Phytosterol - Chất dinh dưỡng ‘Tốt cho tim mạch’, nhưng cũng có mặt xấu với sức khỏe của bạn

Phytosterol là gì?

Phytosterol, hoặc sterol thực vật, là một họ các phân tử liên quan đến cholesterol. Chúng được tìm thấy trong màng tế bào của thực vật, nơi chúng đóng những vai trò quan trọng - giống như cholesterol ở người. Các phytosterol phổ biến nhất trong chế độ ăn uống của bạn là campesterol, sitosterol và stigmasterol. Stanol thực vật - một hợp chất khác xuất hiện trong chế độ ăn uống của bạn - cũng tương tự như vậy.

Hàm lượng phytosterol trong dầu thực vật và bơ thực vật

Nhiều loại thực phẩm thực vật lành mạnh - bao gồm các loại hạt, trái cây, rau và các loại đậu - chứa một lượng đáng kể phytosterol. Dầu thực vật có hàm lượng phytosterol rất cao. Bởi vì những chất này được thêm vào nhiều thực phẩm chế biến, tổng lượng phytosterol trong chế độ ăn uống có lẽ lớn hơn bao giờ hết. Hạt ngũ cốc cũng chứa một lượng phytosterol khiêm tốn và có thể là nguồn chính cho những người ăn nhiều ngũ cốc. Hơn nữa, phytosterol được thêm vào bơ thực vật, sau đó được dán nhãn "giảm cholesterol" và được tuyên bố là giúp ngăn ngừa bệnh tim. Tuy nhiên, khẳng định này là không rõ ràng.

Phytosterol và sức khỏe tim mạch còn nhiều tranh cãi

Một thực tế đã được chứng minh rõ ràng rằng phytosterol có thể làm giảm mức cholesterol. Ăn 2-3 gam phytosterol mỗi ngày trong 3–4 tuần có thể làm giảm lượng cholesterol LDL “xấu” khoảng 10%. Điều này đặc biệt hiệu quả đối với những người có cholesterol cao - cho dù họ có đang dùng thuốc statin làm giảm cholesterol hay không. Phytosterol được cho là hoạt động bằng cách cạnh tranh giành các enzym tương tự như cholesterol trong ruột của bạn, ngăn chặn hiệu quả việc hấp thụ cholesterol. Mặc dù mức cholesterol cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim, nhưng chúng cũng không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh tim. Vì vậy, tác hại của của cholesterol đến bệnh tim mạch vẫn còn nhiều tranh luận.

Một số nghiên cứu khác chỉ ra phytosterol có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một nghiên cứu lở Scandinavia trên số lượng lớn đối tượng cho thấy những người có nhiều phytosterol trong máu có nhiều khả năng bị lên cơn đau tim hơn. Trong một nghiên cứu khác ở nam giới bị bệnh tim cho thấy những người có nồng độ phytosterol trong máu cao, sẽ có nguy cơ đau tim cao hơn gấp ba lần người khác. Hơn nữa, các nghiên cứu trên chuột cống và chuột nhắt cho thấy phytosterol làm tăng tích tụ mảng bám trong động mạch, gây đột quỵ và rút ngắn tuổi thọ. 

Có thể bảo vệ chống lại bệnh ung thư

Một số bằng chứng cho thấy phytosterol có thể làm giảm nguy cơ ung thư. Các nghiên cứu trên người cho thấy những người tiêu thụ nhiều phytosterol nhất có nguy cơ mắc bệnh ung thư dạ dày, phổi, vú và buồng trứng thấp hơn. Các nghiên cứu trên động vật cũng chỉ ra rằng phytosterol có thể có đặc tính chống ung thư, giúp làm chậm sự phát triển và lây lan của các khối u. Trong nhiều thiên niên kỷ, phytosterol đã là một phần của chế độ ăn uống của con người như một thành phần của rau, trái cây, các loại đậu và các loại thực phẩm thực vật khác. Tuy nhiên, chế độ ăn uống hiện đại ngày nay chứa một lượng cao bất thường - phần lớn là do tiêu thụ dầu thực vật tinh chế và thực phẩm tăng cường.

Trong khi tiêu thụ nhiều phytosterol được cho là có lợi cho tim mạch, bằng chứng cho thấy chúng có nhiều khả năng gây ra bệnh tim hơn là ngăn ngừa nó. Mặc dù ăn phytosterol từ thực phẩm toàn thực vật là tốt, nhưng tốt nhất bạn nên tránh thực phẩm bổ sung giàu phytosterol.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm giúp hạ cholesterol, phòng ngừa đau tim, đột quỵ