Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Điều gì xảy ra khi uống cùng lúc nhiều loại thuốc?

Ngày càng có nhiều người, đặc biệt là người lớn tuổi có xu hướng dùng nhiều loại thuốc bao gồm cả việc dùng thuốc theo đơn, thuốc không kê đơn (tự mua) và các chất bổ sung cùng một lúc.

Nhưng uống nhiều loại thuốc cùng một lúc có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và tương tác thuốc nguy hiểm.

Mục đích khi phải kết hợp nhiều thuốc cùng lúc

Trong điều trị, việc sử dụng đồng thời nhiều thuốc trên một bệnh nhân là có thể xảy ra. Mục đích sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc rất khác nhau: Do bệnh nhân tự ý mua thêm thuốc ngoài đơn bác sĩ; do bệnh nhân mắc cùng một lúc nhiều bệnh; bác sĩ muốn lợi dụng tác dụng hiệp đồng của các loại thuốc để tăng hiệu quả trong điều trị bệnh; phối hợp thêm thuốc để giảm một tác dụng không mong muốn do thuốc chính gây ra; người bệnh chủ ý muốn dùng thêm thuốc nhằm hỗ trợ sức khỏe như các loại vitamin tổng hợp hoặc thuốc bổ khác...

Điều đáng lưu ý trong trường hợp này là liệu có thể gặp phải những tác dụng bất lợi nào khi phối hợp nhiều thuốc hay không? Việc nắm vững kiến thức về tương tác thuốc sẽ giúp cho việc điều trị của chúng ta đạt kết quả tốt hơn với độ an toàn cao hơn.

Dùng càng nhiều thuốc một lúc càng gây tương tác bất lợi cho người dùng.

Dùng càng nhiều thuốc một lúc càng gây tương tác bất lợi cho người dùng.

Dễ xảy ra tương tác bất lợi

Tương tác thuốc là hiện tượng xảy ra khi dùng đồng thời 2 hoặc nhiều thuốc. Hậu quả của tương tác thuốc có thể là tăng tác dụng (hiệp đồng), giảm tác dụng (đối kháng) hoặc tạo ra một tác dụng khác.

Tương tác thuốc có thể thay đổi cách thức hoạt động của thuốc trong cơ thể. Các tương tác có thể là tương tác dược động học (thay đổi hấp thu, phân bố hoặc đào thải của thuốc này hay thuốc khác) hoặc tương tác dược lực học (thí dụ tương tác giữa duy trì và đối kháng ở các thụ thể thuốc). Các tương tác có hại quan trọng nhất thường xảy ra ở những thuốc có độc tính cao hoặc có chỉ số điều trị thấp, vì nồng độ thuốc chỉ thay đổi tương đối nhỏ có thể đã dẫn đến những hậu quả có hại rõ rệt. Ngoài ra, các tương tác thuốc có thể ảnh hướng lớn về mặt lâm sàng trên người bệnh nặng hoặc có thể dẫn đến tử vong nếu điều trị không đủ liều.

Ước tính tần suất tương tác thuốc trong lâm sàng khoảng 3 - 5% ở số người bệnh dùng từ hai loại thuốc trở lên và tới 20% ở người bệnh đang dùng 10 - 20 loại thuốc. Nguy cơ tương tác thuốc tăng cùng với số lượng thuốc theo đơn và thuốc mua không cần đơn mà bạn sử dụng chung.

Các loại thuốc khác nhau ảnh hưởng đến nhau thế nào?

Gần như tất cả các loại thuốc được phân hủy bởi các enzym cụ thể trong gan và sau đó được bài tiết dưới dạng các phân tử nhỏ hơn qua thận. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến cách các loại thuốc khác bị phá vỡ trong gan hoặc được thận lọc qua nước tiểu.

Nếu thuốc A ức chế enzym chịu trách nhiệm phá vỡ thuốc B, kết quả có thể là một lượng thuốc B quá mức trong máu. Điều này có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng. Nếu bác sĩ nghĩ rằng cả hai loại thuốc này đều cần thiết cùng một lúc, họ sẽ đảm bảo giảm liều thuốc B, để tránh mọi tác dụng phụ.

Mặt khác, nếu thuốc A làm tăng hoạt động của enzym chịu trách nhiệm phá vỡ thuốc B, sự phân hủy sẽ xảy ra nhanh hơn nhiều và tác dụng của thuốc B sẽ bị giảm hoặc mất. Trong trường hợp đó, bác sĩ sẽ tăng liều thuốc B.

Thuốc cũng có thể ảnh hưởng lẫn nhau theo những cách khác. Ví dụ, chúng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ từ ruột hoặc bài tiết qua thận. Trong cả hai trường hợp, điều này có thể dẫn đến các hiệu ứng tương tự như các mô tả ở trên - quá nhiều hoặc quá ít thuốc trong máu, có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng hoặc ít hoặc không có tác dụng.

Nếu các loại thuốc có thể có tác dụng phụ tương tự được dùng cùng nhau cũng có thể có khả năng các tác dụng phụ sẽ là phụ gia. Ví dụ, nếu một loại thuốc kháng histamin có thể khiến bạn buồn ngủ được uống bởi một người cũng đang dùng thuốc giảm đau mạnh có thể gây buồn ngủ, ví dụ như morphine, thì bất kỳ cơn buồn ngủ nào cũng có thể tăng lên.

Các vấn đề do dùng quá nhiều thuốc

Dùng quá nhiều loại thuốc có thể dẫn đến một số vấn đề, bao gồm: tăng nguy cơ tác dụng phụ, tương tác thuốc, tiểu không tự chủ, nguy cơ té ngã, giảm khả năng tập trung, dinh dưỡng kém, sự cố khi thực hiện các hoạt động thường ngày và chi phí chăm sóc sức khỏe cao hơn...

Nguy cơ tương tác thuốc tăng cùng với số lượng thuốc theo đơn và thuốc mua không cần đơn mà bạn sử dụng chung. Hơn nữa, loại thuốc bạn dùng, tuổi tác, chế độ ăn uống, bệnh tật và sức khỏe tổng thể có thể ảnh hưởng đến quá trình sử dụng thuốc của bạn. Người cao tuổi có nguy cơ tương tác thuốc cao hơn người trẻ tuổi do tỷ lệ người già uống thuốc theo toa hoặc các sản phẩm không cần kê toa khá lớn.

Sự tương tác thuốc nói chung rất phức tạp, nhưng trong điều trị vẫn phải cần đến phối hợp thuốc. Do đó, thầy thuốc sẽ cân nhắc liều dùng sao cho phối hợp thuốc là có lợi hay giảm thiểu tối đa tác dụng phụ. Ðặc biệt, mọi người không được tự ý dùng thuốc, không dùng thuốc theo mách bảo hoặc dùng đơn thuốc của người khác.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 10 phản ứng phụ của các loại thuốc thường gặp

DS. Trịnh Thị Khánh - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

Xem thêm