Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bạn đã hiểu về ghép tụy chưa?

Khi tụy của một người không còn có thể sản sinh insulin nữa thì người đó có thể cần phải ghép tụy. Ghép tụy chính là phương pháp thay tụy của một người bằng tụy của một người vừa mới qua đời.

Ca ghép tụy đầu tiên diễn ra vào năm 1966. Tuy nhiên, phải đến những năm 1990 phương pháp này mới được các bác sĩ chấp nhận và đưa vào thực hành.

Ai cần ghép tụy?

Tụy là cơ quan sản xuất insulin của cơ thể. Ở những người bị tiểu đường type 1, tụy không thể sản xuất insulin.

Do vậy, ghép tụy và một phương pháp giúp những người bị tiểu đường type 1 có thể duy trì mức đường huyết mà không cần phải tiêm insulin hoặc phải theo dõi chuyên sâu.

Có 3 phương pháp ghép tụy:

  • Ghép tụy đơn thuần: Điều này được thực hiện ở những người bị tiểu đường type 1 nhưng không có vấn đề về thận.
  • Ghép tụy và ghép thận song song: Phương pháp này được thực hiện ở những người bị tiểu đường type 1 và bệnh thận giai đoạn cuối.
  • Ghép tụy sau ghép thận: Ở phương pháp này, ca ghép thận sẽ được thực hiện trước và thận được hiến từ người cho sống. Sau đó sẽ đến ghép tụy từ người cho đã qua đời.

Ai cần phải ghép tụy?

Ghép tụy là một lựa chọn cho những người bị tiểu đường type 1 khi việc sử dụng insulin vẫn không kiểm soát được bệnh hoặc thuốc uống không có hiệu quả. Và phương pháp này chỉ phù hợp với những người bị tiểu đường type 1.

Những người bị tiểu đường type 1 nên ghép tụy nếu:

  • Thường xuyên bị ngất
  • Thường phải đi cấp cứu vì vấn đề với lượng đường huyết
  • Mức đường huyết trung bình không được kiểm soát
  • Cần có người kèm mọi lúc đề phòng trường hợp khẩn cấp dù vẫn đang dùng thuốc theo khuyến nghị

Bạn cần biết gì về ghép tụy?

Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), thời gian chờ ghép tụy thận và tụy song song là 3 năm. Còn thời gian chờ ghép tụy đơn thuần hoặc ghép tụy sau ghép thận trung bình cũng hơn 2 năm.

Trước khi tìm người hiến tạng phù hợp, tình trạng và điều kiện của người cần ghép tụy sẽ được đánh giá bởi một đội ngũ các chuyên gia liên ngành, bao gồm bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ nội tiết, bác sĩ tiết niệu và những ban ngành liên quan. Các chuyên gia này sẽ quyết định xem ghép tạng có phải là lựa chọn tối ưu cho người bệnh hay không.

Trong quá trình đánh giá, người bệnh sẽ cần làm các xét nghiệm được bác sĩ chỉ định và sẽ mất khoảng 1-2 tháng.

Người cần ghép tạng cần phải tìm được người hiến tạng có cùng nhóm máu với mình. Ngoài ra, cũng cần phải xét nghiệm phản ứng chéo để đánh giá độ tương thích giữa kháng thể từ người cho với kháng thể người nhận.

Một ca ghép tụy thường kéo dài từ 4-6 tiếng. Sau khi phẫu thuật, người bệnh sẽ được chuyển đến khoa ghép tạng và chăm sóc phục hồi trong vòng 2 tuần.

Những nguy cơ từ phẫu thuật ghép tụy

Tượng tự với bất kì phương pháp phẫu thuật nào khác, nhiễm trùng cũng là một nguy cơ trong phẫu thuật ghép tụy.

Trong những ngày sau phẫu thuật, tình trạng tụy bị sưng, hay còn gọi là viêm tụy, là tình trạng bình thường. Tình trạng này sẽ khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên trong một vài trường hợp cần đặt ống dẫn lưu để dẫn dịch ứ đọng trong tụy ra ngoài.

Một nguy cơ nữa trong những ngày hậu phẫu chính là nguy cơ máu đóng cục. Điều này có thể ngăn không cho tụy hoạt động bình thường.

Nguy cơ này có thể được giảm thiểu bởi việc sử dụng thuốc làm loãng máu. Nếu cục máu đông nằm trong tụy mới thay thì có khả năng người bệnh sẽ cần phẫu thuật một lần nữa để loại bỏ cục máu đông.

Nguy cơ lớn nhất khi ghép tạng chính là cơ thể người nhận sẽ đào thải (bài trừ) tạng được hiến. Hệ miễn dịch của người nhận có thể coi tụy được ghép vào như một vật thể lạ xâm nhập vào cơ thể và tấn công tụy mới được ghép. Tình trạng đào thải có thể xảy ra trong vòng vài ngày, vài tuần, vài tháng hoặc có những trường hợp đến vài năm sau khi ghép tạng.

Những triệu chứng khi tụy mới ghép bị đạo thải bao gồm:

  • Sưng đau vùng bụng
  • Sốt
  • Nôn mửa
  • Đau những và toát mồ hôi lạnh
  • Mệt mỏi rã rời
  • Khó thở
  • Phù mắt cá chân

Những người đã được ghép tụy sẽ cần phải uống thuốc ức chế miễn dịch trong suốt quãng đời còn lại. Loại thuốc này ngăn không cho cơ thể người nhận đào thải tụy mới được ghép vào.

Tuy vậy, thuốc ức chế miễn dịch sẽ làm suy yếu hệ miễn dịch và gây ra những tác dụng phụ như:

  • Dễ bị nhiễm trùng
  • Run tay
  • Khó ngủ
  • Huyết áp cao
  • Rụng tóc
  • Tâm trạng thay đổi bất ngờ
  • Tăng cân
  • Khó chịu bụng
  • Nổi mẩn
  • Yếu xương

Những người uống thuốc ức chế miễn dịch cũng có nguy cơ mắc một vài loại ung thư cao hơn.

Tuy nhiên, báo cáo đã cho thấy rằng phần lớn những người đã ghép tụy họ chấp nhận uống thuốc hơn việc thường xuyên phải tiêm insulin và theo dõi mức đường huyết của cơ thể.

Nhờ vậy, một ca ghép tụy thành công có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của những người bị tiểu đường type 1 đáng kể.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Dự phòng viêm tụy và suy tụy ngoại tiết

 

Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    5 nguyên tắc ăn uống người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ

    Trên thực tế, không có một chế độ ăn uống nào dùng chung được cho tất cả người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn uống cần phải được “cá thể hóa”, tức là xây dựng cho riêng từng người bệnh cụ thể. Để xây dựng chế độ ăn phù hợp, người bệnh cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng trong bài viết sau.

  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

Xem thêm