Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ánh sáng tia cực tím có thực sự tiêu diệt mầm bệnh?

Gần đây, chắc hẳn bạn đã nghe thấy nhiều thông tin về hiệu quả của tia cực tím, bao gồm cả ánh sáng mặt trời, và liệu nó có tiêu diệt virus như virus SARS- CoV-2 hay không?

Trên thực tế, có bằng chứng cho thấy tia UVC, một trong 3 loại tia UV, có thể tiêu diệt virus. Nhưng đó không có nghĩa là bạn nên chạy ra ngoài và mua một đèn UV hoặc cây phát tia cực tím. Dưới đây là những điều bạn cần biết về tia cực tím.

Đèn UV hoạt động như thế nào

Các bệnh viện và phòng thí nghiệm đã sử dụng đèn UV để khử trùng thiết bị và bề mặt từ lâu nay. Tia UV phá vỡ vật liệu di truyền của vi trùng (là các phân tử ADN hoặc ARN). Nhưng qua nhiều năm, nghiên cứu cho thấy trong ba loại tia UV chính (UVA, UVB và UVC) thì UVC dường như là hiệu quả nhất.

Gần đây, nghiên cứu của Đại học Columbia, Hoa Kỳ đã cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc sử dụng tia UVC để ngăn chặn sự lây lan của COVID-19. Nghiên cứu cho thấy tia UVC loại bỏ hai loại virus corona theo mùa và đang thử nghiệm với virus gây ra COVID-19

Mặc dù nghiên cứu vẫn còn sơ bộ, nhưng những phát hiện trước đây đã cho thấy ánh sáng UVC có thể làm bất hoạt virus cúm H1N1 trong không khí cũng như một số vi khuẩn kháng thuốc. Điều này có nghĩa là ánh sáng UVC có khả năng ngăn chặn sự lây lan của Covid-19.

Một nghiên cứu sơ bộ khác với các mảnh vải từ mặt nạ N95 và thép không rỉ bị nhiễm SARS-CoV-2 đã cho thấy sau khi được chiếu tia UVC trong vòng một giờ, virus đã bị giết chết trên cả hai bề mặt. (Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn đang được tiến hành và xem xét, chưa có kết luận chính thức)

Vấn đề với các sản phẩm UVC

Khi đọc những nghiên cứu đó, chắc hẳn bạn đang suy nghĩ về việc mua một chiếc đèn cực tím trên mạng để khử trùng nhà cửa.

Nhưng theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), các thiết bị này chưa được FDA chấp thuận và chưa đánh giá về độ an toàn cũng như hiệu quả của những sản phẩm đó.

Vấn đề lớn nhất ở những sản phẩm này là không thể chắc chắn được những loại đèn này có cung cấp đủ lượng tia UVC đến những bề mặt cần được khử trùng hay không.

Sẽ không có nghĩa lý gì nếu bạn mua một chiếc đèn UV và phải chiếu lên chiếc điện thoại của mình trong một tiếng đồng hồ. Hơn nữa, nếu bức xạ lớn còn có thể ảnh hưởng đến da và mắt của bạn.

Nếu bạn muốn dùng thử, bạn nên đầu tư vào một chiếc hộp UVC và có thể đặt đồ dùng vào đó để khử trùng trong vòng khoảng 10 phút. (Đừng sử dụng đèn chiếu UV lên các chất liệu như vải vóc hoặc chất liệu xốp như giấy hoặc bìa vì có thể làm hư hỏng đồ vật).

Mặc dù UVC khử trùng nhanh và đáng tin cậy nhất trên các bề mặt không xốp như thủy tinh, nhựa, kim loại và gỗ được đánh vecni, nhưng việc khử trùng đồ vật bằng chất tẩy rửa thông thường cũng nhanh hơn và an toàn hơn, phù hợp với nhiều vật liệu hơn so với sử dụng đèn UV. Ngoài ra, việc sử dụng đèn UV cũng làm tăng thời gian tiếp xúc của bạn với tia UV, làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến da và mắt.

Vậy còn “sử dụng” ánh nắng để khử trùng thì sao?

Có thể bạn đang nghĩ nếu tia UVC có tác dụng như vậy thì sao không dùng chính ánh nắng mặt trời để khử khuẩn? Tuy nhiên, tia UVC từ mặt trời đã bị chặn bởi khí quyển của trái đất. Vì vậy, những tia UV mà bạn tiếp xúc trong những ngày nắng chính là tia UVA và một ít tia UVB, mà những tia này lại không diệt được virus hiệu quả.

Có một số bằng chứng, cũng như nghiên cứu sơ bộ cho thấy ánh sáng mặt trời mô phỏng đã làm bay hơi những giọt Covid-19 sau ba phút trên cả bề mặt không xốp và trong không khí. Nhưng nếu bạn ở ngoài trời và hít những giọt bắn từ một người nhiễm bệnh gần bạn thì bạn vẫn có thể bị nhiễm. Đó là một lý do theo nghiên cứu tháng 4 năm 2020 trên Tạp chí Hô hấp châu Âu, nhiệt độ cao và bức xạ UV không làm giảm sự lan truyền của Covid-19.

Vì vậy, nếu bạn muốn đối phó với một số tia UV thì hãy bôi kem chống nắng, đeo khẩu trang và tránh xa mọi người ít nhất 2m.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tia cực tím gây ung thư da như thế nào?

 

Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm