Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hệ tiêu hóa khỏe mạnh và không khỏe mạnh

Hệ tiêu hóa của chúng ta phải làm việc liên tục trong lúc ta hoạt động, ăn uống và cả trong lúc ta nghỉ ngơi, giúp tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng từ thức ăn nạp vào mỗi ngày. Đây có thể được ví như hàng rào biên giới, vì là nơi tiếp xúc và loại trừ những yếu tố hay nguy cơ gây bệnh từ thực phẩm như vi khuẩn, chất acid, chất kiềm, hóa chất, chất độc hại,... Do đó, rất nhiều vấn đề bệnh lý có thể xảy ra với đường tiêu hóa như: viêm loét đường tiêu hóa, rối loạn đường tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy), và thậm chí nặng nề hơn là xuất huyết, ung thư đường tiêu hóa.

Với cuộc sống hiện đại tiềm ẩn nhiều tác nhân gây bệnh, việc sở hữu một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là mong muốn của tất cả mọi người. Trên thực tế, có nhiều yếu tố và tác nhân tham gia đóng góp giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Một trong những yếu tố quan trọng là hệ vi sinh đường ruột. Hệ vi sinh đường ruột là một hệ sinh thái bao gồm khoảng 300-500 loài vi khuẩn khác nhau sống trong đường ruột. Mặc dù tồn tại các loại vi khuẩn gây hại, song nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch tại ruột mà cơ thể vẫn đạt được trạng thái khỏe mạnh. Nghiên cứu đã cho thấy rằng một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh không chỉ có ảnh hưởng tích cực, hỗ trợ duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh mà còn có ảnh hưởng đến những vấn đề sức khỏe khác như hệ miễn dịch sức khỏe tinh thần, v...v…

Vậy biểu hiện của người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh là như thế nào? Có khả năng ăn tốt, chức năng đại tiện bình thường, cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt, ít mắc phải các triệu chứng rối loạn về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi, chính là những biểu hiện cho thấy một người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Trái ngược với lợi ích sức khỏe nhận được từ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, không ít người phải đối mặt với nhiều nguy cơ từ hệ tiêu hóa không khỏe vì nhiều nguyên nhân. Mặc dù hệ tiêu hóa có thể chịu được khá nhiều tác động (từ loại thực phẩm bạn ăn vào cho đến những căng thẳng về cảm xúc) nhưng cũng chỉ có giới hạn. Qua thời gian, những tác động tiêu cực có thể tích tụ và gây ra các vấn đề sức khỏe dài hạn. Những dấu hiệu phổ biến nhất của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh bao gồm:

Khó chịu bụng

Những vấn đề về bụng như đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy và trào ngược dạ dày đều là những dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ không gặp vấn đề trong việc tiêu hóa thực phẩm và đào thải chất thải.

Không dung nạp đồ ăn

Tình trạng không dung nạp đồ ăn là khi cơ thể không tiêu hóa được những loại thức ăn nhất định (khác với dị ứng thực phẩm). Không dung nạp thức ăn có thể là do hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc đau bụng,… Đây là những triệu chứng thường thấy khi ta nhắc đến khó tiêu.

Thèm ăn thực phẩm nhiều đường

Một chế độ ăn có nhiều thực phẩm chế biến sẵn công nghiệp và các sản phẩm khác được bổ sung nhiều đường có thể gây ảnh hưởng đến sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, gây thèm đường và có thể liên quan đến tình trạng viêm và một vài loại bệnh trong cơ thể.

Cân nặng thay đổi đột ngột

Nếu cân nặng có sự thay đổi tăng hoặc giảm mà chế độ ăn không thay đổi thì đó cũng có thể là dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh. Khi hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, điều hòa lượng đường huyết cũng như chức năng lưu trữ mỡ của cơ thể.

Thường xuyên mệt mỏi và ngủ không ngon

Một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh cũng có thể được biểu hiện qua giấc ngủ, ví dụ như tình trạng mất ngủ, từ đó dẫn đến mệt mỏi kéo dài. Phần lớn lượng hormone serotonin, loại hormone ảnh hưởng đến tâm trạng và giấc ngủ, được sản sinh từ hệ thần kinh ruột của đường tiêu hóa. Vì vậy, khi hệ tiêu hóa có vấn đề cũng có khả năng ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Như vậy, có thể thấy, khi hệ tiêu hoá không khoẻ mạnh, sẽ có ảnh hưởng đến nhiều mặt, trước hết là ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hệ tiêu hoá, sau đó là ảnh hưởng đến các khía cạnh khác của sức khoẻ như tinh thần, giấc ngủ…Do vậy, mỗi người cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh, để đảm bảo hệ tiêu hoá luôn khoẻ mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: “Soi” quá trình tiêu hóa của một số thực phẩm quen thuộc

PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 18/09/2025

    5 loại quả mùa thu tốt cho người bị táo bón

    Mùa thu mang đến cảm giác mát mẻ và hương vị ngọt ngào của nhiều loại quả chín mọng. Có một số loại quả mùa thu rất tốt cho người bị táo bón vì chúng chứa nhiều chất xơ, nước và các hợp chất tự nhiên tốt cho đường ruột.

  • 18/09/2025

    Viêm khớp dạng thấp: Dấu hiệu, biến chứng và phương pháp điều trị

    Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh không chỉ gây đau đớn ở các khớp mà còn có thể lan rộng đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt, và da.

  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

Xem thêm