Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu chung về ung thư và nguyên nhân

Cùng trang bị những kiến thức chung về ung thư và nguyên nhân để có hành động phòng tránh phù hợp.

Ung thư là gì?

Trong những định nghĩa đơn giản nhất, ung thư là tế bào trưởng thành và nhân đôi một cách không thể kiểm soát, xâm chiếm các mô khác. Các tế bào có thể trở thành ung thư do các khuyết tật hoặc đột biến DNA hợp lại. Một số khuyết tật di truyền cụ thể (ví dụ, đột biến  BRCA1và BRCA2) và nhiễm khuẩn có thể tăng nguy cơ ung thư. Các yếu tố môi trường (Ví dụ, ô nhiễm không khí) và lối sống không lành mạnh – chẳng hạn hút thuốc và lạm dụng rượu bia – cũng có thể phá hủy DNA và dẫn đến ung thư.

Phần lớn trường hợp các tế bào có khả năng phát hiện và sửa chữa DNA bị tổn hại. Nếu  bị tàn phá nặng nề và không thể tự sửa chữa, tế bàothường trải qua quá trình được gọi là chết tế bào theo lập trình. Ung thư xảy ra khi tế bào bị phá hủy tiếp tục phát triển, phân chia và tăng nhanh bất thường thay vì tự hủy hoại.

Khối u ác tính và khối u lành tính

Khối u là một khối tế bào bất thường. Khối u có thể chia làm u lành tính (không ung thư) và u ác tính (ung thư).

U lành tính

Khối u lành tính phát triển cục bộ và không phát tán. Do đó, khối u lành tính không được coi là ung thư. Tuy nhiên, khối u lành tính vẫn có thể sẽ gây nguy hiểm nếu khối u chèn ép lên các cơ quan quan trọng khác, ví dụ như các khối u não có thể gây chèn ép não gây các triệu chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm.

U ác tính

U ác tính có khả năng lan và xâm chiếm các mô khác. Quá trình này được gọi là di căn, là đặc điểm chính của ung thư. Có nhiều loại u ác tính khác nhau dựa vào điểm xuất phát của ung thư.

Ung thư di căn

Là quá trình khi tế bào ung thư có thể tách khỏi khối u ác tính và đi vào cơ thể, xâm nhập các mô khác.  Ung thư di căn đến nơi khác qua mạch bạch huyết và mạch máu. Tế bào ung thư từ khối u ban đầu có thể di chuyển đến các nơi khác như phổi, xương, gan, não và các vùng khác. Những khối u di căn là “ung thư thứ phát” vì chúng phát sinh từ khối u ban đầu.                                                         

Ung thư di căn

Ung thư di căn sẽ vẫn sử dụng tên của ung thư. Ví dụ, ung thư bàng quang di căn đến gan sẽ không gọi là ung thư gan. Nó gọi là ung thư bàng quang di căn. Sự di căn có thể giúp biết được giai đoạn và điều trị của ung thư. Một số loại ung thư di căn có thể chữa được nhưng phần nhiều thì không.  

Nguyên nhân gây ung thư là gì?

Một số gen nhất định kiểm soát chu kì sống – tăng trưởng, thực hiện chức năng, phân chia và chết – của một tế bào. Khi những gen này bị phá hủy, sự cân bằng giữa tế bào bình thường và tế bào chết sẽ bị mất đi. Tế bào ung thư  gây ra do DNA bị phá hủy và tế bào tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát. Sau đây là danh sách một số yếu tố phá hủy DNA và tăng nguy cơ ung thư đã biết:

Nguyên nhân ung thư: Đột biến

Đột biến gen có thể gây ung thư. Ví dụ, đột biến gen BRCA1 và BRCA2 (liên quan đến nguy cơ cao ung thư vú và buồng trứng) có thể ức chế khả năng của cơ thể trong việc bảo vệ và sửa chữa DNA. Sao chép trình tự gen đột biến có thể di truyền qua đời sau, dẫn đến nguy cơ ung thư do di truyền gen.  

Nguyên nhân ung thư: Môi trường

Ung thư có thể bị gây ra bởi tiếp xúc với môi trường. Ánh mặt trời có thể gây ung thư bằng tia cực tím . Ô nhiễm không khí chẳng hạn bụi than, bụi gỗ, bụi amiăng và asen

Nguyên nhân ung thư: Vi sinh vật

Một số loại vi sinh vật được biết là làm tăng nguy cơ ung thư. Chúng bao gồm vi khuẩn như là  H. pylori, mà có thể gây ra loét dạ dày và ung thư đường ruột. Nhiễm khuẩn khác (bao gồm Epstein-Barr, HPV, và viêm gan B và C) cũng có mối liên quan với ung thư.

Nguyên nhân ung thư: Lối sống

Lối sống có thể dẫn đến ung thư hay không. Khẩu phần không lành mạnh, lười vận động, béo phì, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá và phơi nhiễm với chất hóa học và chất độc đều có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư. 

Ngọc Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medicinenet
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

Xem thêm