Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

13 sai lầm thường gặp khi sử dụng thuốc giảm đau - phần 1

Khoảng 35% dân số tại các nước phát triển có thói quen thường xuyên sử dụng các loại thuốc không kê đơn (OTC), và rất nhiều trong số này là các thuốc giảm đau. Tuy nhiên, những tai biến trên tim mạch, gan, thận, và nguy cơ xuất huyết, đột quỵ do những thuốc này gây ra đã khiến các chuyên gia y tế phải điều chỉnh lại những khuyến nghị về cách sử dụng.

Do mọi người có thể tự do mua những thuốc giảm đau này mà không cần đơn nên họ có quan niệm hết sức sai lầm rằng chúng khá an toàn. Bài viết này tổng hợp những sai lầm phổ biến nhất trong việc sử dụng thuốc giảm đau trong cộng đồng.

Sai lầm 1: Sử dụng thuốc giảm đau cho mọi trường hợp đau

Hai loại thuốc giảm đau không kê đơn khá phổ biến đó là: paracetamol và các thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, naproxen và aspirin. Người ta tin rằng paracetamol hoạt động theo cơ chế khóa các thụ thể đau ở não bộ. Mặc khác, các NSAID lại ức chế quá trình sản xuất ra prostaglandin là chất trung gian hóa học kích thích phản ứng viêm và gây đau khi các tế bào bị tổn thương. Đây là những loại thuốc có tác dụng khá mạnh. Nếu bạn chỉ đau ở mức độ nhẹ hay trung bình thì nên cân nhắc những liệu pháp không dùng thuốc trước như nghỉ ngơi hay chườm lạnh, chườm nóng. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tập yoga hay ngồi thiền có thể giúp giảm tình trạng căng cơ và thậm chí thay đổi đáp ứng của não bộ đối với cơn đau trong đau nửa đầu, viêm khớp và các bệnh mãn tính khác.

Sai lầm 2: Chỉ quan tâm đến loại thuốc giảm đau chứ không quan tâm đến loại “cơn đau”

Người ta thường chỉ đề cập đến loại thuốc giảm đau sử dụng chứ ít khi quan tâm từ đầu đến loại cơn đau. Ví dụ như do có đặc tính kháng viêm nên các thuốc NSAID có thể giúp giảm các cơn đau do bong gân và căng cơ tốt hơn so với paracetamol. Tuy nhiên, nói chung tất cả những thuốc này đều có thể giúp giảm đau và hạ sốt khá tốt. Điểm khác nhau lớn nhất đó là cơ chế tác động của chúng đối với cơ thể và những nguy cơ chúng gây ra. Điểm quan trọng cần nhớ khi sử dụng các thuốc này đó là cần đảm bảo chắc chắn rằng loại thuốc bạn sử dụng là phù hợp với bạn. Ví dụ như các NSAID có thể giúp hạ sốt hiệu quả hơn paracetamol nhưng nếu dạ dày bạn dễ bị kích ứng thì NSAID có vẻ như là một lựa chọn không phù hợp trong trường hợp này.

Sai lầm 3: Vô tình tăng liều thuốc

Bạn bị cảm lạnh nặng hoặc cúm, do vậy bạn liền sử dụng các thuốc điều trị đa triệu chứng và tiếp đó là một loại thuốc giảm đau. Theo một nghiên cứu vào năm 2011, gần một nửa số người tham gia nghiên cứu đã tăng gấp đôi liều thuốc giảm đau sử dụng và dễ dẫn tới nguy cơ quá liều. Nhiều loại thuốc điều trị cảm lạnh và cúm đa triệu chứng bản thân đã chứa thành phần giảm đau trong đó, do vậy cần phải đọc kỹ nhãn thuốc trước khi sử dụng. Một lời khuyên cho mọi người là do mọi loại thuốc đều có những nguy cơ và tác dụng phụ riêng nên chỉ nên sử dụng đúng loại điều trị triệu chứng của bạn.

Sai lầm 4: Cho rằng chỉ có những người sử dụng nhiều mới gây nguy hiểm cho sức khỏe

Từ lâu, các chuyên gia đã chỉ ra rằng sử dụng NSAID có thể làm gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Tuy nhiên, mới đây Cục quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ đã đưa ra cảnh báo rằng nguy cơ này có thể gặp phải ở ngay tuần đầu sử dụng thuốc. Bạn vẫn sẽ có khả năng gặp phải các biến cố về tim mạch ngay cả khi bản thân bạn không bị mắc bệnh tim mạch hay mang yếu tố nguy cơ nào. Sử dụng paracetamol không theo hướng dẫn có thể làm gia tăng nguy cơ suy gan cấp tính. Một báo cáo vào năm 2013 đã chứng minh rằng sử dụng hơi quá liều một chút so với liều chỉ định trong vòng vài ngày có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng tại gan và nguy cơ tử vong. Mục tiêu khi sử dụng các thuốc này đó là dùng liều thấp nhất có hiệu quả và trong khoảng thời gian ngắn nhất có thể.

Sai lầm 5: Sử dụng NSAID thường xuyên trong giai đoạn đang cố gắng mang bầu

Những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng NSAID có thể gây ức chế đáng kể quá trình rụng trứng. Theo một nghiên cứu vào năm 2015, chỉ sau 10 ngày, 75% phụ nữ có sử dụng naproxen không có quá trình rụng trứng so với tỷ lệ 100% rụng trứng trong nhóm dùng giả dược. Tới 90% những người sử dụng thuốc kê đơn nhóm NSAID là diclofenac (thường được sử dụng để giảm đau bụng kinh) đã không xảy ra quá trình rụng trứng. NSAID ức chế giải phóng prostaglandin – đây là một chất hóa học quan trọng trong quá trình rụng trứng. May mắn là hiện tượng này sẽ tự biến mất sau khi ngừng sử dụng NSAID.

Sai lầm 6: Sử dụng NSAID khi đang mang bầu

Các NSAID có thể đi qua hàng rào nhau thai, vào hệ tuần hoàn của thai nhi và ảnh hưởng đến sự phát triển của tim, thận và các hệ cơ quan khác. Do vậy phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng những thuốc này. Paracetamol là lựa chọn có thể được coi là an toàn nhưng biện pháp an toàn nhất vẫn là cần hỏi ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào.

Ts.Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Prevention
Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm