Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp

Huyết áp cao, hay là tăng huyết áp, là tình trạng thường xuyên ảnh hưởng đến người bị tiểu đường typ 2. Người ta vẫn chưa biết tại sao lại có mối tương quan mạnh mẽ giữa hai bệnh này, nhưng họ thừa nhận rằng béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối, và ít hoạt động sẽ dẫn đến làm nặng hơn cả hai tình trạng bệnh này.

Tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp

Tăng huyết áp được xem như là “sát thủ thầm lặng” bởi vì không có triệu chứng cơ năng rõ ràng nào và rất nhiều người không nhận thức được họ đang mắc. Một nghiên cứu năm 2013 của Hiệp hội Tiểu đường Mỹ (ADA) cho thấy rằng gần một nửa số bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tim hoặc tiểu đường typ 2 báo cáo lại rằng họ phải thảo luận vấn đề sức khỏe nội khoa, gồm cả huyết áp, với bác sĩ.

Nếu bạn tăng huyết áp, điều đó có nghĩa là máu đang được bơm qua tim và mạch máu với lực rất lớn. Qua thời gian, huyết áp cao kéo dài sẽ làm mỏi cơ tim và có  thể làm cơ tim phì đại. Năm 2008, 67% số người trưởng thành ở độ tuổi 20 hoặc lớn hơn mắc tiểu đường tự báo cáo lại rằng họ có huyết áp lớn hơn 140/90.

Ở người khỏe mạnh, huyết áp 140/90 được xem là bình thường, nhưng đối với người mắc tiểu đường typ 2, các bác sĩ khuyến cáo giữ huyết áp thấp hơn, dưới 135/80.

Điều này có nghĩa là gì? Con số đầu tiên (135) được gọi là huyết áp tâm thu; nó là áp lực mà máu được đẩy qua tim. Con số thứ hai (80) gọi là huyết áp tâm trương, là áp lực được duy trì bởi các động mạch giữa các lần tim đập. Người khỏe mạnh nên được kiểm tra huyết áp vài lần mỗi năm, nhưng người tiểu đường cần được kiểm tra cẩn thận hơn. Ngoài việc kiểm tra huyết áp ít nhất 4 lần mỗi năm, ADA khuyến cáo tự theo dõi tại nhà, ghi lại các trị số, và cho bác sĩ xem.

Các nguy cơ của tăng huyết áp với tiểu đường.

Theo ADA, sự kết hợp tăng huyết áp và tiểu đường typ 2 là đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng và cố thể làm tăng rất mạnh nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Mắc tiểu đường typ 2 và tăng huyết áp cũng làm tăng khả năng phát triển các bệnh khác liên quan đến tiểu đường, ví dụ như bệnh lý thận, và bệnh võng mạc (mạch máu mắt), có thể gây ra mù. Có rất nhiều bằng chứng quan trọng cho thấy rằng tăng huyết áp mạn tính có thể đẩy nhanh tốc độ các vấn đề về nhận thức liên quan đến tuổi, ví dụ như Alzheimer và/ hoặc mất trí. Đó là bởi vì các mạch máu nuôi não có thể bị tắc nghẽn bởi các mảng chất béo giống như là tim. Năm 2009 một bài báo ở Clinics in Geriatric Medicine, bác sĩ Thomas Obisesan viết rằng “[…] tăng huyết áp được xem như là nguy cơ lớn nhất với đột quỵ, và quan trọng hơn, bệnh Alzheimer.”

Tiểu đường không kiểm soát được không phải là  yếu tố duy nhất làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp. Hãy nhớ rằng, nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ tăng theo hàm mũ nếu bạn có nhiều hơn một trong các nguy cơ sau:

  • Tiền sử gia đình có bệnh lý về tim
  • Stress
  • Chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối
  • Lối sống ít vận động
  • Tuổi cao
  • Béo phì
  • Hút thuốc
  • Bổ sung quá ít Kali hoặc vitamin D
  • Uống quá nhiều rượu
  • Các bệnh mạn tính như bệnh thận, tiểu đường, và/ hoặc ngừng thở khi ngủ.

Dự phòng tăng huyết áp với người tiểu đường.

Những thay đổi nhỏ trong lối sống có thể làm giảm huyết áp của bạn. Phần lớn là chế độ ăn, nhưng tập thể dục hàng ngày cũng được khuyến cáo. Hầu hết các bác sĩ khuyên rằng đi bộ nhanh khoảng 30-40 phút mỗi ngày, nhưng bất kì bài tập aerobic nào cũng có thể làm trái tim bạn khỏe mạnh hơn. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo ít nhất “150 phút mỗi tuần bài tập trung bình- mạnh và/ hoặc 90 phút mỗi tuần bài tập tim- hô hấp tích cực”. Ngoài làm giảm huyết áp, các bài tập thể lực có thể làm cơ tim khỏe và làm giảm độ cứng của động mạch, là tình trạng xảy ra khi tuổi tăng lên nhưng thường nặng hơn khi có tiểu đường typ 2.

Hãy hỏi trực tiếp bác sĩ để thực hiện kế hoạch tập thể dục, đặc biệt nếu trước đây bạn không tập, hay đang cố găng tập thứ gì đó mạnh hơn, hoặc nếu bạn đang có vấn đề về mục tiêu tập luyện. Bắt đầu với 5 phút đi bộ nhanh mỗi ngày và tăng lên theo thời gian. Leo cầu thang bộ thay cho thang máy, hoặc đỗ xe ô tô xa hơn lối vào cửa hàng.

Bạn có thể quen thuộc với nhu cầu cải thiện thói quen ăn uống, như là bỏ đường khỏi thực đơn, nhưng ăn để có trái tim khỏe cũng có nghĩa là cắt giảm muối, cắt giảm thịt nhiều mỡ, và các sản phẩm từ sửa. Hãy cố thử những lời khuyên dưới đây để cải thiện chế độ ăn chuẩn:

  • Hãy ăn nhiều loại rau vào mỗi bữa ăn.
  • Chuyển sang các sản phẩm từ sữa ít béo.
  • Hãy chắc chắn rằng các thức ăn được chế biến sẵn chứa ít hơn 400mg muối
  • Tránh muối ăn.
  • Chọn thịt nạc và cá, hoặc thịt thay thế. 
  • Nấu ăn sử dụng các phương pháp ít béo như là nướng vỉ hoặc nướng bằng lò (tránh chiên thức ăn)
  • Ăn nhiều hoa quả.
  • Ăn nhiều thức ăn nguyên (chưa qua chế biến)
  • Chuyển sang ăn mì ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, và gạo nâu.
  • Ăn các bữa nhỏ hơn.
  • Đừng bỏ bữa sáng.
     
Điều trị tăng huyết áp với tiểu đường.

Trong khi một số người có thể cải thiện tình trạng tiểu đường typ 2tăng huyết áp bằng việc thay đổi lối sống, hầu hết bệnh nhân cần phải dùng thuốc. Phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe chung, một số người cần nhiều hơn một thuốc để làm giảm nguy cơ. Thuốc điều trị huyết áp cao được chia làm 5 nhóm khác nhau: Ức chế enzym chuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin, chẹn beta, chẹn kênh canxi, và lợi tiểu. Một vài thuốc có tác dụng phụ, vì vậy hãy theo dõi cảm nhận của bạn và hãy chắc chắn rằng nói với bác sĩ bất kì các thuốc khác mà bạn đang uống.

Thông tin thêm trong bài viết: Bệnh tuyến giáp và nguy cơ đái tháo đường typ 2

Cảnh Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline)
Bình luận
Tin mới
  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ sơ sinh lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Xem thêm