Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Vaccin phòng tiêu chảy do Rotavirus

Sau khi Mỹ phát hiện mảnh AND của virut PCV-1 trong rotarix, cần nhìn lại quá trình phát minh, thử nghiệm lâm sàng, các loại vaccin hiện có, khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh Mỹ - CDC (năm 2008), nhất là ý kiến của WHO sau sự cố để có cách nhìn toàn diện hơn.

Sau khi Mỹ phát hiện mảnh AND của virut PCV-1 trong rotarix, cần nhìn lại quá trình phát minh, thử nghiệm lâm sàng, các loại vaccin hiện có, khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh Mỹ - CDC (năm 2008), nhất là ý kiến của WHO sau sự cố để có cách nhìn toàn diện hơn.

Dùng vaccin là cách phòng tiêu chảy do Rotavirus

Ở nước ta, theo Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, cứ 2 trẻ dưới 5 tuổi bị tiêu chảy thì có 1 trẻ do Rotavirus, theo thống kê có tới 54% trẻ tiêu chảy là do Rotavirus. Trên thế giới, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có 500.000 trẻ tử vong do bệnh này.

 Rotavirus sống khá lâu trong môi trường (trên sàn nhà, bàn ghế, giường chiếu, đồ chơi, các vật dụng khác, trong nước). Từ phân người bệnh, chúng phân tán vào môi trường rồi nhiễm vào đường tiêu hóa (qua tay, miệng). Sau khi vào cơ thể 12 giờ đến 4 ngày, sẽ gây sốt vừa phải, nôn ói, tiêu chảy. Nôn ói có trước tiêu chảy từ 6 - 12 giờ, vài ngày đầu rất mạnh, giảm dần khi có tiêu chảy. Tiêu chảy lúc đầu mạnh (có khi 20 lần/ngày) sau giảm dần, đa số hết trong vòng 4 - 8 ngày. Bệnh kéo dài 3 - 9 ngày nhưng cũng có trẻ tiêu chảy kéo dài tới 3 tuần, dù đã khỏe, chơi và đòi ăn trở lại.

Các loại vaccin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus hiện nay như: vaccin RotaShield, vaccin đơn giá Rotarix, vaccin ngũ giá RotaTeq ...

Rotarix chứa chủng Rotavirus G1P đã được làm yếu, dùng dự phòng Rotavirut chủng G1 và cả G3, G4, G9. RotaTeq chứa 5 chủng Rotavirus, trong đó có một chủng được làm yếu và huyết thanh chứa kháng thể của 4 chủng khác  G1, G2, G3, G4.

Cho trẻ uống vaccin phòng bệnh tiêu chảy.

Khuyến nghị của CDC về vaccin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus

Tháng 2/2008, CDC đưa ra khuyến nghị mới (thay cho khuyến nghị năm 2006), gồm  một số điểm:

- Tuổi tối đa dùng liều đầu là 14 tuần tuổi (trước kia là 12 tuần tuổi). Tuổi tối đa để dùng liều cuối là 8 tháng tuổi (trước kia là 32 tuần tuổi). Không quy định khoảng cách tối đa giữa các lần dùng (trước kia là không quá 10 tuần).

- Khuyến nghị không đề xuất ưu tiên dùng loại nào. RotaTeq vì dụng cụ uống không chứa latex nên sử dụng được cho trẻ có tật nứt cột sống (spina bifida). Tuy nhiên, nếu chỉ có rotarix thì vẫn dùng loại này cho các trẻ nói trên, vì lợi ích dùng vaccin cao hơn nguy cơ dị ứng.

 - Rotarix dùng 2 liều tốt nhất lúc 2 - 4 tháng tuổi. RotaTeq dùng 3 liều tốt nhất lúc 2 - 4 - 6 tháng tuổi.

- Khi dùng liều nhắc lại, tốt nhất là dùng loại đã dùng lần trước nhưng nếu không nhớ lần trước dùng loại nào, hoặc không còn loại đó, thì cũng không hoãn, mà tiếp tục dùng đủ liệu trình với vaccin hiện có.

- Những cảnh báo trong khuyến nghị 2008 vẫn như khuyến nghị năm 2006: tránh dùng cho trẻ đang bị viêm dạ dày ruột cấp từ vừa đến nặng. Nên hoãn dùng cho trẻ có các triệu chứng cấp tính với thể trung bình cho đến khi không còn triệu chứng. Cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ khi dùng ở trẻ suy giảm miễn dịch (nguyên phát hay mắc phải) hoặc khi có tiền sử lồng ruột.

Khuyến nghị năm 2008 có linh hoạt hơn về tuổi, khoảng cách giữa các lần dùng nên tiềm năng số lượng trẻ được dùng tăng lên, cách dùng cũng thuận lợi hơn.

Vai trò của vaccin và sự cố phát hiện DNA của PCV-1

Tại Mỹ, năm 2007 - 2008, trẻ nhiễm Rotavirus giảm khoảng 50%. Trong 18 tuần đầu năm 2008, tỷ lệ mẫu thử dương tính với Rotavirus chỉ là 6% trong khi tỷ lệ này cùng kỳ năm 2006 là 54%, năm 2007 là 57%. Sự giảm các tỷ lệ này là do dùng vaccin. Theo ghi nhận của WHO, năm 2009 đã giảm khoảng 45% (tức là giảm 228.000) trẻ tử vong do  tiêu chảy Rotavirus. Thành công này do sự hợp tác của WHO PATH, CDC trong nỗ lực chung hạn chế tử vong do tiêu chảy Rotavirus. Ngày 5/6 /2009, WHO khuyến nghị các quốc gia  đưa vaccin Rotavirus vào chương trình tiêm chủng.

Sự cố có mảnh DNA của PCV-1 (trong 2 mẫu nghiên cứu tại Mỹ) trong rotarix theo Hãng GSK là do nguyên liệu sản xuất đi từ ngân hàng máu, chất cốt Rotavirus có lẫn DNA này. Về lý thuyết PCV-1 có trong thịt lợn, nhưng không phát triển trong cơ thể người, nên không gây nguy hiểm khi uống rotarix lẫn DNA của PCV-1. Tuy nhiên, đây là mảnh DNA lạ, hồ sơ đăng ký nhập khẩu, GSK không nói rõ, vì thế Cục Quản lý Dược nước ta  thông báo tạm ngừng dùng rotarix. Tuy nhiên, WHO lên tiếng đồng tình với quan điểm của FDA rằng “những phát hiện này không hiện diện bất cứ nguy cơ nào đối với sức khỏe cộng đồng”.

Các cách tiệt khuẩn thường dùng đối với vi sinh khác hầu như không mấy hiệu quả với Rotavirus. Do vậy, trẻ dưới 5 tuổi thường ít nhất có 1 lần bị nhiễm, chủ yếu là trẻ từ 3 - 24 tháng tuổi. Dùng vaccin là cách phòng tiêu chảy Rotavirus chủ động, hiệu quả nhất.

Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

  • 23/08/2025

    Thời điểm ăn trái cây phù hợp với người bệnh đái tháo đường

    Ăn trái cây đúng cách rất có lợi cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, vì cơ thể mỗi người là khác nhau nên người bệnh cần chú ý lựa chọn cách ăn phù hợp với mình.

  • 23/08/2025

    Chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách

    Sức khỏe răng miệng không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp nụ cười mà còn liên quan mật thiết đến sức khỏe tổng thể. Một hàm răng khỏe mạnh giúp bạn nhai thức ăn dễ dàng, cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch hay tiểu đường.

Xem thêm