Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng mệt mỏi buổi sáng và cách xử trí

Một đêm ngủ ngon giấc sẽ giúp bạn cảm thấy hưng phấn và tỉnh táo vào ngày hôm sau. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi khi ngủ dậy, hoặc sự mệt mỏi kéo dài suốt cả ngày, có thể bạn đang gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ.

Cùng khám phá thêm về sự khác biệt giữa cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ, điều gì có thể gây ra giấc ngủ không ngon và cách giảm mệt mỏi trong bài viết này nhé!

Sự khác biệt giữa buồn ngủ và mệt mỏi

Cảm thấy mệt mỏi và cảm thấy buồn ngủ là những cụm từ thường được sử dụng thay thế cho nhau. Mặc dù có một số điểm tương đồng giữa cả hai, nhưng chúng thực sự khác nhau về bản chất. Sự khác biệt giữa cảm giác mệt mỏi và cảm giác buồn ngủ là gì?

  1. Sự buồn ngủ

Buồn ngủ được đặc trưng bởi mong muốn ngủ. Hãy tưởng tượng bạn vừa thưởng thức xong một bữa trưa thịnh soạn kèm theo đồ uống có cồn. Bạn đang cảm thấy thư giãn, ngồi trong một căn phòng ấm áp, trên một chiếc ghế êm ái, và bắt đầu ngủ gật khi xem tivi. Đây là một ví dụ hoàn hảo về cảm giác buồn ngủ. Cảm giác buồn ngủ khác hẳn với mệt mỏi.

Sự mệt mỏi làm cho bạn cảm thấy nặng nề trong xương và cơ bắp. Những người bị mệt mỏi thường cảm thấy phải tạm dừng lại và nghỉ ngơi, tuy nhiên nó cũng không thể khiến bạn đi vào giấc ngủ, và giấc ngủ cũng không phải là cách giải quyết vấn đề.

Với những người bị buồn ngủ, cách tốt nhất để lập tức giải quyết cảm giác này là ngủ đủ số giờ vào ban đêm.

Nhìn chung, giấc ngủ được điều hành bởi 2 quá trình: điều khiển ngủ nội môi và tín hiệu cảnh báo chu kỳ sinh học. Giấc ngủ được chứng minh bằng việc một người thức càng lâu thì ham muốn ngủ càng tăng. Sự gia tăng cảm giác buồn ngủ này là do sự tích tụ của chất truyền tin hóa học, hay chất dẫn truyền thần kinh, được gọi là adenosine. Adenosine tích tụ giữa các tế bào thần kinh và trong hệ thống kích hoạt dạng lưới của thân não. Một phần, giấc ngủ là quá trình thải chất dẫn truyền thần kinh này (và các sản phẩm phụ chuyển hóa khác) khỏi các mô của não.

Cảm giác buồn ngủ là rất bình thường, tuy nhiên nếu xảy ra kéo dài và quá mức, nó chỉ ra các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến rối loạn giấc ngủ và mất ngủ.

 
  1. Sự mệt mỏi

Mệt mỏi có thể được phân biệt như một triệu chứng. Sự mệt mỏi có thể được nhận biết bởi một số đặc điểm sau:

  • Nặng đầu
  • Đau mắt
  • Chảy nước mắt
  • Mí mắt nặng
  • Nặng chân
  • Yếu mệt toàn thân
  • Cảm thấy lạnh
  • Nhạy cảm với tiếng ồn
  • Ngáp
  • Mất hứng thú
  • Kém tập trung
  • Cáu gắt
  • Ít muốn nói chuyện với người khác

Mặc dù cảm thấy mệt mỏi có thể là bình thường, đặc biệt là sau một ngày dài, nhưng cảm giác mệt mỏi dai dẳng sau khi thức dậy có thể gợi ý vấn đề về giấc ngủ.

Tại sao cảm thấy mệt mỏi khi ngủ dậy?

Quán tính giấc ngủ

Quán tính giấc ngủ đề cập đến mong muốn quay lại giấc ngủ gần như ngay lập tức sau khi thức dậy. Nó gây ra cảm giác uể oải, mệt mỏi, khó hoạt động. Nguyên nhân của quán tính giấc ngủ vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Một giả thuyết cho rằng adenosine tích tụ trong não trong giai đoạn ngủ không REM, khiến bạn khó cảm thấy tỉnh táo hoàn toàn sau khi thức dậy.

Rối loạn giấc ngủ

Có nhiều loại rối loạn giấc ngủ khiến giấc ngủ bị gián đoạn và làm tăng cảm giác mệt mỏi suốt cả ngày và sau khi thức dậy. Chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn cử động chân tay theo chu kỳ, rối loạn nhịp sinh học và chứng ngủ rũ có liên quan đặc biệt với các triệu chứng mệt mỏi khi thức giấc.

Nhìn chung, không ngủ đủ lượng so với nhu cầu của cơ thể sẽ dẫn đến các dấu hiệu của sự mệt mỏi. Thiếu ngủ dẫn đến buồn ngủ và các triệu chứng khác liên quan đến mệt mỏi, chẳng hạn như các vấn đề về trí nhớ và suy nghĩ, suy giảm chức năng, thậm chí đau nhức cơ thể và khó chịu.

Làm thế nào để làm giảm sự mệt mỏi vào buổi sáng?

Cách tốt nhất để làm giảm mệt mỏi là cố gắng ngủ đủ số giờ vào ban đêm, hãy loại bỏ tất cả những yếu tố có thể gây thiếu ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Đối với người lớn, chuyên gia khuyến nghị ngủ từ 7 đến 9 tiếng (trung bình là 8 tiếng) vào mỗi đêm. Khi nhu cầu về giấc ngủ được đáp ứng, sự mệt mỏi của bạn sẽ giảm đi.

Thêm vào đó, để thức dậy dễ dàng hơn và chống lại các dấu hiệu của mệt mỏi, caffein và ánh nắng mặt trời có thể là những công cụ hữu ích.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Sự thật và hiểu lầm về tình trạng mệt mỏi

Bình luận
Tin mới
  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một chế độ ăn đơn giản giúp giảm ung thư, đái tháo đường và bệnh tim

    Bạn đã bao giờ tự hỏi: Có chế độ ăn uống nào có thể giúp phòng ngừa bệnh tật không? Các nhà khoa học đã phát hiện một chế độ ăn uống đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ giúp giảm nguy cơ ung thư, đái tháo đường và bệnh tim.

  • 14/09/2025

    Một số loại mất thính lực và nguyên nhân của chúng

    Mất thính lực được phân loại thành ba loại: dẫn truyền, thần kinh cảm giác và hỗn hợp (khi mất thính lực dẫn truyền và thần kinh cảm giác xảy ra đồng thời). Mất thính lực dẫn truyền liên quan đến vấn đề ở tai ngoài hoặc tai giữa, trong khi mất thính lực thần kinh cảm giác là do tổn thương ở tai trong.

Xem thêm