Chế độ ăn cho người bệnh sởi

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bệnh sởi

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Bệnh lây lan dễ dàng khi người nhiễm bệnh thở, ho hoặc hắt hơi. Bệnh có thể trở nặng, biến chứng và thậm chí tử vong. Căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến mọi người nhưng phổ biến nhất ở trẻ em.

Bệnh sởi lây nhiễm qua đường hô hấp và sau đó lây lan khắp cơ thể. Các triệu chứng bao gồm sốt cao, ho, sổ mũi và phát ban khắp cơ thể. Nếu phụ nữ mắc bệnh sởi khi mang thai, điều này có thể gây nguy hiểm cho người mẹ và có thể dẫn đến việc con họ sinh non với cân nặng khi sinh thấp.

Các biến chứng thường gặp nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn trên 30 tuổi. Chúng thường xảy ra ở trẻ em bị suy dinh dưỡng, đặc biệt là những trẻ không có đủ vitamin A hoặc có hệ miễn dịch yếu do HIV và các bệnh khác. Bản thân bệnh sởi cũng làm suy yếu hệ thống miễn dịch và có thể khiến cơ thể "quên" cách tự bảo vệ mình trước các bệnh nhiễm trùng, khiến trẻ rất dễ bị tổn thương.

Theo PGS.TS.BS. Lê Bạch Mai và ThS.BS. Đỗ Thị Phương Hà, Viện Dinh dưỡng Quốc gia: Chăm sóc dinh dưỡng rất quan trọng trong dự phòng và hỗ trợ điều trị bệnh sởi để giúp cơ thể tăng sức đề kháng chống lại tác nhân gây bệnh, giảm nguy cơ mắc các biến chứng hay giảm nhẹ biến chứng khi đã mắc.

Trẻ suy dinh dưỡng thường dễ bị mắc sởi và bị biến chứng nặng. Ngược lại, trẻ bị mắc sởi lại dễ bị suy dinh dưỡng thậm chí suy dinh dưỡng nặng. Do đó nếu trong quá trình điều trị bệnh sởi, nếu trẻ bị suy dinh dưỡng nặng sẽ cần được áp dụng chế độ điều trị suy dinh dưỡng. Việc lựa chọn thực phẩm hợp lý và chế độ dinh dưỡng đúng cách sẽ mang lại lợi ích trong việc phòng và chữa bệnh sởi.

Vì vậy, bên cạnh việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong điều trị thì chăm sóc dinh dưỡng với người bệnh sởi rất quan trọng.

2. Các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể người bệnh sởi

Sởi là một bệnh truyền nhiễm do virus gây sốt và phát ban đỏ, thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Sốt cao thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh sởi. Nó bắt đầu từ mười đến mười hai ngày sau khi tiếp xúc với virus. Cơn sốt sẽ kéo dài từ 4 đến 7 ngày và cũng có thể kèm theo chảy nước mũi, mắt đỏ, đau họng, đốm koplik (sưng trắng trong miệng) hoặc phát ban. Các ban bắt đầu từ chân tóc và lan đến cổ, thân, tay chân, bàn chân và bàn tay.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn nhằm nâng cao miễn dịch cho bệnh nhân sởi, nhất là đối với trẻ em phải ăn đủ nhu cầu dinh dưỡng, đa dạng thực phẩm (đủ 4 nhóm thực phẩm: nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm chất bột đường, nhóm cung cấp vitamin và chất khoáng với 15-20 loại thực phẩm), không quá kiêng khem để bù lại các chất dinh dưỡng mất đi (đặc biệt là năng lượng và protein) do quá trình nhiễm trùng và tiến triển bệnh.

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh cần đủ 4 nhóm thực phẩm: nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm chất bột đường, nhóm cung cấp vitamin và chất khoáng.

Trong giai đoạn cấp tính, chế độ ăn tăng cường trái cây sẽ cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết. Trong giai đoạn dưỡng bệnh khi nhiệt độ đạt mức bình thường, hãy tiêu thụ những thực phẩm tốt cho sức khỏe. Sau khi đã khỏi bệnh, cần ăn nhiều hơn trong giai đoạn hồi phục ít nhất là 2 tuần, nhất là trẻ em để trẻ có thể nhanh chóng trở về tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe bình thường.

Nên bổ sung đa vitamin- khoáng chất mà trong thành phần có vitamin A, E, C, kẽm, selen…, trong đó quan trọng hơn cả là vitamin A, C và kẽm giúp cho nâng cao miễn dịch.

Uống đủ nước

Chế độ ăn của người bệnh sởi cần chú ý bổ sung đủ nước khoảng 8 ly nước, cùng với các chất lỏng khác như nước chanh pha loãng, nước cam, nước dừa. Người lớn cũng có thể dùng trà thảo dược trong chế độ ăn bệnh sởi.

Phải cho người bệnh uống đủ nước, nhất là trong giai đoạn đang sốt, nôn. Có thể uống nước quả như nước cam, nước bưởi, nước chanh và các loại nước quả, sinh tố khác. Khi người bệnh sốt cao, nôn và tiêu chảy cần cho uống dung dịch ORESOL để bù nước và điện giải theo hướng dẫn.

Protein

Cần cho người bệnh ăn đủ các thức ăn giàu đạm. Đặc biệt các thực phẩm giàu protein có giá trị sinh học cao như thịt, cá (cá chép, cá quả, cá ba sa, cá bông lau, cá hồi, cá trích…), trứng, sữa, hải sản đồng thời cũng là nguồn cung cấp kẽm và sắt giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng.

Vitamin A

Vitamin A có chức năng bảo tồn tính toàn vẹn của tế bào biểu mô, ngoài ra còn đóng vai trò trong tăng trưởng và tăng cường miễn dịch.

Thiếu vitamin A thường xảy ra ở trẻ em được nuôi dưỡng không đầy đủ. Những bệnh nhân này thường có dự trữ vitamin A ở gan rất thấp khi bị nhiễm sởi, mặc dù nguyên nhân chính xác còn chưa rõ ràng.

Tác dụng của của vitamin A trong điều trị bệnh sởi lần đầu tiên được báo cáo trong năm 1932. Các nghiên cứu đã xác nhận việc bổ sung vitamin A làm giảm mức độ nặng của các biến chứng (ví dụ tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp) ở bệnh nhân mắc bệnh sởi.

Nên tăng cường ăn các sản phẩm giàu vitamin A như cà rốt, rau bina, rau lá xanh… vì các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tử vong, viêm phổi và các biến chứng nghiêm trọng ở trẻ em mắc bệnh sởi.

Vitamin C

Vitamin C có chức năng chống lại dị ứng, làm tăng chức năng miễn dịch, nâng cao sức đề kháng. Bổ sung nhiều vitamin C bằng cách ăn các thực phẩm giàu vitamin như bưởi, cam và chanh rất hữu ích trong trường hợp mắc bệnh sởi. Nó tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể để đối phó với virus và giúp phục hồi nhanh chóng.

Vitamin C có nhiều trong các loại quả chín như: Cam, bưởi, chuối, xoài, dưa hấu, táo, lê và các loại rau như rau ngót, rau giền, rau đay, mồng tơi, rau muống…

Khi trẻ bị bệnh nên cho trẻ uống nước quả chín (từ 1-2 cốc/ngày) để cung cấp đủ lượng vitamin C giúp nâng cao miễn dịch.

Bổ sung trái cây giàu vitamin C cho người bệnh sởi.