Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Điểm lại những sự thật về bệnh tiểu đường

Tuy lối sống không hề có thể ngăn ngừa được việc một người ở tiền tiểu đường chuyển sang tiểu đường Typ 2, nhưng có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển biến chứng của tiểu đường

Theo Hiệp hội tiểu đường Mỹ, hơn 30 triệu người Mỹ đang chung sống với bệnh tiểu đường,  trong đó chủ yếu là mắc tiểu đường typ 2.  Hơn 84 triệu người Mỹ đang mắc tiền tiểu đường, có nghĩa là có thể tiến đến bệnh tiểu đường trong vòng 5 năm tới. Cho tới năm 2035, tiểu đường  được dự đoán là ảnh hưởng 592 triệu người trên toàn cầu.

Tuy lối sống không hề có thể ngăn ngừa được việc một người ở tiền tiểu đường chuyển sang tiểu đường Typ 2, nhưng có thể giúp làm chậm quá trình tiến triển biến chứng của tiểu đường.  Với việc tập trung vào điều chỉnh chế độ ăn và lối sống, những người mắc tiểu đường typ 2 có thể cải thiện được tình trạng bệnh rất nhiều mà không cần đến thuốc điều trị. Hãy nhìn kỹ hơn về vấn đề này nhé.

Những người mắc tiểu đường typ 2 thường là những người kém nhạy cảm với insulin- một hóc môn giúp ổn định dường huyết bằng cách tăng dự trữ glycogen trong tế bào. Khi cần glycogen có  thể chuyến hóa thành glucose để sử dụng.  Như vậy thực chất việc ổn định đường huyết chỉ là một tác dụng nhỏ của insulin.  Thực chất, tiểu đường là một bệnh thuộc về sự rối loạn trong đáp ứng với insulin và leptin.

Với những người bị tiểu đường typ 2, các tế bào của họ ít nhạy cảm với insulin hơn. Cơ thể lúc đó không chỉ sản xuất ra nhiều hóc môn hơn để đạt được hiệu quả mà các tế bào beta ở tụy cũng dễ bị phá hủy hơn.

Insulin không phải là hóc môn duy nhất gây ra bệnh tiểu đường

Trong khi bạn đã nghe đến nhàm cả tai về insulin và vai trò của insulin trong bệnh tiểu đường,  nhưng trên thực tế còn hai loại hóc môn khác cũng có ảnh hưởng nhiều không kém đến bệnh tiểu đường đó là  leptin và ghrelin.

Leptin là hay còn được đề cập đến là hóc môn béo phì, kiểm  soát cơn đói và cảm giác no. Leptin là  là một hóc môn  được tiết ra từ các tế bào mỡ, với chức năng là giúp tiêu thụ năng lượng, nạp  thức ăn, chức năng miễn dịch, chuyển hóa và chức năng thần kinh-nội tiết. Lượng leptin cao cũng có liên quan đến bệnh tim mạch, tăng huyết áp, béo phì, tiểu đường, đột quỵ. Thiếu ngủ  mạn tính có thể gây ra tăng đột biến lượng ghrelin khiến cảm giác đói đến cồn cào mặc dù khi đó bạn không thực sự cần ăn.

Loại  hóc môn thứ ba liên quan đến  tiểu đường là ghrelin hay còn gọi là hóc môn đói được tiết ra từ các tuyến của dạ dày. Loại hóc môn này chịu trách nhiệm thông báo  cho não bộ là bạn đang đói. Ghrelin còn  là trung tâm thỏa mãn cho những cảm giác của bạn. Ví dụ bạn đang thèm ăn kem , ngay lập tức ghrelin sẽ tác động đến não bộ khiến bạn nghĩ lại đến hương vị thơm ngon  của một ly kem mà bạn đã từng ăn để thỏa mãn cơn thèm đồ ăn của bạn.

Insulin, leptin và ghretin là ba hóc môn chính đóng vai trò chi phối bệnh tiểu đường. Rối loạn chức năng dẫn truyền tín hiệu leptin và ghrelin sẽ khiến bạn ăn nhiều đồ ăn hơn  lượng vận động mỗi ngày và hơn cả lượng chuyển hóa trung bình, kết quả là dẫn tới tăng cân và béo phì.  Béo phì thường  thường sẽ  đi kèm với việc kháng insulin và kết quả là đường máu sẽ tăng mạn tính việc chính thức chẩn đoán là tiểu đường  chỉ còn là vấn đề sớm hay muộn.

Làm thế nào để hạn chế được tiêu thụ đường

Đường, ở dạng tự nhiên trong hoa quả  thường không ảnh hưởng đến lượng đường huyết với người bình thường. Nhưng những loại đường hóa học, đặc biệt là Fructose có trong các thực phẩm chế biến sẵn, nước giải khát và nước hoa quả đóng chai thường có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Theo một thống kê không chính thức, 74-80% các thực phẩm chế biến sẵn có trong các cửa hàng tiện lợi chứa thêm đường. Vì vậy hãy cố gắng sử dụng thực phẩm tươi sống, hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn  dưới 10%, lượng fructose tiêu thụ nên dưới 25% một ngày và dưới 15 gram mỗi ngày nếu bạn mắc tiểu đường hoặc bệnh mạn tính khác.  Nên bổ sung thêm các hoa quả tươi giàu dưỡng chất  đặc biệt là chất chống oxi hóa và chứa đường fructose tự nhiên.

Tránh xa các chất làm ngọt nhân tạo như aspartame hoặc sucralose vì chúng gây nhiều ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Cách tốt nhất để giảm tiêu thụ đường là hãy ăn những chất béo có lợi cho sức khỏe. Những chất béo này có trong bỏ quả,  bơ của những động vật ăn cỏ, hạt macadamia, cá hồi hoang dã.

7 bước bạn có thể làm được hằng ngày để giúp kiểm soát đường huyết

Hãy tăng lượng chất xơ: nhiều thực phẩm tươi như rau củ và hoa quả có chứa nhiều chất xơ hòa tan và cả chất xơ không hòa tan. Chất xơ hòa tan có nhiều trong dưa chuột, các loại hạt đều có lợi cho bệnh nhân tiểu đường bởi chúng làm chậm lại quá trình tiêu hóa, khiến bạn no lâu  hơn.  Chất xơ không hòa tan  có nhiều trong cà rốt, cần tây, và các loại rau lá xanh đậm. Chất xơ này không tiêu hóa được nên chúng sẽ được đào thải qua phân giúp phân  dễ dàng đào thải ra ngoài hơn. Mỗi người nên cần  40-50 g chất xơ/1000 calo mỗi ngày.

Giảm thiểu đường tinh: hạn chế lượng carb tinh dưới 50gr một ngày hoặc ít hơn giúp giảm thiểu  các bệnh lý mạn tính.

Tăng cường các chất béo có lợi cho sức khỏe:  Khi giảm tiêu thụ lượng đường  thì bạn nên thay bằng các chất béo có lợi cho sức khỏe. Việc này có ít nhất hai lợi ích: (1) giảm các cơn đói cồn cào do thiếu cung cấp carbohydrate cho cơ thể; (2)  những chất béo này là những thành phần không thể thiếu trong cấu trúc các cơ quan trong cơ thể.

Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục  dường như không ảnh hưởng đến việc tiết leptin, nhưng ảnh hưởng đến việc các tế bào nhạy cảm leptin. Điều này giúp cho việc kháng insulin sẽ giảm bớt xuống và hạn chế được tình trạng từ tiền tiểu đường thành tiểu đường.

Tăng cường nước: khi mất nước, gan sẽ tiết ra một hóc môn giúp làm tăng lượng đường trong máu tạm thời nhằm tăng cường thêm nhiều nước vào cơ thể hơn. Nhưng nếu để cơ thể thường xuyên thiếu nước thì sẽ làm tăng đường máu mạn tính nguy hiểm đến sức khỏe.

Giảm stress: khi bạn bị stress, cơ thể bạn sẽ tiết ra nhiều cortisol và glucagon đều làm ảnh hưởng đến đường huyết.  Để  tránh bị stress nhiều bạn nên thường xuyên tập thể dục, ngồi thiền,  hoặc tập luyện yoga.

Ngủ đủ: thiếu ngủ, hoặc chất lượng giấc ngủ kém cũng ảnh hưởng đến độ nhạy cảm của insulin và khiến bạn tăng cần nhiều hơn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Yếu tố nguy cơ bất ngờ của bệnh tiểu đường typ 2

Bs.Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Mercola
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm