Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng thoát vị màng tủy – tủy sống ở trẻ em

Nứt đốt sống là một khuyết tật của ống thần kinh (neural tube defect - NTD). Thuật ngữ này mô tả gai xương bị hở hay cột sống có phần không kín hoàn toàn. Hình thức nghiêm trọng nhất của nứt đốt sống có thể bao gồm cơ suy yếu hoặc liệt ở phần hở, mất cảm giác dưới phần hở và mất khả năng kiểm soát bàng quang và đại tràng. Trong đó, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất của dị tật này.

Thoát vị màng tủy  -  tủy sống là gì?

Thoát vị màng tủy – tủy sống là một dạng của dị tật nứt đốt sống. Nứt đốt sống là một khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh trong đó một vài đốt xương cột sống không khép kín làm lộ tủy sống, màng và dịch não tủy dưới dạng một "túi thần kinh" mềm sẫm màu, nổi lên ở trên lưng dọc theo cột sống.

Dị tật nứt đốt sống có 3 dạng:

  • Tật nứt đốt sống ẩn (spina bifida occulta)
  • Thoát vị màng não (meningoceles)
  • Thoát vị màng tủy – tủy sống (meningomyelocele)

Trong số 3 dạng này, thoát vị màng tủy – tủy sống là dạng phổ biến nhất.

Các triệu chứng của thoát vị màng tủy – tủy sống

Trẻ mắc hội chứng này khi sinh ra sẽ có tủy sống lộ ra ngoài. Một túi thần kinh ở phần lưng giữa tới lưng dưới có thể bao phủ phần cột sống lộ ra.

Các triệu chứng cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh phụ thuộc vào từng trường hợp. Thoát vị màng tủy – tủy sống thường là một căn bệnh nghiêm trọng do tủy sống không được phát triển hoàn chỉnh.

Bất thường về tủy sống thường gây nên những vấn đề về chức năng của chân, bàng quang và ruột. Một số trẻ có thể bị mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu tiện, đại tiện. Chân của trẻ có thể bị tê liệt hay mất cảm giác một phần hoặc hoàn toàn. Một vài trường hợp khác, các phần cơ thể này chỉ bị ảnh hưởng mức độ nhẹ.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

  • Dị tật bên ngoài
  • Tràn dịch não (sự tích tụ các dịch lỏng trong hộp sọ dẫn tới sưng phồng não)
  • Dị dạng Chiari loại II (dị tật ở phần não bộ kiểm soát chức năng giữ thăng bằng)

Do tủy sống bị lộ ra ngoài, trẻ bị thoát vị não tủy – tủy sống cũng thường có nguy cơ cao bị mắc viêm màng não do vi khuẩn.

Nguyên nhân gây thoát vị màng tủy – tủy sống

Hiện tại vẫn chưa biết cơ chế chính xác gây ra hội chứng này. Nguyên nhân có thể là do bổ sung thiếu acid folic trước và trong khi mang thai đã làm rối loạn sự phát triển của tủy sống. Bệnh này có thể một phần là do gien. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp yếu tố gia đình không có liên quan.

Chẩn đoán

Thoát vị màng tủy – tủy sống thường được chẩn đoán trước sinh trong 3 tháng giữa thai kỳ bằng một xét nghiệm gọi là Quad test (Quad test là xét nghiệm nhằm kiểm tra 4 yếu tố từ máu của người mẹ bao gồm: AFP, hCG, Estriol và Inhibin-A.) Xét nghiệm này có thể phát hiện một số căn bệnh bẩm sinh trong đó có thoát vị màng tủy – tủy sống, hội chứng Down và các bệnh khác ở trẻ em. Hầu hết phụ nữ mang thai mà thai nhi bị mắc dị tật nứt đốt sống đều có nồng độ maternal alpha fetoprotein (AFP) tăng cao.

Nếu xét nghiệm sàng lọc này cho kết quả dương tính, bác sỹ sẽ chỉ định siêu âm hoặc chọc dò dịch ối để xác nhận chẩn đoán.

Điều trị

Bệnh này thường được chẩn đoán vào giai đoạn sớm của thai kỳ. Một số phụ nữ sẽ lựa chọn đình chỉ thai nghén.

Nếu không, trẻ sẽ cần được điều trị sau khi sinh ra. Việc phẫu thuật có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng như viêm màng não. Bác sỹ có thể kê kháng sinh để phòng nhiễm trùng cho trẻ.

Nếu trẻ bị mắc não úng thủy, trẻ sẽ được phẫu thuật đưa một ống vào não để dẫn lưu phần dịch thừa ra ngoài và giảm áp lực cho não.

Ngoài ra, nếu trẻ không thể kiểm soát việc tiểu tiện, trẻ sẽ cần sử dụng một ống thông đường tiểu để dẫn nước tiểu ra ngoài.

Do căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến phần chi dưới của trẻ, trẻ có thể cần phải đeo những thanh chống là những thiết bị hỗ trợ cho chân hoặc các phần chính của cơ thể.

Trong hầu hết các trường hợp, việc điều trị cho trẻ thường phải kéo dài suốt đời. Trẻ sẽ cần phải gặp bác sỹ thường xuyên để xem có gặp phải vấn đề sức khỏe nào khác hay không. Thậm chí, một số trẻ sẽ phải dùng xe lăn suốt đời.

Tiên lượng điều trị

Các phương pháp điều trị hiện đại đã giúp kéo dài cuộc sống cho những người mắc dị tật nứt đốt sống. Đại học Northern Carolina ước tính khoảng 90% những người mắc phải căn bệnh này có thể sống tới khi trưởng thành. Việc điều trị đang ngày càng được cải tiến.

Trẻ mắc dị tật nứt đốt sống thường cần phải phẫu thuật nhiều lần để điều chỉnh những bất thường về mặt thể chất khi sinh ra. Trẻ thường tử vong do những dị tật bẩm sinh này hoặc là do biến chứng từ các cuộc phẫu thuật.

Phòng ngừa hội chứng thoát vị màng tủy – tủy sống

Dị tật nứt đốt sống và các dị tật ống thần kinh khác được cho là có liên quan tới nồng độ thấp của acid folic trong thai kỳ. Do vậy, việc bổ sung các viên chứa acid folic là vô cùng quan trọng đối với phụ nữ có thai. Acid folic và vitamin B rất cần thiết đối với sự phát triển của các tế bào hồng cầu và cho sức khỏe nói chung, nhất là trong thai kỳ. Phụ nữ nên bổ sung đủ acid folic ngay cả trước khi mang thai. 

Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm