Thuốc lá điện tử (vape, E-cigarettes) là thiết bị chạy bằng pin có thể trông giống như thuốc lá bình thường hoặc một chiếc bút. Có hàng trăm loại thuốc lá điện tử, và đôi khi chúng được quảng cáo như là một loại thuốc giúp bạn hạn chế lượng chất độc nicotine bạn đưa vào cơ thể khi sử dụng thuốc lá truyền thống.
Tất cả thuốc lá điện tử đều hoạt động theo cùng một nguyên lý cơ bản:
- Chúng có khoang chứa đầy chất lỏng bao gồm chất nicotine, hương liệu, và các loại hóa chất khác.
- Thiết bị làm nóng biến chất lỏng thành hơi để bạn hít khi bạn hút thuốc.
- Có một cần hút để bạn đặt miệng vào khi hút được gọi là "vaping".
Chúng có an toàn không?
Hầu hết thuốc lá điện tử đều chứa chất hóa học nicotine là chất gây nghiện. Khi bạn ngừng sử dụng nó, bạn có thể cảm thấy chán nản và dễ cáu kỉnh. Nicotine không tốt cho những người có vấn đề về tim. Và một số nghiên cứu ban đầu cho thấy nó có thể làm tổn thương động mạch của bạn. Nó cũng có thể:
- Ảnh hưởng xấu đến sự phát triển trí não của trẻ của trẻ cũng như trí nhớ và sự chú ý.
- Ảnh hưởng đến em bé trong bụng mẹ. Phụ nữ mang thai không nên sử dụng bất cứ thứ gì có nicotine.
Nhưng những điều làm chúng ta băn khoăn không chỉ có nicotine.
Một số loại thuốc lá điện tử có chứa formaldehyde - hóa chất thường được sử dụng trong vật liệu xây dựng, và là một số thành phần được sử dụng trong chất chống đông có thể gây ung thư.
Các mùi hương trong thuốc lá điện tử cũng cần được chú ý. Một số thuốc lá điện tử sử dụng một chất hoá học được gọi là diacetyl, thường được thêm vào thực phẩm như bỏng ngô. Khi hít phải, nó có thể gây nguy hiểm. Theo Erika Sward Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ, diacetyl là một loại hóa chất gây nên các bệnh về phổi.
Liệu chúng có an toàn hơn việc hút thuốc lá?
Neal Benowitz, MD, một nhà nghiên cứu về nicotine tại Đại học California, San Francisco, cho biết thuốc lá điện tử không được coi là an toàn 100%, nhưng hầu hết các chuyên gia đều cho rằng chúng ít nguy hiểm hơn thuốc lá. Hút thuốc lá gây ra tử vong cho gần một nửa triệu người một năm tại Hoa Kỳ. Hầu hết các tác hại xuất phát từ hàng ngàn loại hóa chất bị đốt cháy và hít vào theo khói.
Thuốc lá điện tử không cháy, vì vậy chúng ta không phải là tiếp xúc với những chất độc đó. Theo một chuyên gia từ Tổ chức Y tế Công cộng Anh ước tính rằng thuốc lá điện tử gây hại ít hơn 95% so với thuốc lá thông thường.
Kenneth Warner, nhà nghiên cứu về thuốc lá của Đại học Michigan đã nói rằng tác hại của thuốc lá điện tử có thể gây tranh cãi. Tuy nhiên, theo quan sát thực tế, chúng có thể giảm ít nhất 80 đến 85% tác hại so với thuốc lá thông thường. Tuy nhiên mối nguy hiểm từ thuốc lá điện tử không phải là không có nhưng có lẽ nó rất thấp.
Thuốc lá điện tử có giúp người hút thuốc bỏ thuốc lá?
Có những trường hợp sử dụng thuốc lá điện tử để bỏ thuốc lá thành công nhưng điều đó không đúng với tất cả mọi người. Hầu hết mọi người sử dụng cả thuốc lá điện tử và thuốc lá truyền thống, mọi người sử dụng thuốc lá điện tử ở những nơi họ không thể sử dụng thuốc lá truyền thống như tại một số nhà hang, công sở.
Erika Sward chỉ ra rằng theo FDA (Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ), không có bằng chứng nào cho thấy thuốc lá điện tử là an toàn và hiệu quả trong việc giúp người hút thuốc bỏ thuốc lá.
Còn theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ thì thuốc lá điện tử chỉ nên được sử dụng như là một phương pháp cuối cùng để bỏ thuốc lá khi mà những phương pháp khác không phát huy tác dụng.
Thuốc lá điện tử có phải con đường dẫn trẻ em tới sử dụng thuốc lá?
Một nghiên cứu năm 2016 trên tạp chí Pediatrics nhận thấy rằng thanh thiếu niên không hút thuốc nhưng đã sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ hút thuốc lá gấp sáu lần so với những trẻ không hút.
Một nghiên cứu trong Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ năm 2015 cũng đã tìm ra một kết quả tương tự. Các nhà nghiên cứu khảo sát 2,500 học sinh trung học Los Angeles không bao giờ hút thuốc. Họ phát hiện ra rằng những đứa trẻ sử dụng thuốc lá điện tử có nhiều khả năng hút thuốc lá hoặc các sản phẩm giống thuốc lá khác hơn những trẻ không hút thuốc lá điện tử.
Một số thông tin khác bạn nên biết
Thuốc lá điện tử có thể phát nổ, tại Mỹ đã có 134 báo cáo về tình trạng ắc quy của thuốc lá quá nóng, bắt lửa, hay phát nổ từ năm 2009 đến tháng 1 năm 2016. Một số người bị thương nặng.
Thuốc lá điện tử có thể gây độc với con người. Chất nicotine lỏng đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ. Hãy giữ thuốc lá điện tử ở xa tầm tay của trẻ nhỏ.
Một điều nữa bạn cần nhớ đó là tất cả các thông tin và số liệu của bài viết đều dựa trên các nghiên cứu và các loại thuốc lá điện tử được sử dụng tại Mỹ. Trong khi tại Việt Nam các loại thuốc lá điện tử không có nguồn gốc rõ ràng, không đảm bảo qui định an toàn về cháy nổ hay các loại hóa chất trong thuốc có thể gây nguy hại cho sức khỏe con người.
Bs. Nguyễn Thế Võ - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Webmd