Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Kỳ diệu trái thông trong não

Tuyến tùng quả (pineal gland) có tên vì giống trái thông (pine cone), gọi gọn là tuyến tùng. bộ phận này ẩn nơi sâu kín của bộ óc, núp dưới cuống nối hai bán cầu não, nhỏ như hột đậu. chiều xuống tuyến tùng bắt đầu nhả hoóc-môn mêlatônin, đưa chúng ta vào giấc ngủ.

Hành tung ảo diệu

René Descartes, triết gia Pháp thế kỷ 17, xem tuyến tùng là nơi ẩn trú của linh hồn. Cuối thế kỷ 18, bà Blavatsky người sáng lập Thông thiên học cho đó là con mắt của thần Shiva trong huyền thoại Ấn Độ giáo. Khoa học làm tan dần bao điều thần bí.

Ban ngày ẩn sĩ ngồi thiền: ánh sáng vào mắt biến thành luồng tín hiệu qua thần kinh thị giữa hai mắt, được vùng dưới đồi tiếp nhận và bàn giao tín hiệu ức chế tuyến tùng sản xuất mêlatônin. Ban ngày im ắng như ẩn sĩ ngồi thiền.

Tráng sĩ múa kiếm trong đêm: chiều xuống tuyến tùng bắt đầu nhả mêlatônin, chuyển dự trữ sêrôtônin của mình thành mêlatônin. Lượng hoóc-môn lên tới đỉnh suốt trong đêm, tụt xuống vào lúc gần sáng. Thật ảo diệu, ẩn sĩ trở thành tráng sĩ múa kiếm trong bóng đêm.

Đồng hồ sinh học: tuyến tùng hoạt động như một cái đồng hồ trong cơ thể con người để nhận biết mọi thay đổi lượng ánh sáng mặt trời từ ngày đến đêm hoặc giữa các mùa khác nhau. Đồng hồ báo đêm đến thì mêlatônin được nhả ra.

Tuyến tùng khỏe: cơ thể nhạy với các tần suất của ánh sáng, con người năng động tinh tế trong cuộc sống. Trái thông rối rắm, giấc ngủ xáo trộn, hệ sinh dục có vấn đề, cơ thể sớm lão hóa, trầm cảm và nguy cơ ung thư tăng. Trong đời người, mêlatônin giảm dần sau tuổi ba mươi; có rất ít hoặc không có ở một số người lớn tuổi.

Gây rối tuyến tùng: ai ngờ ô nhiễm ánh sáng là sự rực sáng bầu trời đô thị về đêm do ánh đèn đường phố, trung tâm mua sắm, nhà hàng quán rượu... Các tế bào võng mạc rất nhạy với ánh sáng xanh/ tím. Ô nhiễm ánh sáng, kéo theo tác hại trên sự chuyển hóa, chức năng miễn dịch, quân bình nội tiết và tăng nguy cơ ung thư.

Hoóc-môn của giấc ngủ

Tuyến tùng mang đầy những sợi thần kinh giao cảm, có mạng lưới máu lưu thông dày đặc, có nhiệm vụ tiết ra hormon mêlatônin. Được khám phá năm 1958, hoóc-môn này là một chất dẫn truyền thần kinh mêlatônin, dẫn xuất từ các axít amin tryptophan và sêrôtônin, được sản xuất ở người, các loài có vú khác, ở chim, bò sát và ếch nhái.

Điều hòa giấc ngủ: lượng hoóc-môn này bắt đầu vọt lên vào khoảng xế chiều, lên tới đỉnh suốt trong đêm rồi tụt xuống vào lúc gần sáng. Vào mùa hè và mùa đông, ngày dài hơn hoặc ngắn hơn thì việc chế tạo mêlatônin bắt đầu muộn hơn hoặc sớm hơn.

Kháng oxít hóa mạnh: mêlatônin xuyên thấm dễ dàng qua màng tế bào và rào cản máu/não. Kháng oxít hóa mạnh (hơn các vitamin C, E và A), còn kích hoạt các chất kháng oxít hóa khác nên mêlatônin có vai trò bảo vệ các phân tử DNA của nhân tế bào và ti thể, nhờ đó giúp bảo dưỡng sức khỏe chúng ta.

Bổ sung mêlatônin: mêlatônin tổng hợp được dùng rộng rãi hơn 15 năm qua, để điều trị chứng mất ngủ, chứng lệch giờ khi đi máy bay, nhức đầu mạn tính, điều chỉnh giấc ngủ người làm ca đêm. Người khiếm thị khó có thể dùng tín hiệu từ ánh sáng để điều hòa đồng hồ sinh học, bổ sung mêlatônin mỗi 24 giờ (1 - 10mg/ngày) giúp gỡ rối ngủ - thức cho họ. Ở Mỹ được dùng mêlatônin không cần toa bác sĩ. Nhiều nước cấm bán mêlatônin nếu không có toa thuốc.

Thiếu ngủ, đời người ngắn lại

Càng ít ngủ càng mập ra: hoóc-môn leptin do tế bào mỡ tiết ra báo cho não lệnh ngưng ăn. Hoóc-môn ghrelin do bao tử và ruột non làm ra, báo não cho lệnh ăn. Người chỉ ngủ vài giờ trong ngày, lượng leptin giảm bớt, ghretin tăng thêm, cơ thể đòi ăn thêm. Ngủ ít, đói nhiều. Ngủ ít thì thức nhiều, thêm giờ để ăn.

Thiếu ngủ não teo: ngủ bết thì não bết. Thiếu ngủ lâu dài não càng tệ hơn. Mất ngủ kinh niên làm nhót sự đậm đặc chất xám ở những vùng não trách nhiệm khả năng quyết đoán và nghỉ ngơi: mất ngủ xộp não.

Đời người ngắn lại: tin tức tháng 5/2010: nghiên cứu của Anh (đại học Warwick) và Ý (đại học Federico II, Naples) cho biết những người ngủ ít hơn 6 giờ/ngày thì có nguy cơ 12% chết sớm trước 65 tuổi so với ngủ 6 - 8 giờ/ngày. David Summers thuộc nhóm nghiên cứu nhận định: “Văn hóa phương Tây đã sai lầm khi kéo dài ngày ra, coi nhẹ giấc ngủ ngon và biểu dương những ai lo làm việc mà chỉ ngủ năm hoặc sáu giờ mỗi ngày như là các anh hùng”. “Những người này sẽ đối diện nếu không là cái chết sớm thì cũng là một đời bệnh tật (huyết áp cao, đái tháo đường, ung thư) và lão hóa sớm”. Người lớn nên giữ giấc ngủ trung bình 7 giờ, ít nhất là 6 giờ mỗi ngày. Ngủ hơn 9 giờ/ngày thì cũng có hại, có 30% nguy cơ chết sớm.

 

 

Ngủ được là tiên trên đời

Bổ bộ óc khỏe cả người: khi ngủ chúng ta không biết gì, bộ óc lại rất bận bịu. Chúng ta học: bộ óc kết nối các thông tin mới và sắp xếp vào bộ nhớ lâu dài. Giấc ngủ cần cho não tăng trưởng và phát triển. Trong giấc ngủ say và đủ, cơ thể tiết ra nhiều chất quý như hoóc-môn mêlatônin điều tiết ngủ thức, hoóc-môn vỏ thượng thận kiểm soát stress, hoóc-môn tăng trưởng rất tuyệt, làm tăng chiều cao ở tuổi trẻ, còn lo các chuyện khác, như là giúp tái tạo các tế bào và giảm stress... Axít hyaluronic, yếu tố làm ẩm tự nhiên trong hoóc-môn tăng trưởng giúp da hút các phân tử nước, ngủ ngon làm da mịn màng và tươi sáng.


Ngủ ngon, ngủ đủ: mêlatônin không được cơ thể tạo ra đều đặn. Khi người ta ngủ, mêlatônin được tuyến tùng nhả ra tới đỉnh cao khoảng 2 giờ sáng, lúc ngủ say. Lượng mêlatônin giảm dần từ 5 giờ đến sáng. Vậy nên ngủ từ 9 - 10 giờ tối đến 4 - 5 giờ sáng. Suốt tuần thiếu ngủ, buổi sáng cuối tuần nán thêm một hoặc hai giờ ngủ rất quý.

Chắt chiu giấc ngủ: tránh ăn no trước ngủ, không cà phê không rượu lúc gần lên giường. Đi ngủ đúng giờ mỗi đêm và thức giấc cùng giờ mỗi sáng. Không xem TV hoặc tránh dùng máy vi tính vào buổi tối, ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ. Nên ngủ trong đêm tối hoàn toàn, hoặc càng tối càng tốt. Giữ mát nhiệt độ trong phòng. Đừng dùng đồng hồ ré lớn quá. Buổi sáng phơi nắng một chút, đồng hồ sinh học cần ánh sáng để tự điều chỉnh. Một đêm ngon giấc dọn sân cho các thói quen tốt khác: hăng hái tập thể dục, không cần nước ngọt trợ lực, khỏi nhờ cà phê cho tỉnh người.

Vận động đều đặn, ăn ngon ăn lành, đi với ngủ ngon, ngủ đủ.
GS.BS. Nguyễn Chấn Hùng - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm