Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những sai lầm trong sử dụng thuốc của các bậc phụ huynh

Bạn có biết rằng những sai lầm khi cho trẻ uống thuốc của cha mẹ có thể khiến con không chỉ bệnh nặng hơn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ sau này.

Những sai lầm trong sử dụng thuốc của các bậc phụ huynh

Bạn có biết rằng những sai lầm khi cho trẻ uống thuốc của cha mẹ có thể khiến con không chỉ bệnh nặng hơn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ sau này.

Cho trẻ sử dụng quá liều thuốc:

Nhiều loại thuốc không kê đơn có chứa những thành phần tương tự nhau mặc dù mục tiêu điều trị của chúng khác nhau. Ví dụ, rất nhiều thuốc điều trị cảm lạnh đều có chứa paracetamol là một hoạt chất có tác dụng giảm đau, hạ sốt cũng có mặt trong một số loại thuốc khác. Do vậy, nếu bạn cho trẻ sử dụng thuốc điều trị giảm nghẹt mũi rồi lại hạ sốt cho trẻ bằng paracetamol, trẻ sẽ nhận tổng cộng là hai liều paracetamol cùng một lúc.

Vì vậy với trẻ dưới 4 tuổi chỉ nên điều trị những triệu chứng chính. Bạn nên đọc kỹ nhãn thuốc để biết được trong thuốc có những thành phần nào và chúng liệu có phù hợp đối với các triệu chứng của trẻ hay không. Không nên cho trẻ sử dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc trừ khi được sự chỉ định của bác sỹ.

Quên đề cập về việc sử dụng thực phẩm chức năng cho trẻ

Hiện nay thực phẩm chức năng được sử dụng khá phổ biến trên toàn cầu. Tại Mỹ, hơn 1/3 trẻ em sử dụng các loại vitamin và thực phẩm bổ sung khác hàng ngày, tuy nhiên chỉ dưới 40% các bậc phụ huynh đề cập đến điều này khi cho trẻ đi khám. Các bác sỹ cần được cung cấp tất cả các thông tin về các loại thuốc mà trẻ đang sử dụng để phòng nguy cơ tương tác thuốc hay giảm tác dụng của thuốc điều trị.

Bạn nên lên danh sách tên và liều lượng của tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng mà trẻ đang sử dụng, cũng như là nguy cơ bị dị ứng của trẻ (nếu có) và đưa cho bác sỹ bản copy của danh sách này mỗi lần cho trẻ đi khám.

Phớt lờ chỉ định của bác sỹ

Bạn cho trẻ ngừng kháng sinh khi nhận thấy các triệu chứng của trẻ đã khá hơn và cũng bởi bạn cảm thấy mệt nhoài mỗi lần cho trẻ uống thuốc. Nên nhớ một điều rằng vi khuẩn có thể hoạt động trở lại và trở nên kháng thuốc nếu như bạn không tuân thủ theo đủ liệu trình điều trị. Nếu căn bệnh nhiễm trùng tái phát, con bạn sẽ lại phải bắt đầu sử dụng lại một liệu trình điều trị với kháng sinh khác với nhiều tác dụng không mong muốn hơn.

Không tính chính xác lượng thuốc sử dụng

Theo một nghiên cứu trên tạp chí International Journal of Clinical Practice, những chiếc thìa mà chúng ta hay sử dụng để ăn hàng ngày có thể đong được lượng thuốc nhiều gấp đôi hay gấp ba lần chiếc cốc đong thuốc, xy-ranh hay thìa đong tiêu chuẩn. Tuy nhiên, ngay cả những dụng cụ tiêu chuẩn này cũng sẽ trở thành thiếu chuẩn xác nếu như bản thân người làm không cẩn thận. Một nghiên cứu khác tại Đại học y New York đã chỉ ra rằng khoảng 70% các bậc cha mẹ đều đổ nhiều hơn lượng thuốc được khuyến cáo sử dụng vào những chiếc cốc định liều.

Bạn nên sử dụng dụng cụ nhỏ giọt, xy-ranh hay thìa chia liều hơn là sử dụng cốc định liều. Cần luôn luôn quan sát kỹ mực thuốc đã được đánh dấu. Nhiều người dễ nhầm lẫn giữa thìa cà phê (teaspoon – tsp) và thìa canh (tablespoon-Tbsp) và do vậy thường cho con họ uống liều cao gấp 3 lần liều khuyến cáo.

Tự ý chẩn đoán và điều trị

Đứa trẻ thứ hai nhà bạn kêu đau họng giống như chị của bé. Bạn cảm thấy khá ổn khi tự chẩn đoán và điều trị cho trẻ bằng các loại thuốc đã sử dụng cho bé thứ nhất bởi bạn cho rằng các triệu chứng của chúng giống nhau. Tuy nhiên, nếu bạn chẩn đoán sai thì mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ hơn. Ví dụ, một số trẻ có những triệu chứng giống như viêm họng nhưng trên thực tế lại là bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn (mononucleosis). Trong trường hợp này, sử dụng kháng sinh còn có thể gây phát ban nặng và tăng nguy cơ kháng thuốc.

Tốt nhất là nên đưa trẻ đi khám để chẩn đoán chính xác bệnh. Không bao giờ nên cho các trẻ dùng chung một loại thuốc ngay cả khi chúng có những biểu hiện tương tự như nhau. Liều chỉ định sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, cân nặng và tiền sử bệnh của từng trẻ.

Chỉ quan tâm đến liều dùng theo tuổi mà bỏ qua cân nặng của trẻ

Quá trình chuyển hóa thuốc của mỗi trẻ là khác nhau phụ thuộc vào cân nặng chứ không phải độ tuổi. Điều này đặc biệt quan trọng nếu con bạn bị thừa cân hay nhẹ cân hơn lứa tuổi. Một nghiên cứu từ Đại học Minnesota đã chỉ ra rằng những trẻ bị béo phì chuyển hóa caffein và dextromethorphan (là thành phần có mặt trong các loại thuốc ho) nhanh hơn những trẻ có cân nặng trung bình cùng tuổi, điều đó có nghĩa là chúng sẽ cần liều cao hơn liều ghi trên nhãn.

Điều quan trọng là nên tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi cho trẻ sử dụng bất kỳ một loại thuốc không kê đơn nào, nhất là khi con bạn có cân nặng lớn hơn hay nhỏ hơn cân nặng trung bình của lứa tuổi. Bác sỹ hoặc dược sỹ sẽ cho liều chính xác phù hợp với số cân nặng của trẻ.

Bỏ qua nhãn thuốc

Nếu con bạn thường phải sử dụng thuốc khá thường xuyên – như các thuốc kháng histamine để điều trị dị ứng – bạn thường có xu hướng ước lượng lượng thuốc sử dụng cho trẻ hàng ngày mà đôi khi không nhận ra rằng liều của trẻ có thể nên thay đổi bởi trẻ đã lớn hơn hoặc có thể thuốc đã hết hạn. Một lý do khác để cho thấy việc đọc kỹ nhãn thuốc rất quan trọng đó là: Các bác sỹ và dược sỹ đôi khi cũng mắc sai lầm khi cấp thuốc và điền đơn thuốc. Một nghiên cứu được tiến hành bởi Đại học Massachusetts Allied Health Sciences đã chỉ ra rằng những lỗi này có thể xảy ra bởi rất nhiều loại thuốc có tên na ná giống nhau.

Hãy chắc chắn rằng bạn có thể đọc được chính xác đơn thuốc của bác sỹ. Nếu bạn gặp khó khăn, hãy hỏi lại thông tin và tự viết lại. Ngoài ra, nên đọc kỹ nhãn thuốc ở tại hiệu thuốc để có thể được giải đáp ngay khi có thắc mắc. Bạn cũng nên luôn luôn hỏi các bác sỹ và dược sỹ về việc liệu có nên thay đổi đơn thuốc đã sử dụng nhiều lần hay không.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những lí do thường ngày để bỏ thuốc lá

Ts.Bs Trương Hồng Sơn -Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 02/10/2025

    Tiêm phòng là chìa khóa "vàng" để phòng ngừa bệnh dại

    Trong bối cảnh đô thị hóa và sự gần gũi giữa con người với vật nuôi, bệnh dại vẫn là một mối đe dọa thầm lặng nhưng chết chóc. Đây là căn bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, lây lan qua vết cắn hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh, với tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối nếu không can thiệp kịp thời.

  • 02/10/2025

    Trung thu trọn vẹn: bí quyết giữ gìn sức khỏe cả nhà

    Tết Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn viên, gắn kết gia đình trong văn hóa Việt Nam. Dưới ánh trăng sáng, những chiếc bánh trung thu thơm ngon, mâm cỗ đầy ắp, và tiếng cười rộn rã của trẻ thơ tạo nên không khí ấm áp, khó quên.

  • 01/10/2025

    5 loại trái cây nên tránh nếu bị acid uric cao

    Tuy trái cây tốt cho sức khỏe nhưng thực tế, một số loại trái cây lại có thể gây bất lợi cho người bị acid uric cao.

  • 01/10/2025

    Các bài tập nhẹ nhàng cho người cao tuổi ngày vào thu

    Những ngày thu với tiết trời mát mẻ và trong lành chính là lúc lý tưởng để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời. Tuy nhiên, do sự thay đổi của thời tiết và thể trạng, người lớn tuổi cần lưu ý một số những điều quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình tập luyện.

  • 30/09/2025

    Cách chăm sóc dinh dưỡng sau phẫu thuật ung thư gan

    Sau phẫu thuật ung thư gan, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phục hồi sức khỏe, tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa biến chứng. Lựa chọn thực phẩm phù hợp, cân bằng các nhóm chất và áp dụng thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp giảm áp lực cho gan, tăng sức đề kháng, cải thiện thể trạng…

  • 30/09/2025

    Những điều cần biết về rối loạn giọng nói

    Rối loạn giọng nói là một tình trạng phổ biến, thường vô hại, mô tả tình trạng suy giảm khả năng phát âm. Các triệu chứng và phương pháp điều trị tình trạng rối loạn giọng nói phụ thuộc vào nguyên nhân, chẳng hạn như viêm thanh quản, khối u trên dây thanh quản hoặc rối loạn liên quan đến thần kinh hoặc cơ ảnh hưởng đến giọng nói.

  • 29/09/2025

    7 món ăn nhẹ tốt nhất sau khi chạy bộ

    Bữa ăn nhẹ sau khi chạy bộ để bổ sung năng lượng và xây dựng cơ bắp là một phần quan trọng của quá trình tập luyện.

  • 29/09/2025

    Tia UV gây hại như thế nào?

    Chỉ số tia cực tím (UV) đo cường độ của các tia nắng có hại và có thể giúp bạn biết khi nào cần tránh nắng để bảo vệ làn da và sức khỏe mắt khỏi những tổn thương nghiêm trọng. Khi ở ngoài trời, mức UV cao có thể báo hiệu ba nguy cơ sức khỏe chính.

Xem thêm