn mật, sau khi ăn thấy đau quặn ở bụng trên phải, có khi kèm ói, sốt nhẹ, cơn đau thường kéo dài 5-30 phút sau đó mất dần. Có khi đau tái phát nhiều lần, bệnh nhân cứ nghĩ bị đau bao tử, rối loạn tiêu hóa. Cơn đau này do sỏi di chuyển và gây tắc ống túi mật.

Sỏi túi mật có thể gây những biến chứng nặng hơn như viêm túi mật cấp. Đây là tình trạng đau bụng cấp tính mà bệnh nhân thường phải nhập viện cấp cứu. Nếu không được điều trị, viêm túi mật cấp sẽ diễn tiến đến viêm túi mật hoại tử, áp xe quanh túi mật, viêm phúc mạc mật... gây nguy hiểm tính mạng. Khoảng 5-15% trường hợp sỏi túi mật di chuyển rơi vào đường mật chính và dễ gây nhiễm trùng đường mật.

Siêu âm bụng có thể chẩn đoán sỏi túi mật với sự chính xác cao đến gần 100%. Sỏi túi mật không có triệu chứng nghĩa là chưa có đau quặn mật. Viêm túi mật thì chưa cần điều trị và chỉ cần theo dõi. Trường hợp sỏi túi mật gây cơn đau quăn mật, viêm túi mật thì mới có chỉ định cắt túi mật. Theo thống kê, trong 10 năm chỉ khoảng 15% bệnh nhân có triệu chứng đau hay biến chứng cần phải cắt túi mật. Tại Bệnh viện Bình Dân, năm 2015 có trên 1.500 trường hợp được cắt túi mật.

Các thuốc tan sỏi là acid mật chỉ có thể hòa tan sỏi cholesterol đơn thuần với thời gian khá lâu, hơn 6 tháng tùy theo kích thước sỏi. Do hiệu quả thấp và có tác dụng phụ nên phương pháp này hiện nay ít được sử dụng. Các phương pháp điều trị khác như mở túi mật lấy sỏi để lại túi mật thì sau khoảng 2 năm có 50% trường hợp sỏi tái phát. Các phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể hay tan sỏi tiếp xúc bằng hóa chất hiệu quả thấp và còn túi mật là còn sinh sỏi.

Hiện nay phương pháp nội soi ổ bụng cắt túi mật giúp bệnh nhân ít đau, nhanh phục hồi, ra viện sớm, vết mổ đẹp... Cắt túi mật nội soi ổ bụng được thực hiện bằng 1-3 đường rạch da nhỏ 5-12 mm, qua các lỗ nhỏ đó bác sĩ phẫu thuật đưa dụng cụ vào cơ thể bệnh nhân để cắt và lấy túi mật ra ngoài. Trường hợp mổ bụng cắt túi mật hiếm khi cần đến, chỉ dành cho những ca mổ nội soi ổ bụng không được.

Cắt bỏ túi mật với đường mật còn nguyên vẹn nghĩa là mật vẫn được gan bài tiết qua đường mật xuống ruột, sau đó bệnh nhân vẫn ăn uống, tiêu hóa, sinh hoạt làm việc bình thường và hầu như không có thay đổi gì trong đời sống. Bệnh nhân không cần dùng thuốc hỗ trợ mật hay tiêu hóa gì khác, không còn triệu chứng đau do sỏi túi mật.

Sỏi túi mật là do sự bão hòa cholesterol trong dịch mật, thường gặp ở bệnh nhân nữ hơn 40 tuổi, mập mạp, sinh nhiều con. Do đó có thể phòng ngừa sỏi túi mật là chế độ ăn ít chất béo và tránh thừa cân. Ngoài ra người có bệnh về máu, nhất là tán huyết, sẽ dễ bị sỏi túi mật sắc tố. Trường hợp này là bệnh lý nên không thể phòng ngừa mà chỉ theo dõi diễn tiến sỏi túi mật trên siêu âm, cũng như biết biến chứng của sỏi để được bác sĩ chuyên khoa khám và điều trị.

Lê Phương - Theo Vnexpress
Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm