Giúp bé phát triển thị lực trong năm đầu đời

Khi mới sinh và trong suốt tuần đầu, bé chưa nhìn rõ chi tiết của người và vật xung quanh mà chỉ nhận biết màu trắng, đen và các gam màu xám. Tuy nhiên, kể cả khi thị lực còn rất hạn chế, bé vẫn thích nhìn khuôn mặt mẹ hơn mặt người lạ.

Nắm bắt các mốc phát triển thị lực trong năm đầu đời của con giúp cha mẹ hiểu rõ và biết cách áp dụng các biện pháp bảo vệ và kích thích sự phát triển của cơ quan thị giác.

Thời kỳ bào thai

Thị lực của trẻ phát triển ngay từ giai đoạn bào thai. Cách bạn chăm sóc cơ thể trong thai kỳ có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của mắt và trung tâm thị lực ở não của thai nhi. Hãy tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về dinh dưỡng và chế độ nghỉ ngơi. Tránh hút thuốc và uống rượu vì các thói quen này có thể gây rắc rối nghiêm trọng cho thị lực của trẻ. Khói thuốc chứa khoảng 2.000 hóa chất gây hại, trong đó thành phần khí CO đặc biệt nguy hiểm cho thai nhi.
Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc vì ngay cả các thuốc thông thường như aspirin cũng có thể gây nguy hiểm cho thai nhi. Aspirin làm tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân - tình trạng bệnh lý thường đi kèm một số rắc rối thị lực ở trẻ nhỏ.

Để duy trì sự phát triển bình thường của thị lực cho thai nhi, mẹ cần thực hiện chăm sóc tiền sản, ăn uống uống và nghỉ ngơi đầy đủ.

Mới sinh

Ngay sau khi sinh, bác sĩ sẽ khám cho bé để loại trừ dấu hiệu đục thủy tinh thể bẩm sinh hay các bệnh mắt nghiêm trọng khác. Tuy các bệnh này hiếm gặp nhưng chúng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để giảm thiểu ảnh hưởng xấu tới sự phát triển thị lực của bé sau này.
Mắt bé trông có vẻ to so với khuôn mặt vì trẻ phát triển lần lượt từ đầu đến chân. Mắt trẻ sơ sinh có kích thước bằng 70% mắt người lớn và sẽ tiếp tục phát triển trong hai năm đầu đời.
Khi mới sinh bé chỉ nhận biết màu trắng, đen và các gam màu xám vì các tế bào thần kinh ở võng mạc và trung tâm thị lực ở não chưa phát triển đầy đủ. Mắt trẻ sơ sinh cũng chưa có khả năng điều tiết (tập trung nhìn vào vật ở gần), vì vậy bạn đừng lo nếu bé chưa biết nhìn chăm chú vào các đồ vật hay khuôn mặt của bạn. Hãy cho bé thêm thời gian.
Kể cả khi thị lực còn rất hạn chế, trong vài ngày sau khi sinh, bé vẫn thích nhìn khuôn mặt mẹ hơn mặt người lạ. Các nhà nghiên cứu cho rằng bé thích nhìn mặt mẹ vì nhận được kích thích tương phản từ đường mép tóc (ranh giới giữa mái tóc và khuôn mặt của bạn). Nghiên cứu cho thấy nếu dùng mũ hoặc khăn che đường mép tóc này thì trẻ sẽ chỉ thích nhìn theo khuôn mặt đang rời xa của mẹ.

Mẹ nên giữ nguyên kiểu tóc để bé dễ nhận ra.

Để khuyến khích tương tác mắt với bé:

Mẹ nên giữ kiểu tóc ổn định.
Tránh thay đổi diện mạo nói chung.

1 tháng

Mắt của trẻ kém nhạy cảm với ánh sáng, bé 1 tháng tuổi nhận biết ánh sáng khó khăn hơn người trưởng thành do ngưỡng phát hiện ánh sáng lúc này cao hơn 50 lần so với của người lớn. Vì vậy giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ không bị ảnh hưởng nếu bạn để đèn đêm trong phòng.
Khả năng nhận biết màu sắc của trẻ phát triển rất nhanh. Một tuần sau khi sinh, bé có thể nhận biết màu đỏ, da cam vàng và xanh lá cây. Nhưng phải mất nhiều thời gian hơn trẻ mới nhìn được màu xanh da trời. Đó là do ánh sáng xanh da trời có bước sóng ngắn hơn và võng mạc cũng có ít thụ thể cảm nhận loại màu này hơn.
Đừng quá lo lắng nếu đôi khi bạn nhận thấy hai mắt bé không cân xứng, một mắt lệch vào trong hay ra ngoài so với đường giữa. Điều này là bình thường. Nhưng nếu sự lệch lạc rất rõ nét và duy trì thường xuyên, bạn nên đưa con đi khám bác sĩ.

Treo đồ chơi màu sắc rực rỡ phía trên cũi.

Để kích thích thị lực của bé:

Trang trí phòng bằng các màu tươi sáng.
Treo tranh hoặc bày biện đồ gỗ có độ tương phản lớn về màu sắc và hình dáng.
Treo các đồ chơi màu sắc rực rỡ phía trên hay bên cạnh cũi của bé, chọn các đồ vật đa dạng về màu sắc và hình dáng.

2-3 tháng

Thị lực tiến bộ nhiều trong tháng thứ 2 và tháng thứ 3. Bé nhìn rõ nét hơn, hai mắt phối hợp đồng bộ hơn. Khi 3 tháng, bé biết nhìn theo vật chuyển động và có thể với tay lấy các vật mình nhìn thấy.
Bé học cách di chuyển mắt từ vật này sang vật khác mà không xê dịch đầu.
Mắt bắt đầu nhạy hơn với ánh sáng, khi được 3 tháng ngưỡng phát hiện ánh sáng của bé chỉ còn cao gấp 10 lần của người lớn. Vì vậy lúc bé ngủ bạn nên vặn đèn đêm nhỏ đi.

Nằm sấp cho bé những trải nghiệm thú vị về thị giác.

Để kích thích thị lực của bé:

Bày biện thêm đồ đạc mới hoặc thường xuyên thay đổi vị trí cũi hay các đồ vật có sẵn trong phòng.
Nói chuyện với bé khi mẹ di chuyển trong phòng.
Bật đèn đêm trong suốt 4 tháng đầu để duy trì kích thích ánh sáng cho mắt.
Khi ngủ cần đặt bé nằm ngửa để phòng ngừa đột tử trẻ sơ sinh, nhưng khi thức và bụng đói, nên đặt bé nằm sấp dưới sự giám sát của người lớn. Tư thế này giúp bé có những trải nghiệm quan trọng về thị lực và vận động.

4-6 tháng

Khi được 6 tháng tuổi, trung tâm thị lực ở não đã phát triển đáng kể, cho phép bé nhìn rõ nét hơn, chuyển động mắt nhanh hơn và chính xác hơn để theo dõi đồ vật di chuyển.
Thị lực được cải thiện từ 20/400 khi mới sinh lên thành 20/25 khi 6 tháng tuổi. Lúc này bé có thể nhìn màu sắc rõ như người lớn, thấy được toàn bộ các màu của cầu vồng.
Sự phối hợp mắt-tay được cải thiện, cho phép bé nhanh chóng định vị và nhặt đồ vật hay đưa đồ vật vào miệng một cách chính xác.

Để kích thích thị lực của bé: Treo đồ chơi di động trong tầm với để bé có thể nắm bắt, kéo, đẩy.

7 tháng - 12 tháng

Lúc này bé không còn ngồi yên một chỗ mà bắt đầu bò lung tung và di chuyển rất xa. Bé giỏi phán đoán khoảng cách hơn và cầm nắm cũng như ném các đồ vật chính xác hơn.
Đây là giai đoạn phát triển quan trọng đối với trẻ. Bé ý thức hơn về toàn bộ cơ thể và học cách phối hợp thị lực với chuyển động của thân. Bé cần được bảo vệ đặc biệt vì rất dễ xảy ra va đụng gây bầm dập, chấn thương mắt. Khóa kín ngăn tủ đựng đồ cọ rửa bồn tắm, nhà vệ sinh. Đặt tấm chắn ở chỗ lên xuống cầu thang.

Để kích thích sự phát triển phối hợp mắt tay của trẻ:

Thả bé xuống sàn và khuyến khích con bò về phía một đồ vật nào đó.
Đặt đồ chơi bé yêu thích, chẳng hạn chiếc ô tô, trên sàn nhà ngoài tầm với của bé và khuyến khích con lấy ô tô.
Khuyến khích trẻ chơi các đồ chơi có thể lắp ráp.
Chơi trò trốn tìm để khuyến khích sự phát triển trí nhớ thị giác.

BS Trần Thu Thủy - Theo Bv Nhi TW

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

19/04/2024

Tìm hiểu về các rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng ở trẻ em

Các rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là một vấn đề phổ biến mà nhiều gia đình phải đối mặt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về một số rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ, nguyên nhân và cách điều trị.
19/04/2024

Vì sao không nên uống trà khi ăn thực phẩm giàu sắt?

Trà không chỉ là thức uống giải khát mà còn có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, kết hợp trà vào chế độ ăn uống không đúng cách có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt của cơ thể, đặc biệt ở người bị thiếu máu do thiếu sắt.
19/04/2024

Những điều cần biết về bệnh viêm phổi ở trẻ em

Viêm phổi là một trong những bệnh lý đường hô hấp nghiêm trọng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Bệnh không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu như ho, sốt, khó thở mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.
18/04/2024

Tại sao bạn hay cảm thấy buồn ngủ quá mức?

Buồn ngủ quá mức là gì và tại sao bạn lại gặp phải tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
18/04/2024

6 thực phẩm trong chế độ ăn giúp giảm nguy cơ ung thư

Ung thư có thể phòng ngừa nhờ điều chỉnh lối sống với những thói quen tốt cho sức khỏe như ăn uống lành mạnh. Một số thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng có thể hỗ trợ giảm nguy cơ mắc ung thư.
18/04/2024

Vì sao không nên tập thể dục khi vẫn còn lớp trang điểm?

Makeup đã trở thành thói quen hàng ngày của nhiều chị em. Nhiều người thậm chí cả đi tập thể dục cũng không quên trang điểm. Tuy nhiên, việc này có thể gây hại cho da.
18/04/2024

Dị ứng có nên giữ con bạn ở nhà?

Bệnh dị ứng của con bạn có khiến trẻ phải nghỉ học hoặc cản trở chuyến đi chơi của gia đình không? Mỗi ngày, 10.000 trẻ em ở Hoa Kỳ phải nghỉ học vì các triệu chứng dị ứng.
18/04/2024

CDC Mỹ cảnh báo về vi khuẩn gây bệnh viêm não mô cầu hiếm gặp

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) vừa đưa ra cảnh báo về một chủng vi khuẩn gây ra bệnh viêm màng não mô cầu hiếm gặp đang gia tăng ở Mỹ.