Hạ huyết áp khi thay đổi tư thế đột ngột
Khi thay đổi tư thế đột ngột, chẳng hạn như đang nằm hoặc ngồi mà đứng lên quá nhanh, ở một số người xuất hiện các triệu chứng như tối sầm mặt mày, xây xẩm, hoa mắt, chóng mặt, quay cuồng, đứng không vững, muốn té, nặng hơn nữa là ngất.
Hạ HATT sẽ gây nguy hiểm như trường hợp bà N.T.L., 75 tuổi. Trước đó, bà L. thường bị xây xẩm, tối sầm mặt mày mỗi khi đứng dậy. Triệu chứng này thoáng qua rất nhanh, chỉ vài giây là hết. Vì thế bà không đi khám bệnh và không cho con cháu biết. Cho tới một đêm bà L. thức dậy đi tiểu, khi đi được vài bước bà có cảm giác quay cuồng và quỵ ngã. Sau té, bà không tự đứng dậy được, phần hông bên phải đau rất nhiều. Kết quả khám bệnh cho thấy bà bị gãy cổ xương đùi bên phải.
Một số nguyên nhân
Theo American Academy of Neurology, hạ HATT là sự giảm huyết áp động mạch khi chuyển từ tư thế nằm sang tư thế đứng sau ba phút: huyết áp tâm thu giảm trên 20 mmHg, huyết áp tâm trương giảm trên 10 mmHg.
Bình thường huyết áp được duy trì ổn định để cung cấp đầy đủ máu đến các cơ quan trong cơ thể. Để duy trì huyết áp bình thường cần các yếu tố:
- Sự co bóp của tim. Nếu bị suy tim, sức co bóp của tim bị yếu, huyết áp có thể giảm.
- Sự co thắt của thành mạch máu.
- Có đủ máu và dịch trong lòng mạch máu.
- Hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm điều hòa hoạt động của mạch máu.
Khi cơ thể chuyển sang tư thế đứng, do ảnh hưởng của trọng lực, máu sẽ dồn xuống chân. Ngay lập tức hệ thần kinh giao cảm được kích thích dẫn đến nhịp tim tăng, tim co bóp mạnh hơn và mạch máu co thắt nhiều hơn. Tất cả hoạt động này nhằm làm tăng huyết áp để đẩy máu lên não và các cơ quan khác một cách đầy đủ.
Bất kỳ nguyên nhân nào ảnh hưởng lên bốn yếu tố trên sẽ làm máu không đẩy lên não được mà dồn xuống chân (do tác động của trọng lực) sẽ gây ra tình trạng hạ HATT.
Những nguyên nhân dẫn đến hạ HATT thường thấy:
- Giảm thể tích dịch trong lòng mạch: ói mửa, tiêu chảy, sốt, mất máu.
- Do sử dụng thuốc ảnh hưởng lên hệ thần kinh tự động, thuốc ức chế beta, thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị rối loạn cương, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc an thần kinh.
- Suy tim, loạn nhịp tim.
- Suy van tĩnh mạch gây ứ trệ máu ở tĩnh mạch chân.
- Bệnh nội tiết như Adison, suy giáp.
- Bệnh gây tổn thương hệ thống thần kinh: đái tháo đường (là nguyên nhân rất thường gặp gây hạ HATT), Parkinson, hội chứng Shy-Drager…
- Hạ HATT xảy ra sau ăn no.
Có thể gây tai nạn
Hạ HATT thường là nhẹ, tuy nhiên có thể là dấu hiệu của một bệnh nặng. Vì vậy khi có biểu hiện hạ HATT cần phải đi khám bệnh để tìm nguyên nhân và điều trị thích hợp.
Hạ HATT kéo dài có thể gây giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ.
Mặt khác nếu hạ HATT nặng có thể gây ngất, bệnh nhân có thể té ngã và chấn thương như gãy tay, chấn thương hông hoặc trầm trọng hơn là chấn thương sọ não. Ngoài ra người bị hạ HATT có thể gây ra tai nạn nếu đang lái xe hoặc đang điều khiển máy móc.
Điều quan trọng người bệnh nên biết là khi có biểu hiện hạ HATT thì phải nằm xuống ngay, các triệu chứng sẽ biến mất nhanh chóng. Kế đến là phải đi khám bệnh càng sớm càng tốt để xác định nguyên nhân gây ra hạ HATT và có kế hoạch điều trị thích hợp.
Người bệnh có thể tự chăm sóc bằng cách mang vớ áp lực nếu có giãn tĩnh mạch chân, thay đổi tư thế một cách từ từ, tránh nằm lâu một chỗ. Ở những người không có bệnh gì đặc biệt cần phải điều trị thì nên ăn nhiều muối và uống nhiều nước, nhất là khi tập thể dục nhiều. Tránh dùng các loại thuốc an thần và rượu. Ở những người hạ HATT sau ăn nên tránh ăn quá thịnh soạn.
Các yếu tố nguy cơ
- Hạ HATT thường xảy ra ở người lớn tuổi do mạch máu bị xơ vữa trở nên kém đàn hồi, không thích nghi kịp thời khi cần.
- Thai kỳ: khi có thai, thể tích tuần hoàn và huyết áp có khuynh hướng giảm, dẫn đến dễ bị chóng mặt khi đứng.
- Đổ mồ hôi do tập thể lực quá mức mà không uống nước đủ.
- Nghiện rượu, thuốc gây nghiện.
-
Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh
Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.
-
8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh
Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.
-
Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ
Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.
-
Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn
Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
-
Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?
Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?
-
Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?
Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.
-
Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da
Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.
-
Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam
Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.
