Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tư vấn sử dụng khẩu trang trong thời điểm bùng phát dịch virus corona mới (2019-nCoV)

Hướng dẫn tạm thời của WHO ngày 29 tháng 1 năm 2020

Giới thiệu

Tài liệu này cung cấp các lời khuyên nhanh về việc sử dụng khẩu trang y tế trong cộng đồng, tại nhà và tại các cơ sở chăm sóc sức khỏe ở những khu vực đã báo cáo các vụ dịch do virus corona mới năm 2019 (2019-nCoV). Tài liệu này cũng dành cho các chuyên gia y tế công cộng, phòng chống và kiểm soát nhiễm trùng (IPC), quản lý chăm sóc sức khỏe, nhân viên y tế và nhân viên y tế cộng đồng. Tài liệu sẽ được sửa đổi khi có thêm thông tin.

Với thông tin hiện có, có ý kiến cho rằng con đường lây truyền từ người sang người của 2019-nCoV là thông qua các giọt bắn hô hấp (khi ho, hắt hơi) hoặc tiếp xúc. Bất kỳ ai tiếp xúc gần (trong vòng 1 mét) với người có triệu chứng hô hấp (ví dụ: hắt hơi, ho, v.v.) đều có nguy cơ tiếp xúc với các giọt bắn hô hấp có khả năng nhiễm các virus, vi khuẩn trong đó.

Khẩu trang y tế là khẩu trang phẫu thuật hoặc thủ thuật phẳng hoặc xếp li (một số giống như cốc); chúng thường có quai để đeo.

Lời khuyên chung

Sử dụng khẩu trang y tế là một trong những biện pháp bảo vệ trước một số bệnh về đường hô hấp, bao gồm cả 2019-nCoV ở các khu vực bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, việc chỉ sử dụng khẩu trang là không cung cấp đủ khả năng bảo vệ và các biện pháp tương đương khác nên được áp dụng. Nếu sử dụng khẩu trang, cần phải được kết hợp với vệ sinh tay và các biện pháp kiểm soát nhiễm trùng khác để ngăn chặn lây lan giữa người và người. WHO đã xây dựng hướng dẫn cho các chiến lược phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng, chăm sóc sức khỏe tại nhà (IPC) khi bị nhiễm 2019-nCoV.

Việc đeo khẩu trang y tế khi không được chỉ định có thể gây ra chi phí không cần thiết, gánh nặng mua sắm, tạo ra một cảm giác an toàn sai lầm và có thể bỏ qua các biện pháp thiết yếu khác như thực hành vệ sinh tay. Ngoài ra, sử dụng khẩu trang không đúng cách có thể cản trở hiệu quả phòng bệnh.

Khuyến cáo cho cộng đồng

Người không có triệu chứng hô hấp (ho, khó thở) nên:

  • Tránh tụ tập tại các khu vực đông người, khu vực kín không thông thoáng;
  • Duy trì khoảng cách ít nhất 1 mét từ bất kỳ cá nhân nào có triệu chứng hô hấp 2019-nCoV (ví dụ: ho, hắt hơi,…);
  • Thực hiện vệ sinh tay thường xuyên, rửa sạch tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 20 giây khi tay bị dính bẩn; chà tay bằng cồn nếu tay không dính bẩn;
  • Nếu ho hoặc hắt hơi cần che mũi và miệng bằng ống tay áo hoặc khuỷu tay hoặc khăn giấy, vứt bỏ khăn giấy ngay sau khi sử dụng và thực hiện vệ sinh tay;
  • Tránh chạm vào miệng và mũi;
  • Không bắt buộc phải đeo khẩu trang y tế, vì không có bằng chứng nào về tính hữu ích của mặt nạ để bảo vệ người không mắc bệnh. Tuy nhiên, khẩu trang y tế có thể được đeo ở một số quốc gia theo thói quen văn hóa địa phương. Nếu sử dụng khẩu trang, cần đeo đúng cách, tháo và vứt bỏ chúng vào thùng rác an toàn và rửa sạch tay sau khi tháo ra.

Người có triệu chứng hô hấp nên:

  • Đeo khẩu trang y tế và tìm kiếm sự chăm sóc y tế hoặc các phương thức phù hợp tại địa phương càng sớm càng tốt nếu phát hiện sốt, ho và khó thở;
  • Thực hiện theo lời khuyên về sử dụng khẩu trang thích hợp.

Chăm sóc tại nhà

Theo quan điểm hiện có về bệnh và lây truyền, WHO khuyến cáo rằng các trường hợp nghi ngờ nhiễm 2019-nCoV nên được sử dụng các biện pháp phòng ngừa cách ly, được theo dõi trong môi trường bệnh viện. Điều này sẽ đảm bảo cả sự an toàn, chất lượng chăm sóc sức khỏe (trong trường hợp bệnh nhân triệu chứng xấu đi) và an ninh y tế công cộng. Tuy nhiên, vì một số lý do, bao gồm cả các tình huống chăm sóc bệnh nhân nội trú nhưng vắng mặt hoặc các bệnh nhân nội trú không an toàn (nghĩa là khả năng và nguồn lực hạn chế không thể đáp ứng nhu cầu cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe), hoặc trong trường hợp từ chối nhập viện, có thể cần phải xem xét đến cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà. Hướng dẫn IPC cụ thể cho việc chăm sóc tại nhà nên được tuân theo.

Cá nhân nghi ngờ nhiễm 2019-nCoV với các triệu chứng nhẹ nên:

  • Thực hiện vệ sinh tay thường xuyên, rửa sạch tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 20 giây khi tay bị dính bẩn; chà tay bằng cồn nếu tay không dính bẩn;
  • Giữ khoảng cách với người khác xa nhất có thể (ít nhất 1 mét);
  • Để ngăn dịch tiết đường hô hấp ra ngoài, khẩu trang y tế cho cá nhân nên được sử dụng và đeo càng lâu càng tốt, nếu có thể sử dụng được. Đối với những người không thể chịu đựng được khẩu trang y tế, nên nghiêm túc áp dụng vệ sinh đường hô hấp, tức là che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy dùng một lần. Vứt bỏ khăn giấy sau khi sử dụng. Làm sạch tay ngay sau khi tiếp xúc với dịch tiết đường hô hấp;
  • Cải thiện không khí trong không gian sống bằng cách mở cửa sổ và cửa càng nhiều càng tốt.

Các cá nhân hoặc người chăm sóc bị nhiễm 2019-nCoV với các triệu chứng nhẹ nên:

  • Thực hiện vệ sinh tay thường xuyên, sử dụng chà tay bằng cồn nếu tay không dính bẩn hoặc xà phòng và nước khi tay bị dính bẩn;
  • Giữ khoảng cách với cá nhân bị ảnh hưởng càng xa càng tốt (ít nhất 1 mét);
  • Đeo khẩu trang y tế khi ở cùng phòng với người bị ảnh hưởng;
  • Vứt bỏ khẩu trang ngay sau khi sử dụng. Làm sạch tay ngay sau khi tiếp xúc với dịch tiết đường hô hấp: rửa sạch tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 20 giây;
  • Cải thiện không khí trong không gian sống bằng cách mở cửa sổ càng nhiều càng tốt.

Tại các cơ sở y tế

Các cá nhân có triệu chứng về đường hô hấp nên:

  • Đeo khẩu trang y tế trong khi chờ đợi tại khu vực chờ hoặc trong quá trình di chuyển trong cơ sở;
  • Đeo khẩu trang y tế khi ở trong khu vực dành riêng cho các trường hợp nghi ngờ hoặc được xác nhận;
  • Không đeo khẩu trang y tế khi bị cách ly trong phòng đơn mà che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy dùng một lần, vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác an toàn sau khi sử dụng, thực hiện vệ sinh tay ngay sau đó (rửa sạch tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 20 giây)

Nhân viên y tế nên:

  • Đeo khẩu trang y tế khi vào phòng nơi bệnh nhân nghi ngờ hoặc được xác nhận bị nhiễm 2019-nCoV và trong mọi tình huống chăm sóc;
  • Sử dụng khẩu trang chuyên dụng để bảo vệ được chứng nhận như Viện an toàn và sức khỏe nghề nghiệp quốc gia Hoa Kỳ (NIOSH) chứng nhận N95, tiêu chuẩn FFP2 của Liên minh châu Âu (EU), hoặc tương đương, khi thực hiện các quy trình tạo khí dung như đặt nội khí quản, thủ thuật không xâm lấn thông khí, mở khí quản, hồi sức tim phổi, thông khí thủ công trước khi đặt nội khí quản và nội soi phế quản.

Quản lý sử dụng khẩu trang

Nếu đeo khẩu trang y tế, việc sử dụng và vứt bỏ phù hợp là điều cần thiết để đảm bảo chúng có hiệu quả và để tránh bất kỳ sự gia tăng nào về nguy cơ lây truyền liên quan đến việc sử dụng và vứt bỏ khẩu trang không đúng cách.

Các thông tin sau đây về việc sử dụng đúng khẩu trang y tế bắt nguồn từ các thực hành trong môi trường chăm sóc sức khỏe:

  1. Đeo khẩu trang cẩn thận để che kín,vừa khít miệng và mũi và không có bất kỳ khoảng trống giữa mặt và khẩu trang;
  2. Trong khi sử dụng, tránh chạm vào khẩu trang;
  3. Khi bỏ khẩu trang không được chạm vào mặt trước mà chỉ cầm vào quai tháo ra;
  4. Rửa sạch tay sau khi vứt bỏ khẩu trang hoặc bất cứ khi nào bạn vô tình chạm vào khẩu trang đã sử dụng (rửa sạch tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 20 giây)
  5. Thay khẩu trang bằng khẩu trang khô, sạch, mới ngay khi chúng có dấu hiệu bị ẩm, ướt;
  6. Không sử dụng lại các khẩu trang sử dụng một lần;
  7. Bỏ khẩu trang sử dụng một lần sau mỗi lần sử dụng và vứt bỏ chúng ngay lập tức vào thùng rác an toàn có nắp đậy.

Khẩu trang vải (ví dụ như bông hoặc gạc) không được khuyến nghị trong mọi trường hợp. Tuy nhiên nếu không thể có khẩu trang y tế thích hợp, bạn có thể cân nhắc sử dụng khẩu trang vải và thực hiện theo đúng hướng dẫn về đeo khẩu trang cũng như rửa sạch tay say khi tháo bỏ khẩu trang.

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt và Bs Lê Minh Khánh - Viện y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ WHO
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm