Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bí mật của quá trình chuyển hóa trong cơ thể

Muốn kiểm soát được cân nặng của mình, bạn phải hiểu rõ quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể mình.

Quá trình chuyển hóa đặc biệt là chuyển hóa lúc nghỉ giống như một bộ máy của cơ thể. Đó là năng lượng bạn đốt cháy chỉ giữ cho tim bạn đập, phổi bạn thở và các cơ quan khác hoạt động.

Nếu bạn không phải là vận động viên thực thụ thì chuyển hóa lúc nghỉ chỉ đạt từ 60 cho đến 75% lượng calo mà bạn đốt cháy mỗi ngày và con số này cũng rất khác nhau ở mỗi người. Nếu có hiểu biết về quá trình chuyển hóa cơ bản, bạn có thể tính được lượng thức ăn bạn ăn vào mà không làm tăng cân.

Những người có tỷ lệ chuyển hóa cơ bản cao tự nhiên có thể ăn nhiều hơn mà vẫn không tăng bị tăng cân hơn những người có tiến độ tiêu thụ calo chậm hơn. Nghe có vẻ hay đấy chứ? Bạn đã có một chiếc máy tuyệt vời đốt cháy hàng trăng calo một này mà không cần đứng lên ngồi xuống.

Nhưng đây mới là tin xấu này: rất khó để có thể thúc đẩy chuyển hóa cơ bản ra ngoài giới hạn định sẵn của nó mặc dù chúng ta có thể làm chậm lại quá trình này. Dưới đây là một vài những thông tin khoa học có thể giúp bạn giảm cân

Giấc ngủ

Các nhà nghiên cứu đã biết rằng một giấc ngủ ngắn sẽ dẫn tới việc tăng cân. Những người ngủ không đủ 6 tiếng vào ban đêm thường dẫn tới tình trạng thèm ăn và thèm đồ ngọt.

Hóa ra, việc thèm ăn không chỉ là vấn đề  duy nhất khi bạn ngủ không đủ, việc đó còn khiến chuyển hóa cơ bản chậm hơn.

 

Mặc dù những người có giấc ngủ hạn chế thường cảm thấy năng động và tỉnh táo trong nhiều giờ của một ngày nhưng chuyển hóa cơ bản có thể giảm 50-60 calo một ngày. Có thể đây không phải là lượng calo lớn nhưng nếu cộng lại trong nhiều ngày thì sẽ là một con số lớn.

Protein

Cơ thể chúng ta dành nhiều calo hơn cho việc tiêu hóa protein hơn là cho cacbonhydrat và chất béo. Như vậy sẽ tốt hơn nếu bạn ăn nhiều protein, nhưng người ta lại chưa chắc về việc ăn nhiều protein hơn có thể thúc đẩy tăng chuyển hóa cơ bản hay không. Đó mới chỉ là lý thuyết mà thôi. Một số nghiên cứu cho thấy nếu như lượng protein tăng thêm một chút thì chuyển hóa cơ bản tăng lên, nhưng nếu tăng nhiều thì lại không thấy chuyển hóa cơ bản tăng.

Chế độ ăn keto có thể giúp bạn có calo từ mỡ thay vì lấy calo từ đường như bình thường. Lượng calo được giải phóng ra từ chất béo và protein nhưng lại mất nhiều thời gian hơn.

Một nghiên cứu gần đây trên bệnh nhân thừa cân và béo phì theo hai chế độ ăn ít calo khác nhau. Chế độ đầu tiên có lượng carb nhiều hơn và lượng chất béo thấp hơn. Chế độ ăn thứ hai là chế độ keto - lượng chất béo cao nhưng lượng carb thấp. Protein ở cả hai chế độ là như nhau. Các đối tượng ở cả hai chế độ đều giảm cân nhưng chuyển hóa cơ bản của chế độ keto thì cao hơn một chút.

Vì vậy một thông điệp cho những ai đang muốn giảm cân là bạn không cần cắt giảm lượng protein mà tập trung vào cắt giảm lượng calo..

Giảm cân

Khi bạn giảm cân có thể chúng ta cố gắng chống chọi với việc tăng cân trở lại.

Bạn càng kéo trọng lượng của bạn xuống thì cơ thể của bạn càng cố gắng chống lại. Một cách cơ thể chống lại sự mất cân bằng đó là làm chậm lại sự trao đổi chất, càng giảm cân nhanh và nhiều thì chuyển hóa cơ bản càng chậm lại

Một loạt gần đây các nghiên cứu đã chỉ ra chính xác cách chuyển hóa cơ bản chậm lại một cách mạnh mẽ sau khi giảm cân. Những người béo phì được luyện tập thể dục lên tới 4 tiếng rưỡi mỗi ngày, và chế độ ăn nghiêm ngặt để giảm cân nhanh chóng và sau 7 tháng họ đã bắt đầu giảm cân. Nhưng giai đoạn sau khi cân nặng giảm đi chậm dần thì người ta đo được chuyển hóa cơ bản cũng giảm đi tới 600 calo một ngày. Đây là điều mà các nhà khoa học không thể ngờ tới và họ đã nghĩ tới giả thuyết là hoc môn leptin có thể đóng vai trò trong việc này.

Như vậy việc giảm cân nhanh chóng không hề tốt như nhiều người nghĩ. Các nhà khoa học đang cố gắng thuyết phục mọi người rằng giảm cân một cách từ từ sẽ sẽ là cách giảm cân bền vững hơn so với việc cắt giảm lượng calo đáng kể và vắt kiệt sức trong phòng tập.

Tham khảo thêm thông tin về quá trình chuyển hóa tại bài viết Bốn sự thật thú vị về quá trình chuyển hóa trong cơ thể

Bs. Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Webmd
Bình luận
Tin mới
  • 27/10/2025

    6 lợi ích khi uống nước chanh gừng trước khi đi ngủ

    Uống một cốc nước chanh gừng trước khi đi ngủ có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo và bù nước. Nước chanh gừng cũng có thể làm giảm chứng khó tiêu, nghẹt mũi và một số lợi ích sức khỏe khác.

  • 27/10/2025

    Những điều bạn cần biết về việc tiêm vắc-xin phòng cúm vào mùa thu này

    Các cơ quan y tế Hoa Kỳ hàng năm có những khuyến nghị, hướng dẫn mới về tiêm chủng.. Tuy nhiên, khuyến nghị về vắc-xin cúm vẫn giữ nguyên: tất cả trẻ em trên 6 tháng tuổi nên tiêm vắc-xin cúm hàng năm. Có tới 1,3 triệu người Mỹ phải nhập viện vì bệnh cúm trong mùa cúm vừa qua và có tới 130.000 người tử vong vì căn bệnh này. Sau đây là những điều bạn cần biết khi chuẩn bị tiêm phòng cúm trong năm nay.

  • 27/10/2025

    Đã đến lúc từ bỏ đa nhiệm: Bộ não của bạn muốn làm một việc duy nhất

    Chúng ta đang sống trong một thế giới nơi mà đa nhiệm (multitasking) được khuyến khích, đôi khi còn là điều cần thiết. Tuy nhiên, việc tập trung vào một việc duy nhất tại một thời điểm lại mang đến nhiều lợi ích, bao gồm tăng sự tập trung và giảm căng thẳng.

  • 26/10/2025

    Uống cà phê có giúp bảo vệ gan khỏi nguy cơ ung thư không?

    Cà phê ngày càng được chứng minh có nhiều lợi ích sức khỏe nếu sử dụng đúng cách. Nghiên cứu cho thấy uống cà phê mỗi ngày có thể hỗ trợ bảo vệ gan và các con đường dẫn đến tình trạng viêm, xơ gan và ung thư.

  • 26/10/2025

    Phương pháp giảm đau đầu không dùng thuốc

    Đau đầu là tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, với nhiều dạng khác nhau. Mặc dù thuốc giảm đau được sử dụng rộng rãi, nhưng việc lạm dụng thuốc giảm đau có thể gây ra tác dụng phụ. May mắn thay, có nhiều phương pháp giảm đau đầu tự nhiên an toàn và hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu và hướng dẫn cách áp dụng các phương pháp đó tại nhà.

  • 25/10/2025

    5 lợi ích không ngờ của vỏ táo

    Vỏ táo chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn phần thịt, chất chống oxy hóa mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, bảo vệ sức khỏe não bộ…

  • 25/10/2025

    Tầm quan trọng của việc giữ gìn vệ sinh cá nhân

    Vệ sinh cá nhân không chỉ là thói quen hàng ngày mà còn là yếu tố cốt lõi để duy trì sức khỏe. Trong bối cảnh môi trường ngày càng nhiều chất ô nhiễm, nguy cơ lây bệnh truyền nhiễm và nhiễm độc càng lớn, vệ sinh cá nhân đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ hiệu quả. Bài viết sẽ đi sâu vào các khía cạnh của vệ sinh cá nhân và các biện pháp xây dựng thói quen vệ sinh cá nhân.

  • 24/10/2025

    7 lợi ích sức khỏe vàng từ bí đỏ không nên bỏ qua

    Bí đỏ giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, xứng đáng được gọi là 'siêu thực phẩm'. Tìm hiểu 7 lợi ích sức khỏe tuyệt vời mà bí đỏ mang lại, giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị của loại quả này.

Xem thêm