Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Làm thế nào để bà mẹ có đủ sữa cho con bú?

Nuôi con bằng sữa mẹ có nhiều lợi ích về sức khỏe cho cả mẹ và con. Để có đủ sữa cho con, các bà mẹ cần hiểu rõ về quá trình tiết sữa và một số yếu tố ảnh hưởng đến việc tiết sữa để cho con bú có hiệu quả.

Sữa mẹ bài tiết theo cơ chế phản xạ. Khi trẻ bú xung động cảm giác đi từ vú lên não kích thích tuyến yên sản uất hormon prolactin và oxytocin, sau đó hai hormon này đi vào máu và đến vú. Prolactin kích thích các tế bào tiết sữa ở các nang sữa để sản xuất sữa gọi là phản xạ tạo sữa. Oxytocin có tác dụng làm co các cơ xung quanh nang sữa để dẫn sữa ra đầu vú được gọi là phản xạ tống sữa.
Phản xạ oxytocin dễ bị ảnh hưởng bởi những ý nghĩ và cảm giác của người mẹ. Nếu bà mẹ cảm thấy hài lòng, thương yêu trẻ, tin tưởng vào sữa mình tốt thì sẽ hỗ trợ cho phản xạ này, nhưng nếu bà mẹ lo lắng hoặc nghi ngờ mình không đủ sữa có thể cản trở phản xạ tống sữa ảnh hưởng đến sự xuống sữa. Vì vậy, điều quan trọng và quyết định để bà mẹ có đủ sữa là cách cho con bú.
Hướng dẫn bà mẹ cho con bú đúng cách.
 
Cho con bú đúng cách
Bú sớm ngay sau đẻ để trẻ bú được sữa non: Sữa non tiết ra tuy ít nhưng vẫn thỏa mãn nhu cầu của trẻ trong những ngày đầu. Không nên cho trẻ uống nước đường, nước cam thảo, mật ong, sữa bò... trước khi bắt đầu bú mẹ vì dễ có nguy cơ nhiễm khuẩn, không dung nạp thức ăn và cản trở ngậm bắt vú làm cho trẻ không muốn bú mẹ.
Bú đúng cách để trẻ ngậm bắt vú tốt: Bà mẹ có thể nằm hoặc ngồi ở tư thế thoải mái, thư giãn để cho con bú. Bế trẻ áp sát vào người mình, mặt trẻ quay vào vú mẹ, mũi trẻ đối diện với núm vú, đầu và thân trẻ phải nằm trên cùng một đường thẳng và đỡ thân trẻ bằng cách đặt lưng trẻ dọc theo cánh tay. Sau đó, bà mẹ dùng tay nâng vú, đặt các ngón tay vào thành ngực, ngón cái ở phía trên vú, các ngón còn lại ở phía dưới vú. Để trẻ ngậm bắt vú tốt thì miệng trẻ phải mở rộng, cằm tỳ vào vú mẹ, môi dưới hướng ra ngoài và quầng vú ở phía trên miệng trẻ để lộ nhiều hơn ở phía dưới miệng. Nếu trẻ bú đúng cách thì bà mẹ không bị đau vú hoặc nứt núm vú.
Bú thường xuyên theo nhu cầu của trẻ: Cho trẻ bú bất cứ lúc nào trẻ muốn, không hạn chế thời gian và số lần cho bú. Số lần cho bú ở trẻ nhỏ nhiều hơn trẻ lớn, thời gian của mỗi bữa bú tùy thuộc vào từng trẻ, trung bình khoảng từ 15-20 phút, thông thường khi cho trẻ bú no thì tự nhả vú ra.
Bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để giúp trẻ tăng trưởng và phát triển hài hòa, phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn. Trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, nếu trẻ bú đủ sữa thì trong 6 tháng đầu trẻ phải tăng cân trung bình 500-600g/tháng và đi tiểu nhiều trên 6 lần/ ngày, nước tiểu trong. Do vậy, cần theo dõi cân nặng hàng tháng và nước tiểu hàng ngày của trẻ.
Bú mẹ khi trẻ bị bệnh: Tiếp tục cho trẻ bú, bú nhiều lần hơn bình thường. Nếu trẻ không bú được thì vắt sữa mẹ cho ăn bằng cốc hoặc đổ thìa để duy trì sự tạo sữa. Vắt sữa khoảng 3 giờ/lần cho vào cốc sạch, để nơi mát bảo quản được trong 4 giờ khi không có tủ lạnh, khi cho ăn thì ngâm sữa vào nước nóng, không nên đun sữa vì nhiệt độ sẽ phá hủy các yếu tố chống nhiễm khuẩn.
 
Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tiết sữa
 
Bú bình đầu vú cao su: Trong thời gian bú mẹ nếu trẻ bú bình (kể cả sữa mẹ trong bình) thì dần dần sẽ bỏ bú mẹ vì bú bình đầu vú cao su thường dài nên trẻ chỉ bú núm vú, mút vú không cần ngậm bắt vú đúng vẫn có thể hút sữa dễ dàng. Bú bình sẽ làm giảm sự tiết sữa của bà mẹ. Tuy nhiên, có thể tập cho trẻ bú mẹ trở lại như trước bằng cách cho trẻ ăn sữa bằng cốc hoặc đổ thìa rồi tập dần cho trẻ bú mẹ đúng cách.
Thiếu dinh dưỡng: Ở những bà mẹ suy dinh dưỡng nặng (thiếu năng lượng trường diễn nặng) thường tiết sữa ít. Vì vậy, trong thời gian cho con bú bà mẹ cần ăn bổ sung đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài chế độ ăn bình thường, mỗi ngày ăn thêm 2-3 bát cơm, thêm thịt cá, trứng hoặc đậu đỗ, rau xanh và hoa quả chín. Hạn chế ăn các loại gia vị (hành tỏi, ớt, hạt tiêu) vì có thể qua sữa gây mùi vị khó chịu, trẻ bú mẹ ít.
Cần lưu ý uống đủ nước 1,5-2 lít/ ngày. Sang chấn tâm lý: Nếu bà mẹ bị stress, lo lắng, thiếu niềm tin thì sẽ hạn chế hoạt động của phản xạ tống sữa mặc dù sữa vẫn có trong vú. Do vậy cần có sự hỗ trợ của gia đình và cộng đồng giúp đỡ bà mẹ cho con bú, tạo điều kiện để bà mẹ sống thoải mái, tự tin, có sức khỏe, có thời gian chăm sóc trẻ giúp cho sự tiết sữa tốt.
Sử dụng thuốc: Một số thuốc qua sữa có thể gây ngộ độc cho trẻ hoặc làm giảm sự tiết sữa như: thuốc tránh thai tổng hợp, thuốc lợi tiểu nhóm thiazid... Vì vậy, khi cho con bú nên hạn chế dùng thuốc, cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
 
PGS.BS. Đào Thị Ngọc Diễn - Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 19/04/2024

    Đưa con đến viện ngay nếu con có dấu hiệu này khi mắc cúm B

    Cúm B là một loại cúm mùa do virus, thường gây nhiễm trùng đường hô hấp. Phần lớn khi trẻ mắc cúm B nhẹ sẽ tự khỏi, tuy nhiên virus cũng có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Nếu trẻ mắc cúm B có các dấu hiệu nguy hiểm dưới đây, cha mẹ cần đưa con đến viện ngay để điều trị.

  • 19/04/2024

    5 bệnh tự miễn thường gặp mà bạn cần biết

    Hệ thống miễn dịch của chúng ta có vai trò chính là nhận diện và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và nấm. Tuy nhiên, đôi khi, các thành phần của hệ thống miễn dịch lại nhầm lẫn phản ứng với các protein trong cơ thể và gây ra các bệnh tự miễn.

  • 19/04/2024

    Tìm hiểu về các rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng ở trẻ em

    Các rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là một vấn đề phổ biến mà nhiều gia đình phải đối mặt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về một số rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ, nguyên nhân và cách điều trị.

  • 19/04/2024

    Vì sao không nên uống trà khi ăn thực phẩm giàu sắt?

    Trà không chỉ là thức uống giải khát mà còn có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, kết hợp trà vào chế độ ăn uống không đúng cách có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt của cơ thể, đặc biệt ở người bị thiếu máu do thiếu sắt.

  • 19/04/2024

    Những điều cần biết về bệnh viêm phổi ở trẻ em

    Viêm phổi là một trong những bệnh lý đường hô hấp nghiêm trọng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Bệnh không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như ho, sốt, khó thở mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

  • 18/04/2024

    Tại sao bạn hay cảm thấy buồn ngủ quá mức?

    Buồn ngủ quá mức là gì và tại sao bạn lại gặp phải tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

  • 18/04/2024

    6 thực phẩm trong chế độ ăn giúp giảm nguy cơ ung thư

    Ung thư có thể phòng ngừa nhờ điều chỉnh lối sống với những thói quen tốt cho sức khỏe như ăn uống lành mạnh. Một số thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng có thể hỗ trợ giảm nguy cơ mắc ung thư.

  • 18/04/2024

    Vì sao không nên tập thể dục khi vẫn còn lớp trang điểm?

    Makeup đã trở thành thói quen hàng ngày của nhiều chị em. Nhiều người thậm chí cả đi tập thể dục cũng không quên trang điểm. Tuy nhiên, việc này có thể gây hại cho da.

Xem thêm