Virus gây viêm não Nhật Bản là một loại virus thuộc nhóm Flavivirus, có liên quan chặt chẽ với virus Dengue (gây bệnh sốt xuất huyết), virus sốt vàng và virus ở bờ Tây sông Nil, các loại virus này đều được lan truyền bởi muỗi.
Tỉ lệ nhiễm bệnh dao động trong khoảng từ <1 đến >10 trường hợp trên 100.000 dân hoặc cao hơn trong các vụ dịch. Uớc tính có gần 68.000 trường hợp nhiễm bệnh mỗi năm trên thế giới, với khoảng 13.600 – 20.400 trường hợp tử vong. Bệnh gặp chủ yếu ở trẻ em nhưng mọi lứa tuổi đều có nguy cơ mắc bệnh. Hầu hết người lớn ở những nước có bệnh lưu hành đều có miễn dịch tự nhiên sau nhiễm trùng hồi trẻ.
Triệu chứng và dấu hiệu
Triệu chứng thường gặp nhất của bệnh là đau đầu và sốt nhẹ, hoặc không có biểu hiện, chỉ có 1/250 các trường hợp có triệu chứng lâm sàng nặng. Những trường hợp nặng có các triệu chứng khởi phát nhanh chóng, bao gồm sốt cao, đau đầu, cứng gáy, mất phương hướng, hôn mê, co giật, liệt cứng và sau cùng là tử vong. Tỉ lệ tử vong trong những trường hợp này khá cao, lên tới 30%.
Trong những người sống sót, có khoảng 20-30% gặp các di chứng vĩnh viễn về nhận thức, hành vi và các vấn đề về thần kinh như liệt, động kinh tái phát hoặc không có khả năng ngôn ngữ.
Lan truyền
24 quốc gia trong WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) thuộc khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương có tình trạng lây truyền virus viêm não Nhật Bản, với khoảng hơn 3 tỉ người bị phơi nhiễm.
Virus này lan truyền sang người qua vết cắn của muỗi Culex (mà chủ yếu là Culex tritaenoirhynchus) bị nhiễm virus.
Nhưng ngược lại, những người đã bị nhiễm virus không đủ lượng virus để lây truyền cho những con muỗi khi bị chúng hút máu. Virus tồn tại trong một chu trình lây truyền giữa muỗi, lợn, và/ hoặc các loài chim dưới nước. Vì vậy, bệnh chủ yếu được tìm thấy ở các vùng nông thôn và ven đô, nơi con người sống gần các vật chủ.
Tại các khu vực ôn đới của châu Á, virus lây truyền chủ yếu trong mùa nóng và có thể phát triển thành các dịch lớn. Ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, sự lây nhiễm có thể xảy ra quanh năm nhưng thường gặp vào mùa mưa và trước khi thu hoạch ở các vùng trồng lúa.
Chẩn đoán
Những người đi du lịch hoặc sống trong khu vực có bệnh viêm não Nhật Bản lưu hành được coi là một trường hợp nghi ngờ nhiễm bệnh. Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây viêm não bệnh nhân cần được xét nghiệm máu, hoặc chính xác hơn là xét nghiệm dịch não tủy.
Điều trị
Không có biện pháp để chữa khỏi căn bệnh này. Điều trị được tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng nặng và hỗ trợ bệnh nhân vượt qua nhiễm trùng.
Phòng bệnh
Vắc – xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản đã có và đảm bảo tính an toàn, hiệu quả. WHO khuyến cáo lịch tiêm phòng viêm não Nhật Bản cần được tích hợp vào lịch tiêm chủng quốc gia ở tất cả các khu vực mà bệnh được công nhận là một vấn đề sức khỏe cộng đồng. Thậm chí, ngay cả những nơi có tỉ lệ mắc bệnh thấp thì tiêm phòng vẫn được khuyến cáo nếu khu vực đó có khí hậu phù hợp cho sự phát triển và lan truyền của virus. Có rất ít bằng chứng cho thấy sự giảm gánh nặng bệnh tật do viêm não Nhật Bản từ các can thiệp khác hơn so với tiêm chủng phòng bệnh ở người.
Có 4 loại chính của vắc-xin viêm não Nhật Bản đang được sử dụng: vắc-xin bất hoạt có nguồn gốc từ não chuột, vắc-xin bất hoạt có nguồn gốc từ tế bào Vero, vắc-xin sống giảm độc lực và vắc-xin sống tái tổ hợp.
Trong những năm qua, vắc-xin sống giảm độc lực SA14-14-2 sản xuất tại Trung Quốc đã trở thành vắc-xin được sử dụng rộng rãi nhất trong các nước có dịch bệnh lưu hành, và được sự đồng ý của WHO vào tháng năm 2013. Vắc-xin bất hoạt có nguồn gốc từ tế bào và vắc-xin sống tái tổ hợp dựa theo chủng vắc-xin sốt vàng cũng đã được WHO cấp phép. Trong tháng 11 năm 2013, Gavi mở một quỹ tài trợ các chiến dịch tiêm phòng viêm não Nhật Bản trong nước có dịch bệnh.
Tất cả các du khách đến những vùng lưu hành của viêm não Nhật Bản nên thận trọng để tránh bị muỗi đốt bằng việc sử dụng các biện pháp bảo hộ cá nhân bao gồm sử dụng kem chống muỗi, bình xịt, và mặc quần áo dài tay. Những du khách ở các khu vực này trong một thời gian dài được khuyến cáo chủng ngừa.
Tại Việt Nam, Cục y tế dự phòng - Bộ Y tế khuyến cáo: tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất. Tiêm chủng với 3 liều cơ bản:
- Mũi 1: Tiêm càng sớm càng tốt ngay sau 1 tuổi
- Mũi 2: sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
- Mũi 3: sau mũi 2 là 1 năm. Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.
Viêm não Nhật Bản bùng phát mỗi 2-15 năm. Sự lây nhiễm virus tăng lên vào mùa mưa, khi muỗi phát triển mạnh. Tuy nhiễn, vẫn chưa có bằng chứng cho thấy sự gia tăng của bệnh sau các trận lũ lớn hoặc sóng thần. Sự lan truyền của virus ở những khu vực mới có tương quan với sự phát triển của nông nghiệp và thâm canh lúa nước cùng với các công trình thủy lợi.
Nếu bạn cảm thấy buồn nôn sau khi tập luyện, bạn không phải là người duy nhất. Nguyên nhân thường xuất phát từ cách cơ thể bạn phản ứng với một vài yếu tố chính khi tập luyện như: mất nước, ăn gì và uống gì, vận động mạnh, lượng đường trong máu thấp, tiếp xúc với nhiệt độ cao và gắng sức quá mức .
Hệ tiêu hóa khỏe mạnh là nền tảng của một cơ thể khỏe mạnh. Việc lựa chọn đúng loại thực phẩm không chỉ giúp hệ tiêu hóa làm việc trơn tru mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
Viêm khớp mãn tính là một bệnh lý phổ biến, gây ra đau đớn, hạn chế vận động và ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống. Bệnh không chỉ tác động đến khớp mà còn có thể làm tổn thương các cơ quan khác như tim, phổi và mắt.
Tắm nắng vào buổi sáng sớm là một cách tuyệt vời để tăng cường vitamin D và serotonin, đồng thời hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần. Mặc dù việc phòng ngừa ung thư da bao gồm hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nhưng việc không tắm nắng đầy đủ cũng gây ra những hậu quả tiêu cực.
Quả ổi chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin C và kali có thể giúp tăng cường độ nhạy insulin và điều chỉnh lượng đường trong máu. Dưới đây là 6 lợi ích của quả ổi với người bệnh đái tháo đường.
Trong cuộc sống hiện đại, giấc ngủ là một yếu tố thiết yếu giúp cơ thể phục hồi năng lượng và duy trì sức khỏe. Tuy nhiên, mất ngủ đang trở thành một vấn đề phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, từ người trẻ đến người cao tuổi. Tình trạng này không chỉ gây mệt mỏi mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe thể chất và tinh thần. Vậy, điều gì gây ra mất ngủ, tác động của nó là gì, và làm thế nào để cải thiện giấc ngủ? Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Thực phẩm có nguồn gốc thực vật có lợi cho sức khỏe bởi giá trị dinh dưỡng và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật. Một số gia vị quen thuộc trong nhà bếp có chứa các hợp chất được nghiên cứu về khả năng hỗ trợ ngăn ngừa ung thư.
Vào thời điểm giao mùa, thời tiết có thể làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, thường dẫn đến các bệnh theo mùa, dị ứng và bùng phát các bệnh mãn tính. Các yếu tố như nhiệt độ giảm đột ngột, đổ ẩm tăng cao hoặc chất lượng không khí thay đổi thách thức cơ thể con người phải thích nghi. Vào lúc này, bạn nên hiểu rõ tầm quan trọng của việc giữ gìn sức khỏe, tham khảo ý kiến của bác sĩ để bảo vệ bản thân và gia đình.