Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về kháng kháng sinh

Dưới đây là những điều có thể bạn chưa biết về kháng kháng sinh:

Kháng kháng sinh là gì?

Vi sinh vật là những sinh vật có kích thước rất nhỏ, phải nhìn qua kính hiển vi như vi khuẩn, virus, một vài loại nấm, và kí sinh trùng. Có rất nhiều vi sinh vật vô hại hoặc thậm chí có lợi cho cơ thể người. Tuy nhiên, nhiều loại khác lại gây bệnh cho người, động vật và cả thực vật. Ví dụ như vi khuẩn gây viêm họng hay ngộ độc thực phẩm; virus gây cảm lạnh hoặc cúm mùa; những loại nấm gây nấm da chân hoặc bệnh nhiễm trùng nấm men; và kí sinh trùng gây bệnh sốt rét. Thuốc kháng vi sinh vật (sau đây gọi chung là kháng sinh) là các loại thuốc dùng để điều trị các bệnh viêm nhiễm gây ra bởi vi sinh vật, ví dụ như penecillin (kháng sinh diệt vi khuẩn), hay valacyclovir (thuốc chống virus), hoặc fluconazole (thuốc chống nấm).

Kháng kháng sinh là tình trạng vi sinh vật tiến hóa cho phép chúng tiếp tục sống và phát triển trong môi trường có sự hiện diện của thuốc kháng sinh. Hệ quả của tình trạng này chính là các loại thuốc trở nên kém hiệu quả hoặc thậm chí không có hiệu quả khi được sử dụng để điều trị bệnh. Và cũng có những loại nhiễm trùng khó điều trị hơn những loại khác.

Điều gì góp phần gây ra tình trạng kháng kháng sinh?

Những yếu tố sau đây đóng vai trò trong tình trạng kháng kháng sinh ngày càng tăng:

  • Bản thân việc sử dụng thuốc kháng sinh đã là một yếu tố để vi sinh vật tiến hóa và kháng lại theo tự nhiên
  • Kê đơn thuốc kháng sinh khi không cần thiết hoặc kê sai liều hoặc thời gian sử dụng, khiến vi sinh vật có thời gian để kháng lại thuốc. Ví dụ như kê thuốc kháng sinh cho những trường hợp cảm cúm do kháng sinh (antibiotic, phân biệt với thuốc kháng virus) chỉ có tác dụng với vi khuẩn chứ không có tác dụng với virus.
  • Điều trị nhiễm trùng bằng kháng sinh phổ rộng thay vì nhắm vào loại vi khuẩn cần tiêu diệt.
  • Kháng sinh thường được sử dụng trong bệnh viện, nơi có nhiều bệnh nhân mắc bệnh nặng. Tiếp xúc giữa nhân viên y tế và người bệnh là điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật lây lan. Những bệnh nhân ốm nặng thường dễ bị nhiễm trùng và phải sử dụng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng rộng rãi các loại thuốc này cộng với tiếp xúc gần giữa các bệnh nhân cũng tạo thuận lợi cho các vi sinh vật kháng thuốc dễ dàng lây lan.
  • Việc sử dụng kháng sinh trong nông nghiệp để kích thích tăng trưởng ở động vật cũng là một vấn đề lớn. Sử dụng kháng sinh ở động vật nuôi lấy thịt cũng làm gia tăng các vi khuẩn kháng thuốc. Sau đó, những vi khuẩn kháng thuốc sẽ truyền sang người khi ăn thịt từ những động vật đó.

Triệu chứng của kháng kháng sinh

Nếu tình trạng nhiễm trùng không cải thiện sau khi được điều trị với thuốc thì đó có thể là dấu hiệu của tình trạng kháng kháng sinh. Những mối đe dọa này bao gồm các dạng khác nhau của các loại bệnh như:

  • Bệnh lậu
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu
  • Nhiễm trùng do vi khuẩn Staphylococcus aureus kháng methichillin (MRSA)
  • Bệnh lao
  • Viêm phổi
  • Sốt rét
  • Cảm cúm
  • Nhiễm nấm Candida

Nếu tình trạng kháng kháng sinh không được kiểm soát, những bệnh nhiễm trùng thông thường và vết thương nhẹ vốn vẫn có thể điều trị đơn giản có thể một lần nữa trở thành nguy hiểm chết người như khi chưa có kháng sinh.

Tình trạng kháng kháng sinh được chẩn đoán như thế nào?

Có thể tìm ra loại vi khuẩn gây ra bệnh và xác định mức độ kháng kháng sinh bằng các xét nghiệm nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, những xét nghiệm này có thể mất đến vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để có kết quả.

Điều trị kháng kháng sinh như thế nào?

Bất cứ ai gặp phải tình trạng kháng kháng sinh khi bị nhiễm trùng đều nên đi bệnh viện càng sớm càng tốt. Bác sĩ có thể sử dụng những loại thuốc khác, sử dụng liều cao hơn, hoặc sử dụng thuốc trong thời gian dài hơn, kết hợp các loại thuốc, hoặc sử dụng những phương pháp điều trị không cần thuốc khác.

Biến chứng có thể xảy ra do tình trạng kháng kháng sinh?

Kháng kháng sinh có thể gây ra:

  • Xuất hiện những ổ nhiễm trùng nghiêm trọng hơn
  • Thời gian phục hồi lâu hơn
  • Tăng chi phí điều trị
  • Cần phải sử dụng thuốc đắt tiền hơn hoặc các phương pháp điều trị rủi ro hơn
  • Có khả năng tử vong

Phòng ngừa kháng kháng sinh như thế nào?

Việc loại bỏ hoàn toàn vi sinh vật kháng thuốc là không khả thi do vi sinh vật sẽ luôn biến đổi để thích nghi với môi trường. Tuy nhiên, điều có thể làm là hạn chế sự lây lan của vi sinh vật kháng thuốc và phát triển các phương pháp điều trị mới.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Kháng kháng sinh và cảm lạnh thông thường​

 

Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm