Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hệ tiêu hóa khỏe mạnh và không khỏe mạnh

Hệ tiêu hóa của chúng ta phải làm việc liên tục trong lúc ta hoạt động, ăn uống và cả trong lúc ta nghỉ ngơi, giúp tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng từ thức ăn nạp vào mỗi ngày. Đây có thể được ví như hàng rào biên giới, vì là nơi tiếp xúc và loại trừ những yếu tố hay nguy cơ gây bệnh từ thực phẩm như vi khuẩn, chất acid, chất kiềm, hóa chất, chất độc hại,... Do đó, rất nhiều vấn đề bệnh lý có thể xảy ra với đường tiêu hóa như: viêm loét đường tiêu hóa, rối loạn đường tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy), và thậm chí nặng nề hơn là xuất huyết, ung thư đường tiêu hóa.

Với cuộc sống hiện đại tiềm ẩn nhiều tác nhân gây bệnh, việc sở hữu một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là mong muốn của tất cả mọi người. Trên thực tế, có nhiều yếu tố và tác nhân tham gia đóng góp giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Một trong những yếu tố quan trọng là hệ vi sinh đường ruột. Hệ vi sinh đường ruột là một hệ sinh thái bao gồm khoảng 300-500 loài vi khuẩn khác nhau sống trong đường ruột. Mặc dù tồn tại các loại vi khuẩn gây hại, song nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch tại ruột mà cơ thể vẫn đạt được trạng thái khỏe mạnh. Nghiên cứu đã cho thấy rằng một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh không chỉ có ảnh hưởng tích cực, hỗ trợ duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh mà còn có ảnh hưởng đến những vấn đề sức khỏe khác như hệ miễn dịch sức khỏe tinh thần, v...v…

Vậy biểu hiện của người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh là như thế nào? Có khả năng ăn tốt, chức năng đại tiện bình thường, cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt, ít mắc phải các triệu chứng rối loạn về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi, chính là những biểu hiện cho thấy một người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Trái ngược với lợi ích sức khỏe nhận được từ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, không ít người phải đối mặt với nhiều nguy cơ từ hệ tiêu hóa không khỏe vì nhiều nguyên nhân. Mặc dù hệ tiêu hóa có thể chịu được khá nhiều tác động (từ loại thực phẩm bạn ăn vào cho đến những căng thẳng về cảm xúc) nhưng cũng chỉ có giới hạn. Qua thời gian, những tác động tiêu cực có thể tích tụ và gây ra các vấn đề sức khỏe dài hạn. Những dấu hiệu phổ biến nhất của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh bao gồm:

Khó chịu bụng

Những vấn đề về bụng như đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy và trào ngược dạ dày đều là những dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ không gặp vấn đề trong việc tiêu hóa thực phẩm và đào thải chất thải.

Không dung nạp đồ ăn

Tình trạng không dung nạp đồ ăn là khi cơ thể không tiêu hóa được những loại thức ăn nhất định (khác với dị ứng thực phẩm). Không dung nạp thức ăn có thể là do hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc đau bụng,… Đây là những triệu chứng thường thấy khi ta nhắc đến khó tiêu.

Thèm ăn thực phẩm nhiều đường

Một chế độ ăn có nhiều thực phẩm chế biến sẵn công nghiệp và các sản phẩm khác được bổ sung nhiều đường có thể gây ảnh hưởng đến sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, gây thèm đường và có thể liên quan đến tình trạng viêm và một vài loại bệnh trong cơ thể.

Cân nặng thay đổi đột ngột

Nếu cân nặng có sự thay đổi tăng hoặc giảm mà chế độ ăn không thay đổi thì đó cũng có thể là dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh. Khi hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, điều hòa lượng đường huyết cũng như chức năng lưu trữ mỡ của cơ thể.

Thường xuyên mệt mỏi và ngủ không ngon

Một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh cũng có thể được biểu hiện qua giấc ngủ, ví dụ như tình trạng mất ngủ, từ đó dẫn đến mệt mỏi kéo dài. Phần lớn lượng hormone serotonin, loại hormone ảnh hưởng đến tâm trạng và giấc ngủ, được sản sinh từ hệ thần kinh ruột của đường tiêu hóa. Vì vậy, khi hệ tiêu hóa có vấn đề cũng có khả năng ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Như vậy, có thể thấy, khi hệ tiêu hoá không khoẻ mạnh, sẽ có ảnh hưởng đến nhiều mặt, trước hết là ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hệ tiêu hoá, sau đó là ảnh hưởng đến các khía cạnh khác của sức khoẻ như tinh thần, giấc ngủ…Do vậy, mỗi người cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh, để đảm bảo hệ tiêu hoá luôn khoẻ mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: “Soi” quá trình tiêu hóa của một số thực phẩm quen thuộc

PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

  • 30/11/2025

    Mối liên hệ giữa thời tiết và tâm trạng: Làm sao để luôn lạc quan?

    Khi trời mưa hoặc trở lạnh, bạn có thể cảm thấy tâm trạng mình đi xuống, thiếu năng lượng và lười biếng hơn. Điều này không phải ngẫu nhiên, mà là dấu hiệu cho thấy thời tiết có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Bài viết này sẽ đi sâu vào mối liên hệ giữa thời tiết và cảm xúc, giải thích tại sao những thay đổi theo mùa có thể gây ra trầm cảm theo mùa, đồng thời giới thiệu các biện pháp tự nhiên để giúp bạn duy trì tinh thần lạc quan ngay cả trong những ngày u ám.

  • 29/11/2025

    7 loại đồ uống giúp ngừa đau họng - bệnh thường gặp ở giáo viên

    Giống như ca sĩ hay diễn giả, giáo viên thường xuyên phải đối mặt với nguy cơ đau họng do phải nói liên tục trong nhiều giờ. Tham khảo một số đồ uống đơn giản giúp các thầy cô phòng ngừa và làm dịu cơn đau họng một cách hiệu quả.

  • 29/11/2025

    Bảo vệ da và tóc khỏi hanh khô mùa giao mùa

    Mùa thu đến mang theo không khí se lạnh, giảm độ ẩm, khiến da và tóc dễ rơi vào tình trạng khô ráp, nứt nẻ và thiếu sức sống.Thay đổi thời tiết không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn tác động đến sức khỏe của làn da và mái tóc. Điều chỉnh quy trình chăm sóc da và bảo vệ tóc trước tình trạng tóc khô xơ khi giao mùa là cần thiết để duy trì vẻ đẹp tự nhiên. Bài viết này sẽ cung cấp những phương pháp khoa học giúp bạn bảo vệ da và tóc hiệu quả trong mùa giao mùa.

  • 28/11/2025

    Chế độ ăn cho trẻ nhiễm HIV theo từng giai đoạn bệnh cần chú ý gì?

    Nhờ hiệu quả của thuốc kháng virus (ARV), ngày càng nhiều trẻ nhiễm HIV có thể phát triển, học tập và sinh hoạt bình thường như những trẻ khác. Tuy nhiên, dinh dưỡng vẫn là nền tảng của chăm sóc điều trị, giúp duy trì cân nặng, tăng sức đề kháng, giảm biến chứng và hạn chế tác dụng phụ của thuốc.

  • 28/11/2025

    Lõm ngực bẩm sinh ở trẻ có nguy hiểm không?

    Lõm ngực bẩm sinh xảy ra khi xương ức phát triển bất thường tạo ra vết lõm trên thành ngực của bạn và có thể gây ra các vấn đề về thể chất cũng như cảm xúc cho trẻ. Cùng tìm hiểu về bệnh lý lõm ngực bẩm sinh ở trẻ qua bài viết sau đây!

Xem thêm