Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Thuốc gây nghiện không chỉ bao gồm những loại ma túy, các loại thuốc chữa bệnh kê đơn hoặc không kê đơn cũng có thể khiến bạn bị phụ thuộc. Tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng có thể giúp bạn tránh được việc lạm dụng thuốc.

Các loại thuốc gây nghiện thường gặp

Các thuốc an thần nhóm barbiturat

Những thuốc giảm đau an thần như phenobarbital, pentobarbital (Nembutal) và secobarbital (Seconal) có thể giúp bạn giảm lo lắng, gây ngủ và điều trị một số loại co giật. Nhưng nếu bạn uống nhiều hơn chỉ định, bạn có thể bị nghiện. Liều cao có thể gây khó thở, đặc biện nếu bạn sử dụng thuốc cùng với rượu. Nếu bạn không thể hoạt động mà không có thuốc an thần loại barbiturat, bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ bởi lún sâu vào sự phụ thuộc thuốc rất nguy hiểm.

Benzodiazepin

Valium (diazepam) và Xanax (alprazolam) là hai thuốc điển hình thuộc nhóm benzodiazepin – một loại thuốc giảm đau an thần khác. Nó có thể giúp bạn giảm lo lắng, cắt cơn hoảng sợ và gây ngủ. Nhóm thuốc này hoạt động tốt và an toàn hơn barbiturat. Nhưng khi sử dụng quá liều cũng có thể bị phụ thuộc và gây nghiện. Những thuốc kê đơn không nên chia sẻ, chúng chỉ được sử dụng cho những người được bác sĩ chỉ định.

Thuốc ngủ

Nếu bạn khó ngủ, các thuốc như zoldipem (Ambien). Eszopiclone (Lunesta) có thể giúp bạn nghỉ ngơi khi cần. Nhưng nếu bạn sử dụng chúng trong thời gian dài hơn chỉ định của bác sĩ, bạn có thể bắt đầu cần chúng mới ngủ được. Mặc dù chúng không gây nghiện như một số loại thuốc ngủ nhưng các bác sĩ vẫn lo lắng việc bạn phụ thuộc thuốc nếu bạn không uống thuốc chỉ định.

Codein và morphin

Một số thuốc kê đơn gây nghiện thường gặp là những thuốc giảm đau, đặc biệt là nhóm opioid. Những thuốc này có tác dụng giảm đau tốt nhưng nếu được sử dụng với một liều lượng lớn có thể gây hưng phấn ở mức độ cao và nhiều tác dụng phụ nguy hiểm khác. Các bác sĩ thường kê morphin để giảm đau nặng và codein để giảm đau nhẹ hoặc giảm ho. Một số biệt dược của morphin như Avinza, Kadian và MS Contin.

OxyCotin, Percocet

Một thuốc giảm đau khác thuộc nhóm opioid là oxycodon, bao gồm các biệt dược OxyCotin, Percocet, Percodan, và Roxicodone. Những người nghiện oxycodon có thể nghiền nát nó và hít hoặc tiêm chích, làm tăng đáng kể nguy cơ quá liều. Tên đường phố bao gồm "oxy", "O.C." và "oxycotton" cho OxyContin và "percs" cho Percocet hoặc Percodan.

Vicodin, Lortab, Lorcet

Những thuốc này có chứa opioid hydrocodon và acetaminophen. Những thuốc opioid có thể gây ngủ và táo bón. Ở liều cao, thuốc có thể gây những vấn đề hô hấp nguy hiểm. Vicodin còn được gọi với các tên gọi bao gồm “vike” và “Watson-387”.

Amphetamin

Khi sử dụng theo đơn, các thuốc kích thích như amphetamin bao gồm Adderall và Dexedrin có thể điều trị bệnh tăng động giảm chú ý. Nhưng một số người sử dụng amphetamin liều cao để tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo, hoặc để giảm cân. Bạn cũng có thể bị nghiện các chất kích thích này. Ở liều cao, thuốc có thể gây tăng nhiệt độ cơ thể ở mức độ nguy hiểm, nhịp tim không đều và thậm chí là ngừng tim.

Methylphenidate

Loại thuốc này được sử dụng để điều trị tăng động giảm chú ý, bao gồm các biệt dược Concerta, Metadate, Methylin, và Ritalin. Nếu bạn uống methylphenidate cùng với những thuốc thông mũi thường gặp có thể gây tăng huyết áp ở mức nguy hiểm hoặc nhịp tim không đều.

Dextromethorphan

Dextromethorphan là một thành phần phổ biến trong các loại thuốc không kê đơn chữa ho và cảm lạnh, bạn có thể dễ dàng tìm thấy nó trong lọ siro ho ở tủ thuốc gia đình. Nhưng ở liều lượng lớn nó có thể gây hưng phấn cao và ảo giác, nôn mửa, nhịp tim nhanh và hiếm gặp hơn là tổn thương não.

Pseudoephedrine

Pseudoephedrine có tác dụng làm thông mũi, được dùng nhiều trong các thuốc chữa cảm lạnh không kê đơn. Mặc dù nó giúp bạn hết nghẹt mũi nhưng cũng là một thành phần của metamphetamin bất hợp pháp (hay còn gọi là “meth”) – một loại ma túy tổng hợp. Để hạn chế lạm dụng meth, pháp luật của một số quốc gia trong đó có Hoa Kỳ hiện nay kiểm soát tiêu thụ các sản phẩm có chứa pseudoephedrin.

Xác định một viên thuốc nghi ngờ

Nếu bạn tìm thấy một viên thuốc ngẫu nghiên xung quanh nhà hoặc trong áo khoác của con bạn? Bạn cần mang đến một dược sĩ để xác định vì có hàng trăm các loại thuốc và hàng ngàn viên thuốc có hình dạng, màu sắc và kích thước khác nhau.

Nếu người thân bị nghiện, bạn phải làm gì?

Nếu bạn lo lắng rằng một người thân nào đó bị lạm dụng thuốc thì tốt nhất bạn nên hỏi trực tiếp họ. Đồng thời, bạn cũng nên chú ý đến các biểu hiện nghiện như thay đổi hành vi hoặc thuốc trong tủ thuốc tự nhiên biến mất.

Nhiều người cho rằng sử dụng các thuốc thường ngày trong gia đình hoặc thậm chí là các loại thuốc kê đơn an toàn hơn so với ma túy bởi chúng hợp pháp. Nhưng bạn cần phải giải thích cho họ những rủi ro có thể gặp. Bạn cũng nên làm sạch tủ thuốc của bạn bằng cách loại bỏ những thứ thuốc không cần thiết và theo dõi số lượng những thuốc còn được bảo quản để sử dụng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nguy cơ của việc lạm dụng thuốc giảm đau

 

Ts Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 06/06/2025

    10 loại thực phẩm có nhiều lợi khuẩn hơn sữa chua

    Sữa chua là nguồn cung cấp lợi khuẩn nổi tiếng, có thể hỗ trợ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột nhưng còn nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng và giàu lợi khuẩn hơn sữa chua.

  • 06/06/2025

    Tại sao trẻ sơ sinh bị chảy dịch mắt?

    Đối với các bậc cha mẹ có con nhỏ sơ sinh, việc quan sát đôi mắt của trẻ – kể cả khi trẻ đang ngủ – là một trải nghiệm đầy cảm xúc. Tuy nhiên, nếu phát hiện mắt trẻ có dịch nhầy hoặc hiện tượng dính kết, điều này có thể khiến cha mẹ lo lắng. Vậy tình trạng này có phải là dấu hiệu đáng quan ngại về mặt y tế hay không?

  • 05/06/2025

    Làm thế nào để có làn da khỏe đẹp?

    Làn da khỏe đẹp không chỉ đến từ mỹ phẩm mà còn phản ánh lối sống và thói quen chăm sóc hàng ngày. Muốn da rạng rỡ, cần kết hợp chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và quy trình chăm sóc phù hợp…

  • 05/06/2025

    Nguyên nhân và điều trị chứng mộng du

    Mộng du là một chứng rối loạn khiến bạn đứng dậy và đi bộ loanh quanh trong khi ngủ. Điều này thường xảy ra khi bạn đang chuyển từ trạng thái ngủ sâu sang trạng thái ngủ nhẹ hơn hoặc khi bạn thức dậy. Bạn không thể phản ứng khi đang mộng du và thường không nhớ điều đó. Trong một số trường hợp, bạn có thể nói và không hiểu những gì mình đang nói.

  • 04/06/2025

    3 cách gội đầu giảm rụng tóc

    Giảm rụng tóc là một quá trình cần sự kiên nhẫn và kết hợp nhiều yếu tố. Việc gội đầu đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe da đầu và giảm thiểu tình trạng rụng tóc.

  • 04/06/2025

    Sốt xuất huyết Dấu hiệu nhận biết sớm và phương pháp điều trị hiệu quả

    Sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt phổ biến tại các khu vực nhiệt đới như Việt Nam, nơi mùa mưa tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn sinh sôi mạnh mẽ. Với hàng triệu ca nhiễm được ghi nhận mỗi năm trên toàn cầu, bệnh không chỉ đe dọa sức khỏe cộng đồng mà còn tiềm ẩn nguy cơ tử vong nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

  • 04/06/2025

    Giải tỏa stress mùa thi cho teen cấp 2: những phương pháp đơn giản mà hiệu quả

    Mùa thi luôn là thời điểm đầy thử thách đối với các teen cấp 2, đặc biệt là khi các em phải đối mặt với áp lực từ kỳ thi chuyển cấp hoặc các bài kiểm tra quan trọng cuối năm. Lượng kiến thức lớn, kỳ vọng từ gia đình, thầy cô và chính bản thân khiến nhiều học sinh rơi vào trạng thái stress mùa thi.

  • 03/06/2025

    Tăng huyết áp trong thời tiết nóng: Lưu ý cho người cao tuổi

    Mùa hè đến, thời tiết nóng bức không chỉ mang lại cảm giác khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, đặc biệt đối với người cao tuổi mắc bệnh tăng huyết áp. Đây là một trong những bệnh lý mãn tính phổ biến nhất ở Việt Nam, với tỷ lệ mắc cao ở nhóm tuổi trên 60.

Xem thêm