Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Trào ngược bàng quang niệu quản ở trẻ nhỏ

Trào ngược bàng quang niệu quản là gì? Trẻ em sẽ có biểu hiện và triệu chứng như thế nào khi mắc phải căn bệnh này? Cùng tìm hiểu thông tin dưới đây để sớm phát hiện bệnh ở trẻ.

Con bạn có phải thường khóc rất nhiều khi đi tiểu? Con bạn có đi tiểu rất nhiều lần trong ngày? Bạn có lo lắng rằng bé có thể bị viêm đường tiết niệu? Nước tiểu của bé có phải có mùi rất khó chịu không? Bạn đã từng thấy có máu trong nước tiểu của bé hay chưa?

Nếu bạn trả lời là có với bất cứ câu hỏi nào trên đây, thì bạn nên đọc bài viết này bởi rất có thể bé đã bị trào ngược bàng quang niệu quản.

Trào ngược bàng quang niệu quản ở trẻ nhỏ là gì?

Bạn hẳn đã từng nghe đến bệnh trào ngược axit. Đó là tình trạng axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản và gây cảm giác nóng rát khó chịu. Cũng tương tự như vậy, trào ngược bàng quang niệu quản (VUR) là tình trạng nước tiểu trào ngược từ bàng quang lên thận. Tình trạng này có thể ở mức độ nhẹ hoặc rất nghiêm trọng. Bệnh lý này thường được phát hiện trong năm đầu tiên trẻ mới ra đời, thường gặp ở trẻ gái nhiều hơn trẻ trai.

Hệ tiết niệu hoạt động như thế nào?

Trong cơ thể con người, dù là người lớn hay trẻ nhỏ, hệ tiết niệu cũng có một van nối giữa niệu quản với phần bên ngoài của thận. Mỗi người chúng ta có 2 quả thận, có nhiệm vụ chính là lọc bỏ dịch thừa và các chất cặn bã ra khỏi máu, thông qua hình thức là bài tiết nước tiểu. Nước tiểu sẽ đi từ thận qua ống niệu quản và tới bàng quang. Tại bàng quang, nước tiểu sẽ được giữ lại cho đến khi chúng ta đi tiểu (làm rỗng bàng quang). Bàng quang cũng có một van khóa, ngăn không cho nước tiểu chảy ngược lại lên thận.

Nguyên nhân của tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản

Có 2 nguyên nhân chính gây ra tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản:

Di truyền

Tình trạng trào ngược có thể xảy ra nếu van tại bàng quang (van ngăn không cho nước tiểu chảy ngược lên thận) hoạt động không tốt, thay vì thực hiện vai trò như một cái van đóng lại khi bàng quang đổ đầy nước tiểu thì lại cứ mở, và được gọi là trào ngược bàng quang niệu quản nguyên phát. Nguyên nhân có thể là do di truyền gâ bất thường cho van này. Nhưng khi trẻ lớn lên, van có thể sẽ trở nên khỏe hơn và vấn đề sẽ được giải quyết một cách hoàn toàn.

Nhiễm trùng

Trào ngược bàng quang niệu quản cũng có thể xảy ra nếu trẻ bị viêm đường tiết niệu nhiều lần, làm hệ tiết niệu bị tắc nghẽn và gây sưng phù niệu quản. Tình trạng này được gọi là trào ngược bàng quang niệu quản thứ phát.

Triệu chứng của tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản ở trẻ nhỏ

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, gần 50% số trẻ sơ sinh và 30% số trẻ lớn hơn được chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu có mắc phải tình trạng này.

Dưới đây là danh sách các triệu chứng của tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản mà bạn nên chú ý ở trẻ:

  • Rất hay mót tiểu tiện
  • Khóc rất nhiều khi đi tiểu
  • Đi tiểu rất thường xuyên, nhưng mỗi lần đi được rất ít
  • Nước tiểu có mùi rất khó chịu
  • Có máu trong nước tiểu
  • Sốt
  • Mất cảm giác ngon miệng
  • Tiêu chảy
  • Tính tình nóng nảy, hay quấy khóc

Cần lưu ý rằng, nhiều trẻ khi bị nhiễm trùng đường niệu có triệu chứng rất mơ hồ, âm thầm: chỉ đau bụng thoáng qua, tiêu chảy (đặc biệt ở trẻ nhỏ), nước tiểu vẫn không đổi màu, trẻ không sốt. Do vậy cha mẹ cần lưu ý theo dõi kỹ và thường xuyên các biểu hiện của trẻ khi đi tiểu, tránh để phát hiện quá muộn.

Trước khi sinh, có thể chẩn đoán được em bé có mắc phải tình trạng này hay không. Triệu chứng chính có thể được chẩn đoán thông qua siêu âm đó là thai nhi có các dấu hiện như: niệu quản giãn, thận ứ nước, bể thận giãn… Khi đó, sản phụ nên khám tiền sản bác sĩ Niệu Nhi để biết được thời gian chính xác sau khi sinh sẽ làm gì tiếp theo, xét nghiệm và siêu âm khi nào  để có hướng điều trị phù hợp, kịp thời cho trẻ. Nếu siêu âm trước sinh chỉ có hình ảnh dãn niệu quản hai bên, thì sau khi sinh, người mẹ phải đưa trẻ đi tầm soát để xem có hiện tượng trào ngược bàng quang – niệu quản hay không. 

Khi nào cần đưa trẻ tới gặp bác sỹ?

Bạn nên đưa trẻ tới gặp bác sỹ hoặc hỏi ý kiến bác sỹ nếu trẻ xuất hiện một trong số các tình trạng dưới đây:

  • Các biểu hiện tiểu đau, nước tiểu có mùi khó chịu hoặc đục, hoặc có máu
  • Trẻ dưới 3 tháng tuổi và có nhiệt độ đo tại trực tràng cao hơn 38 độ C
  • Trẻ trên 3 tháng và sốt cao trên 39 độ C
  • Trẻ thường xuyên nôn mửa
  • Trẻ bị tiêu chảy
  • Trẻ hay nổi nóng, quấy khóc, có những lúc khóc rất nhiều, nhưng có lúc lại rất buồn ngủ
  • Trẻ không có cảm giác ngon miệng và từ chối tất cả những gì trẻ được cho ăn

Điều trị trào ngược bàng quang niệu quản

Khi bạn đưa trẻ đến gặp bác sỹ, điều đầu tiên bác sỹ khuyên bạn sẽ là đưa trẻ đi làm xét nghiệm viêm đường tiết niệu. Nếu kết quả xét nghiệm dương tính, bác sỹ sẽ tiến hành các xét nghiệm khác để chẩn đoán xác định tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản. Những xét nghiệm này bao gồm:

  • Siêu âm bàng quang và thận: Loại xét nghiệm này sẽ xác định xem thận có bị sưng hay không và liệu trẻ có bị trào ngược bàng quang niệu quản hay không.
  • Chụp X quang bàng quang niệu đạo khi đi tiểu (VCUG): Loại xét nghiệm này sẽ xác định được tình trạng của bàng quang và các bất thường khác bằng cách sử dụng tia X. Đây là một xét nghiệm gồm 2 giai đoạn, một giai đoạn được tiến hành khi bàng quang đầy và giai đoạn còn lại được tiến hành khi bàng quang rỗng. Với trẻ em, rất khó để đặt được ống thông tiểu tới bàng quang qua niệu quản.
  • Chụp hình phóng xạ (Nuclear Scan): Loại xét nghiệm này sẽ xác định xem liệu hệ tiết niệu có hoạt động hiệu quả hay không. Loại xét nghiệm này cũng gần tương tự với chụp X quang bàng quang niệu đạo khi đi tiểu.

Trào ngược bàng quang niệu đạo có thể tái phát hay không?

Rất hiếm khi tình trạng trào ngược bàng quang niệu quản tái phát khi trẻ lớn hơn. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm trùng hoặc trào ngược không được phát hiện sớm hoặc cha mẹ tự điều trị có thể dẫn đến những tổn thương thận âm thầm để lại di chứng nguy hiệm sau này. 

Một điểm cần lưu ý thêm, đó là nếu thận của trẻ bị tổn thương, thì rất có thể sau này trẻ sẽ bị tăng huyết áp. Theo dõi trẻ khi trẻ đi tiểu là cách duy nhất để bạn biết rằng liệu trẻ có đang gặp phải vấn đề gì hay không.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Điều trị và chăm sóc trẻ bị viêm đường tiết niệu

Ths.Bs.Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Momjunction, Bệnh viện Nhi
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm